Γεωργικές δαπάνες για την κλιματική δράση

Οι γεωργικές δαπάνες της Ε.Ε. «απέτυχαν» να μειώσουν τις γεωργικές εκπομπές, υποστηρίζει έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που δόθηκε στην κυκλοφορία  τη Δευτέρα 21 Ιουνίου 2021. Η έρευνα έγινε για τα έτη 2014-2020, όπου οι δαπάνες που προορίζονταν για την αλλαγή του κλίματος χορήγησαν περισσότερα από 100 δισ. Ευρώ . Εν τούτοις, σχετικές μετρήσεις δείχνουν ότι οι εκπομπές από τη γεωργία δεν μειώθηκαν από το 2010. Οι ελεγκτές της Ε.Ε. κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τον αντίκτυπο της εφαρμογής της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» στις εκπομπές από γεωργικές δραστηριότητες. Προφανώς θα πρέπει να αναμένουμε τροποποιήσεις στην ασκούμενη πολιτική. Και την ώρα που κλείνουμε το παρόν σημείωμα, το ρεπορτάζ μας λέει ότι «Το Συμβούλιο και το ΕΚ επιτυγχάνουν προσωρινή συμφωνία για το μέλλον της ΚΓΠ». Η συμφωνία έχει 5 όρους, εκ των οποίων ο πέμπτος αφορά «την ευθυγράμμιση της ΚΓΠ με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία».

Πολύ φοβούμαι ότι η ελληνική γεωργία θα περάσει δύσκολες στιγμές, λόγω έλλειψης διάθεσης γνωστοποίησης νέων τεχνολογιών που οδηγούν στη μείωση εκπομπών αερίων. Μάλιστα σε συνδυασμό και με την παραγωγή ενέργειας οι λόγοι που οδηγούν τη γεωργία να παρουσιάζει τα μειονεκτήματα λόγω μη επίτευξης στόχων, μπορεί να αλλάξει αυτόματα. Οι επενδύσεις βιο-ενέργειας, δηλαδή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τα αγροτικά απόβλητα είναι πλέον μια επένδυση σε χαμηλά ποσά. Ιδανικές περιπτώσεις για τα εξαιρετικά βεβαρυμμένα νησιά μας, που χρησιμοποιούν  ακόμη υδρογονάνθρακες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να διατηρούνται οι ρύποι σε δυσθεώρητα επίπεδα υψηλοί! Αλλά και για την ηπειρωτική Ελλάδα, το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο.

Αν χρειαστεί για μεγαλύτερη εξειδίκευση στο σημείο αυτό θα επανέλθουμε ώστε να ξεκινήσει η αντίστροφη διαδικασία και πράγματι, να επηρεασθεί θετικά η μείωση εκπομπών αερίων, που θα συμπαρασύρει σε επενδύσεις ισχυρά επιδοτημένες από την ΚΓΠ. Να μην κινδυνεύσει η χώρα μας να μείνει έξω και από αυτήν την πραγματικότητα.

Στο δελτίο τύπου της 21 Ιουνίου 2021, από το Λουξεμβούργο, έδρα του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, του οργάνου που ελέγχει για την ορθή εφαρμογή των πολιτικών της Ε.Ε., διαβάζουμε ότι η χρηματοδότηση δράσεων στα πλαίσια των γεωργικών δαπανών της Ε.Ε. δεν έχουν συμβάλει σε μια φιλικότερη προς το κλίμα γεωργία. Μάλιστα, αν συνυπολογίσουμε ότι πάνω από το ένα τέταρτο του συνόλου των γεωργικών δαπανών της περιόδου 2014-2020 –περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια ευρώ– διατέθηκε για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου γεωργικής προέλευσης δεν έχουν παρουσιάσει μείωση από το 2010. Αυτό οφείλεται, στο γεγονός ότι τα περισσότερα μέτρα που λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) έχουν περιορισμένες προοπτικές μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Εκτός από αυτό  η ΚΓΠ δεν αποτελεί κίνητρο  για ανάληψη δράσεων που θα έχουν θετικό πρόσημο για το κλίμα.

Αν συνυπολογίσει κανείς ότι η εκφρασμένη πολιτική της Κομισιόν που έχει γίνει αποδεκτή από το Συμβούλιο υποστηρίζει να είναι η Ευρώπη ουδέτερη σε εκπομπές το 2050, η έλευση νέων προτάσεων για την ΚΓΠ, που εξακολουθεί να είναι η βασική κοινοτική πολιτική, είναι σίγουρη και θα μας απασχολήσει στο εγγύς μέλλον.  Και τούτο γιατί αν εξετάσει κανείς  το ρόλο της  ΚΓΠ 2014-2020 στη δράση για το κλίμα, θα πρέπει να θυμηθεί ότι η κοινή γεωργική πολιτική της Ε.Ε. (ΚΓΠ) έχει τρεις γενικούς στόχους:

• Τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων,

• Τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και

• Την ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη.

Η διαχείριση αυτού του τρίπτυχου γίνεται από την Επιτροπή και τα κράτη  - μέλη. Οι οργανισμοί πληρωμών στα κράτη μέλη είναι υπεύθυνοι για διαχείριση αιτήσεων ενίσχυσης, διενέργεια επιταγών στους αιτούντες, πραγματοποίηση πληρωμών και παρακολούθηση της χρήσης χρηματοδότησης. Η Επιτροπή θέτει μεγάλο μέρος του πλαισίου για δαπάνες, επιταγές και παρακολούθηση του έργου των οργανισμών πληρωμών, και είναι υπεύθυνοι για το χρήση κονδυλίων της Ε.Ε.. Η ΚΓΠ διαθέτει τρία τμήματα υποστήριξης:

 άμεσες πληρωμές για την παροχή εισοδηματικής στήριξης στους αγρότες

 μέτρα αγοράς για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων στην αγορά, όπως ξαφνική πτώση

 τιμές; και

 μέτρα αγροτικής ανάπτυξης με εθνικά και περιφερειακά προγράμματα προς αντιμετώπιση ειδικών αναγκών και προκλήσεων  που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές.

Σε αυτό το πλαίσιο, η δεξαμενή σκέψης BRUEGEL  σε μια από τις τελευταίες δημοσιεύσεις της για την οποία και αναμένεται ισχυρός διάλογος την 1η Ιουλίου 2021, αναφέρει ενδιαφέροντα σημεία που σας παρουσιάζουμε αμέσως, υπογράφοντας τη σημαντικότητά τους διότι αφορά ακριβώς την επίτευξη φιλόδοξων κλιματικών στόχων της Ε.Ε.. Υποστηρίζει λοιπόν η δεξαμενή σκέψης αυτή, ότι «απαιτεί τη μετατροπή των νεοεμφανιζόμενων εγχώριων βιομηχανιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε ώριμες αγορές. Ενώ η αύξηση των τιμών του άνθρακα προχωρά πολύ, είναι απίθανο να καταστήσει όλες τις απαιτούμενες επενδύσεις εμπορικά βιώσιμες. Ένα εργαλείο πολιτικής για την ανάπτυξη αγορών χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι τα συμβόλαια εμπορίας. Αυτές οι συμβάσεις λειτουργούν με τη χρήση δημόσιων επιδοτήσεων για την παροχή επαρκώς υψηλών τιμών άνθρακα με βάση το έργο ανά έργο, έτσι ώστε οι εναλλακτικές λύσεις χαμηλού άνθρακα να γίνονται οικονομικά ανταγωνιστικές. Ο στόχος είναι η ταχύτερη εμπορία βασικών τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Τέτοιες συμβάσεις αναπτύσσονται ήδη σε εθνικό επίπεδο και συζητούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Το σημείο που παραθέσαμε δείχνει τις δυσχέρειες που θα αντιμετωπίσουν οι αγροτικές επενδύσεις, ώστε να συμπεριλάβουν και τα ενδεχόμενα  βιώσιμων καταστάσεων με ταυτόχρονη μείωση εκπομπών αερίων και συμβολή, έτσι, στην κλιματική αλλαγή.

Κλείνοντας το σημείωμα αυτό παραθέτω το συμπέρασμα της προσωρινής συμφωνίας για το μέλλον της ΚΓΠ που επετεύχθη στις 25 Ιουνίου 2021, από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο:

Οι διοργανικές συνομιλίες κάλυψαν και τους τρεις κανονισμούς που συνθέτουν τη δέσμη μέτρων για τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ και επικεντρώθηκαν σε ορισμένα από τα εκκρεμή σημεία των διαπραγματεύσεων, μεταξύ των οποίων:

 ο ελάχιστος προϋπολογισμός για άμεσες ενισχύσεις για οικολογικά προγράμματα και η καθιέρωση περιόδου μάθησης για τα κράτη μέλη·

 το υποχρεωτικό ελάχιστο επίπεδο εσωτερικής σύγκλισης για τις άμεσες ενισχύσεις·

 η μεγαλύτερη ανακατανομή των άμεσων ενισχύσεων·

 η ένταξη της κοινωνικής διάστασης στην ΚΓΠ·

 η ευθυγράμμιση της ΚΓΠ με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.