Διαφοροποίηση νησιώτικου χώρου

Συνάντηση με τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΑΑ) είχε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Γιάννης Μαχαιρίδης στο πλαίσιο της συζήτησης για την πρόταση του ΥΠΕΚΑ σχετικά με τον χωροταξικό σχεδιασμό.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα γραφεία της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, κατέθεσε τις δικές του προτάσεις, οι οποίες είχαν ως βασικό άξονα την προάσπιση του νησιώτικου χώρου.

Άξονας ο τουρισμός

Ειδικότερα, ο κ. Μαχαιρίδης, πρότεινε “να διαφοροποιηθεί ουσιαστικά ο νησιωτικός χώρος από την ηπειρωτική χώρα” συντάσσοντας ένα ξεχωριστό κεφάλαιο για τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε νησιού. Ζήτημα που εστίασε ιδιαίτερα σε συνάρτηση με το θέμα, αποτέλεσε το μοντέλο τουρισμού που θα ακολουθηθεί, αφού εξήγησε ότι πρώτα “πρέπει να προσδιορισθούν επακριβώς οι ομάδες νησιών με ομοιογενή χαρακτηριστικά και τάσεις ανάπτυξης” με δεδομένο πως δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται υπό το ίδιο πρίσμα “τα Κουφονήσια με τη Μύκονο ή τη Ρόδο”. Ενδεικτικά ανέφερε κάποιες κατευθύνσεις επάνω στις οποίες στηρίζεται η κατηγοριοποίηση. Ανάμεσα σε άλλα τόνισε, “στις αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές (Ρόδος διευρυμένο βόρειο τρίγωνο, Κως Β.Α. και Ν.Δ. παράλια, Σαντορίνη, Μύκονος, Πάρος παράλια), πρέπει να προσδιορισθεί με σαφή τρόπο η ίδρυση νέων μονάδων σε σχέση με το βαθμό κορεσμού” εξηγώντας ότι “στις περιοχές αυτές είναι ασύμβατη η δημιουργία camping καθώς και η δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων”.

Αναπτυσσόμενες περιοχές και μικρά νησιά

Όσον αφορά στις “αναπτυσσόμενες περιοχές μπορεί να ενταχθεί ομάδα νησιών με ομοιογενή χαρακτηριστικά καθώς και άλλες περιοχές των μεγαλύτερων νησιών και να κατονομασθούν επακριβώς, προκειμένου να μην υπάρχουν παρανοήσεις στην εφαρμογή” Επί παραδείγματι, σημείωσε ότι “στις περιοχές αυτές το όριο αρτιότητας μπορεί να ποικίλει από 15 έως 8 στρέμματα κατόπιν ειδικής τεκμηρίωσης” ενώ μπορεί “να προβλέπεται η προώθηση τοπικών συμφώνων ποιότητας και προγραμμάτων στήριξης αγροτικών ή και παραδοσιακών μεταποιητικών δραστηριοτήτων φιλικών προς το περιβάλλον”. Τέλος, για την τρίτη κατηγορία, επεσήμανε ότι απαρτίζεται από “τα μικρά νησιά και τα εναπομένοντα τμήματα των μεγάλων νησιών”. Σε αυτά είναι συμβατό το camping, όμως “δεν είναι η συμβατή η δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων. Το όριο αρτιότητας για εκτός σχεδίου περιοχές θεωρούμε ότι πρέπει να επανέλθει στα 4 στρέμματα προκειμένου να προστατευθούν οι τοπικές ιδιαιτερότητες και η οικονομία μικρής κλίμακας”.

Μοντέλο πράσινης ανάπτυξης

Στο ζήτημα που σχετίζεται με τα ακατοίκητα νησιά όπως οι βραχονησίδες, υποστήριξε ότι “είναι προτιμότερο να παραμείνουν οι ήδη θεσμοθετημένες ρυθμίσεις”. Ενδεικτικά ανέφερε, ότι “στο υπό εξέταση σχέδιο η προβλεπόμενη ρύθμιση για μη δόμηση τέτοιων νησιών σε απόσταση10 μιλίων από τα σύνορα καθιστά προβληματική την εθνική διάσταση που σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψη. Στα νησιά αυτά θα μπορούσε να προωθηθεί παράλληλα ένα μοντέλο “πράσινης ανάπτυξης” προσδιορισμένο επακριβώς με ενεργειακή αλλά και εν γένει αυτονομία που θα μπορούσε να λειτουργήσει πιλοτικά για όλη τη χώρα”.

Ανταγωνιστικές ζώνες και ειδικές μορφές τουρισμού

Επιπρόσθετα, έκανε ρητή αναφορά στις νησιωτικές πολιτικές των επί μέρους τομέων σύμφωνα με τις συνταγματικές πρόνοιες. Αυτές είναι: “Η ζώνη υψηλής ανταγωνιστικότητας δραστηριοτήτων σε απόσταση 350 από την παραλία δεν μπορεί να θεσμοθετείται μόνο για αποφυγή δράσεων ασύμβατων με τον τουρισμό. Αυτό σημαίνει ότι τα παράλια της χώρας προορίζονται μόνο για τουρισμό και παρεμπιπτόντως για άλλες δραστηριότητες”. Επίσης, ζήτησε “να παραμείνει η ρύθμιση που προσδιορίζει την απόσταση από γραμμή αιγιαλού σε περίπτωση υψομέτρου μέχρι10 μ” καθότι “προστατεύει τόσο την ίδια τη φυσιογνωμία των ακτών με χαμηλή στάθμη, όσο και τις ίδιες τις επενδύσεις από ενδεχόμενη διάβρωση ή άλλα φυσικά φαινόμενα”. Στις ειδικές μορφές τουρισμού θεώρησε ότι “πρέπει να αναφερθούν ρητά τα νησιά εκείνα που έχουν τέτοια κατεύθυνση π.χ. η Πάτμος για το θρησκευτικό, η Κάλυμνος για τον αναρριχητικό και αλιευτικό κλπ” ενώ για “το κεφάλαιο των ειδικών και τεχνικών υποδομών” σημείωσε ότι “είναι κομβικής σημασίας για την πραγματική ανάπτυξη του τουρισμού μας” αφού στην Ελλάδα, “υπάρχει μεγάλο έλλειμμα σε υποδομές παρά τα τέσσερα κοινοτικά πλαίσια στήριξης που έχουμε μέχρι τώρα διαχειριστεί”.

Εθνικό σύστημα θαλάσσιων μεταφορών

Κατά συνέπεια κρίνει ότι “τουλάχιστον για το νησιωτικό χώρο με τις γνωστές ιδιαιτερότητες θα πρέπει να καθορισθούν ανά κατηγορία νησιών όπως αυτές περιγράφονται στο αρθ. 5, οι ελάχιστες απαιτούμενες υποδομές, προκειμένου να μπορούν να ισχύουν οι προβλέψεις του πλαισίου”, τονίζοντας ότι “θα επιμείνουμε επί πλέον στη διαχρονική μας θέση ότι δεν μπορεί να υπάρξει κανενός είδους προσδοκώμενη ανάπτυξη αν δεν σχεδιασθεί και υλοποιηθεί ένα επαρκές και προσβάσιμο από όλους σύστημα μεταφορών – επικοινωνίας τόσο με το κέντρο όσο και μεταξύ των νησιών, με μέριμνα του κράτους με έμφαση στις θαλάσσιες μεταφορές”. Πρέπει επομένως να μελετηθεί, όπως υπογράμμισε “ένα εθνικό σύστημα θαλάσσιων μεταφορών” και να δρομολογηθεί το “μεταφορικό ισοδύναμο”.

Να αποφευχθεί η σύγχυση

Τέλος, όσον αφορά στα σύνθετα τουριστικά καταλύματα για τα νησιά ζήτησε “να παραμείνει το ελάχιστο όριο των 90 τ.χλμ για τη δημιουργία τους” αλλά και “να προδιαγραφεί δια παντός και μονοσήμαντα ο τρόπος ανάπτυξης και πολεοδόμησης των τουριστικών περιοχών διότι διαπιστώνεται απόλυτη σύγχυση με τα διάφορα θεσμικά πλαίσια που σήμερα ισχύουν”

Σχετικά με “τα διάφορα κίνητρα πρέπει να προσδιορισθούν επακριβώς καθώς και ο τρόπος δημιουργίας οικονομικού αποθέματος για την εξυπηρέτησή τους” ενώ επιπλέον απαιτείται “να προσδιορισθούν πρόνοιες για μη γενίκευση του συστήματος “all inclusive” το οποίο έχει επιφέρει τα γνωστά αποτελέσματα. Προτείνουμε την απαγόρευση του συστήματος αυτού τουλάχιστον για τα μικρά νησιά < 3.500 κατ”.