Παραλίες και αιγιαλός στο στόχαστρο

Έντονες οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν από την αμετάκλητη θέση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην παραχώρηση σε ιδιωτικά συμφέροντα, δεκάδων παραλιών της χώρας, μεταξύ των οποίων και παραλίες των Κυκλάδων, με το θέμα να ανακινείται λίγο πριν τις εκλογές, έρχεται και συνεπικουρείται και από το προωθούμενο νομοσχέδιο που αφορά στον αιγιαλό, με αποτέλεσμα να ολοκληρώνεται η παράδοση «φιλέτων», με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε ιδιώτες.

Παρά τις φωνές αντιδράσεων που υψώνονται ενάντια στις παραχωρήσεις των ευαίσθητων τμημάτων των ακτών σε ιδιώτες επενδυτές, εκ μέρους της κυβέρνησης είναι αδύνατη η όποια οπισθοχώρηση επί του θέματος, καθώς συμπεριλαμβάνεται στις μνημονιακές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, στο όνομα των στρατηγικών επενδύσεων.

Η μεταβολή δε του καθεστώτος για τους αιγιαλούς και τις ακτές, έρχεται να συμπληρώσει τα κενά όσον αφορά στην παραχώρηση του μεγάλου πλούτου που διαθέτει η χώρα και σχετίζεται με την παράκτια ζώνη της.

Σε κάθε μία εξ αυτών των περιπτώσεων ενώ έχει καταγραφεί γενικευμένη αντίδραση, η προώθηση των κυβερνητικών σχεδιασμών και των επιταγών των δανειστών συνεχίζεται βάσει του αρχικού σχεδιασμού.

Ευρωπαϊκές επιβεβαιώσεις

Οι υδάτινοι πόροι, όπως και θέματα χωροταξίας, πολεοδομίας και περιβάλλοντος αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της τρόικας, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απαντά σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Νίκου Χουντή, ξεκαθαρίζοντας πως πρόκειται για στρατηγικές επενδύσεις.

Σύμφωνα με τις διευκρινήσεις που έδωσε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Siim Kallas, επιβεβαίωσε ότι πρόκειται για μνημονιακή δέσμευση της Ελλάδας να θεσπίσει ταχέως νομοθεσία για τις παράκτιες ζώνες, επισημαίνοντας πως το σχετικό νομοσχέδιο θα πρέπει να στοχεύει, μεταξύ άλλων, «στη διευκόλυνση των στρατηγικών επενδύσεων και τις ιδιωτικοποιήσεις».
Σύμφωνα με τον ερωτώντα ευρωβουλευτή «Οι κυβερνητικοί εταίροι, υπό την άμεση καθοδήγηση της τρόικα, παραδίδουν τον φυσικό και αισθητικό πλούτο της χώρας, παραδίδουν κυριολεκτικά "γη και ύδωρ" στα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, σαν να πρόκειται για δική τους περιουσία και όχι του ελληνικού λαού».

Η κυβερνητική αιτιολόγηση

Το θέμα των παραχωρήσεων των θαλασσίων εκτάσεων μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, που ανακινήθηκε προεκλογικά με την υπόθεση της Ελαφονήσου, καταλάγιασε λόγω εκλογών, με το Ταμείο να προχωρά σε μία κατευναστική ανακοίνωση, προκειμένου να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις.

Εκ μέρους του ΤΑΙΠΕΔ επαναλαμβάνεται ότι σε κάθε περίπτωση αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας ακολουθείται η προσχηματική διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης και ανοικτού διαλόγου με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές «με γνώμονα τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος».

Επισημαίνεται πως «οι χρήσεις που αναφέρονται στην ιστοσελίδα του ΤΑΙΠΕΔ είναι μόνο ενδεικτικές και σε κάθε περίπτωση αφορούν σε ιδιαίτερα ήπια και οικολογική ανάπτυξη, με ειδική μέριμνα για την προστασία των ευαίσθητων περιβαλλοντικά ή και προστατευόμενων δημοσίων ακινήτων. Επιπλέον, η όποια αξιοποίηση παραθαλάσσιων εκτάσεων προβλέπει ρητά την ελεύθερη πρόσβαση των λουομένων στις παραλίες».

Όσον αφορά στις ακολουθούμενες διαδικασίες επαναλαμβάνεται πως «Η πάγια διαδικασία για την αξιοποίηση ακίνητης δημόσιας περιουσίας που προβλέπεται από τον ιδρυτικό νόμο του ΤΑΙΠΕΔ, προϋποθέτει την κατάρτιση ΕΣΧΑΔΑ και περιλαμβάνει τρεις ουσιώδεις ασφαλιστικές δικλείδες: (1) κατάρτιση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΣΜΠΕ) για την όποια ανάπτυξη, όπου είναι αυτονόητος ο απόλυτος σεβασμός στις περιβαλλοντικές και άλλες δεσμεύσεις κάθε ακινήτου, (2) δημόσια διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και την Περιφερειακή Διοίκηση επί του σχεδίου ανάπτυξης και την ΣΜΠΕ και (3) γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας ως προς την πληρότητα της ΣΜΠΕ και τη νομιμότητα της προτεινόμενης ανάπτυξης».

Κώδων κινδύνου

Πέραν των παραχωρήσεων των παραλιών «φιλέτων» εκ μέρους του ΤΑΙΠΕΔ, με το προωθούμενο νομοσχέδιο για τον αιγιαλό, συμπληρώνονται τα κενά όσον αφορά στην δυνατότητα αξιοποίησης κάθε σπιθαμής ακτών από ιδιωτικά συμφέροντα.

Τον κίνδυνο που ενέχουν αυτές οι ενέργειες για τη χώρα, επισημαίνει ο Διευθυντής του WWF Ισπανίας, Χουάν Κάρλος δελ Όλμο, σε επιστολή-έκκληση προς τους Έλληνες υπουργούς Οικονομικών και Τουρισμού.

Στην επιστολή αναφέρεται ότι «Θορυβημένοι από την προοπτική μιας άνευ προηγουμένου απώλειας πολύτιμων παράκτιων οικοσυστημάτων, όπως αυτή προβλέπεται στο νομοσχέδιο για την «Προστασία του αιγιαλού και των ακτών», το WWF Ισπανίας σας απευθύνει το επείγον αυτό κάλεσμα για επανεξέταση των πολιτικών της Ελλάδας σχετικά με τη διαχείριση των ακτών και τον τουρισμό, με στόχο τον επαναπροσανατολισμό της χώρας προς μια ζωντανή οικονομία μέσω της υγιούς και βιώσιμης διαχείρισης του φυσικού κεφαλαίου».

Φέρει ως παράδειγμα τις καταστροφικές συνέπειες ανάλογου εγχειρήματος στην Ισπανία, σημειώνοντας πως η χώρα του «υποφέρει τα μέγιστα από τη δραματική αλλοίωση και καταστροφή της παράκτιας ζώνης της. Η εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα τις τελευταίες δεκαετίες, δίχως πρόβλεψη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις είχε καταστροφικές συνέπειες, τις οποίες η χώρα καλείται να αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια…Η δυσανάλογη ανάπτυξη της οικοδομικής βιομηχανίας εξελίχθηκε με τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος και αύξησε τη διαφθορά. Η αύξηση του αριθμού των κατοίκων σε παραθαλάσσιες περιοχές και η ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα προκάλεσαν την έντονη υποβάθμιση του παράκτιου περιβάλλοντος, συνοδευόμενες από μη βιώσιμη χρήση υδάτινων, χερσαίων και ενεργειακών πόρων. Επιπροσθέτως, σημαντικά οικοσυστήματα αφανίστηκαν ή βρίσκονται υπό σοβαρή απειλή».

Γίνεται ειδική αναφορά και στις οικονομικές επιπτώσεις, σημειώνοντας πως «Η περιβαλλοντική υποβάθμιση των ακτών δεν έχει μόνο περιβαλλοντικές, αλλά και οικονομικές επιπτώσεις. Η κατάληψη περισσότερου από το 70% του αιγιαλού προκάλεσε απώλεια ανταγωνιστικότητας, ελκυστικότητας και περιβαλλοντικής ποιότητας με αντίστοιχα αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα και τη σταθερότητα του τουρισμού. Για την ακρίβεια, ο τουρισμός της Ισπανίας παρουσιάζει πτώση τα τελευταία χρόνια, επωφελούμενος μόνο από την κοινωνική και πολιτική αστάθεια άλλων χωρών της Μεσογείου».

Αναφέρονται χαρακτηριστικά παραδείγματα ελληνικών απειλούμενων περιοχών και γίνεται έκκληση προς του Έλληνες υπουργούς «Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη εμπειρία της Ισπανίας, σας καλώ εκ βάθους καρδιάς να εξασφαλίσετε πως οποιαδήποτε νομοθεσία που αφορά την παράκτια ζώνη θα εγγυάται την προστασία των παράκτιων οικοσυστημάτων και των οικολογικών υπηρεσιών που παρέχουν, ούτως ώστε να αναγνωριστεί η Ελλάδα διεθνώς ως σημαντικός τουριστικός προορισμός με σεβασμό για το βασικό τουριστικό προϊόν: τη φύση».