«H ευρω-κρίση κοιμάται, δεν πέθανε»

Αυτήν ήταν η έκφραση που χρησιμοποίησε το πρακτορείο Reuters για να χαρακτηρίσει την τουριστική περίοδο που διανύει η χώρα, “ταρακουνώντας” τους Έλληνες κατοίκους και επιχειρηματίες που εθελοτυφλούν, βλέποντας τα έσοδα τους να αυξάνονται τους τελευταίους μήνες.

Τα φωτεινά σημεία, μεταξύ της σκοτεινής εποχής που χαρακτηρίζει την χώρα, είναι ελάχιστα και περιορισμένα σε ειδικές περιπτώσεις που καθοδηγούν την επιστροφή της Ελλάδα από τον Άδη με νωχελικά και αναποφάσιστα βήματα. Όπως δημοσιεύτηκε στην ανάλυση της εφημερίδας New York Times η περιοχή «υποφέρει από στασιμότητα, χαμηλό πληθωρισμό, ανεργία και χρέος.» Από την άλλη πλευρά ,τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για συνεχής αύξηση της τουριστικής προσέλκυσης αλλά και προβλεπόμενη ανάπτυξη τουριστικού κύματος τους επόμενους 12 μήνες, το οποίο συνεπάγεται με εκτίναξη των πηγών εσόδων της χώρας στα ύψη. Η αντίληψη ότι η χώρα “πνίγεται” από τουρίστες είναι αυτή που προωθείται “ρίχνοντας στάχτη” στα μάτια των Ελλήνων πολιτών, γεμίζοντας τους φρούδες ελπίδες.

Λεπτές ισορροπίες

Ένα στάδιο πριν τον γκρεμό αλλά και ένα βήμα πιο κοντά στο να ξεπεράσει μόνιμα την κρίση βρίσκεται η χωρά, ακροβατώντας σε ένα σχοινί. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά αρθρογράφοι ξένου τύπου : “η Ελλάδα αφήνει πίσω της την ύφεση των τελευταίων έξι χρόνων. Η οικονομία της χώρας της κρίσης αναμένεται να αναπτυχθεί κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014, και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι αναμένετε μέχρι πρότινος.” υπογραμμίζοντας παράλληλα “Εάν η χώρα θέλει να ξεπεράσει μόνιμα την κρίση, θα πρέπει να συνεχίσει με τις δομικές μεταρρυθμίσεις. Σε διαφορετική περίπτωση η κρίση μπορεί να επιστρέψει σύντομα”.

Η Ελλάδα παραμένει ακόμη στην λίστα με τους πιο δημοφιλής καλοκαιρινούς προορισμούς, κατακτώντας την 17η θέση μεταξύ των κορυφαίων προορισμών παγκοσμίως, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ. Ωστόσο, αν και ο τουριστικός κλάδος αποτελεί πυλώνα ανάπτυξης με την χώρα να “πουλά” αυτό που γνωρίζει καλύτερα – ήλιο , θάλασσα , καλό φαγητό, παραλίες και όμορφα τοπία – σε συνεργασία με την σημαντική συνεισφορά του ξενοδοχειακού κλάδου στην εθνική οικονομία, η χωρά βρίσκεται ακόμα σε ένα πολιτικό-οικονομικό αδιέξοδο που απαιτεί μόνιμες λύσεις και σημαντικές αλλαγές που δεν θα επιτευχθούν από τις ενέργειες εντός τεσσάρων παροδικών μηνών. Τα προσωρινά κέρδη και ο εφησυχασμός δεν εξυπηρετούν το συλλογικό συμφέρον και την ανάπτυξη που αναμένεται.

“Ταξιδεύω αλλά δεν ξοδεύω”

Είναι το μότο που χαρακτηρίζει τους φετινούς τουρίστες που καταφθάνουν καθημερινά από όλα τα μέρη του κόσμου στις περιοχές της Ελλάδας και μεταξύ άλλων στα νησιά των Κυκλάδων που αποτελούν το σημείο αναφοράς του τουριστικού ρεύματος τα τελευταία χρόνια. “Η Ελλάδα είναι ένας καταπληκτικός προορισμός όπου οι συναρπαστικές εναλλαγές των τοπίων, η ιστορία, ο πολιτισμός, οι ποικίλες γαστρονομικές γεύσεις και η φιλοξενία των ανθρώπων συνθέτουν κάτι μοναδικό για ένα επισκέπτη.” αναφέρει χαρακτηριστικά ένας Αμερικανός δημοσιογράφος. Είναι προφανές πλέον ότι τα νησιά της χώρας έχουν να αναδείξουν μια ιδιαίτερη ομορφιά και έναν ξεχωριστό πολιτισμό. Όταν όμως θυσιάζονται όλα στον βωμό του προσωρινού κέρδους, η ομορφιά τους παύει να είναι μαγική, γεγονός που συνοδεύεται από αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά.

Επιχειρηματίες της Σύρου και της Μυκόνου έρχονται επανειλημμένα αντιμέτωποι με το ρεύμα αυτού του είδους τουριστών. Στην περίπτωση της αρχόντισσα των Κυκλάδων, οι επισκέπτες που αποτελούν σπάνιο φαινόμενο, αποβιβάζονται με συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά από τα κρουαζιερόπλοια που παραμένουν στο λιμάνι του νησιού για λίγες μόνο ώρες. Δεν υπάρχει προσφορά, δεν υπάρχει ζήτηση ,δεν υπάρχει κέρδος για τους εμπόρους και τους επιχειρηματίες της Σύρου. Η αγορά δεν έχει την ευκαιρία να προωθήσει τα προϊόντα της και αντίστοιχα το νησί αδυνατεί να “διαφημίσει” τον πολιτισμό της ώστε να “κερδίσει” τις εντυπώσεις των επισκεπτών και κατ' επέκταση την επανάληψη της επίσκεψης τους. Στο αντίθετο ρεύμα βρίσκεται η Μύκονος, η οποία έχει αγγίξει τα όρια της υπερβολής. Οι επισκέπτες της πλημμύρισαν το νησί αλλά μαζί “έπνιξαν” τα στοιχεία του πολιτισμού της και την νησιώτικη ομορφιά της, δυσαρεστώντας διαχρονικούς επισκέπτες αλλά και επιχειρηματίες του νησιού.

Διαμόρφωση διαφορετικής νοοτροπίας

Αν και άξιο απορίας, σύμφωνα με τα ποσοστά του ρεπορτάζ της εφημερίδας Tagesspiegel, αν και οι κάτοικοι υφίστανται περικοπές στις συντάξεις,υψηλή ανεργία και τα εισοδήματα των νοικοκυριών εξακολουθούν να μειώνονται , οι Έλληνες αρχίζουν και πάλι να ξοδεύουν. Συγκεκριμένα, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους κατά 0,7 %. Ωστόσο , η ύπαρξη των ξενοδοχείων All-inclusive, αποδυναμώνει τις τοπικές επιχειρήσεις που παρουσιάζουν μηδενικό οικονομικό όφελος, ειδικά σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία . Οι οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν αντικατασταθεί από ιδιοκτησίες πολυεθνικών εταιρειών, το ελληνικό προσωπικό εκλείπει και συνεπώς τα κέρδη επαναπατρίζονται στο εξωτερικό.

Η διαιώνιση της νέας τουριστικής αυτής στάσης σε συνδυασμό με την ελλιπής ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας έχει ως αποτέλεσμα οι εμπλεκόμενοι φορείς του τουριστικού κλάδου να “κρατούν μικρό καλάθι” για τα κέρδη τους και το φετινό καλοκαίρι. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Τουρισμού αναμένεται να φθάσει ακόμα και τους 20 εκατ. επισκέπτες το 2014 που όμως συνοδεύεται από λίγα έσοδα εξαιτίας της μείωσης των δαπανών του τουρίστα ανά ταξίδι, δίνοντας την απάντηση στο ερώτημα εάν η αύξηση των αφίξεων θα ενισχύσει σημαντικά τα κρατικά έσοδα.

Για να καταστεί βιώσιμη η οικονομική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια τόσα στα νησιά όσο και στην υπόλοιπη χώρα, προϋποτίθεται συνεργασία αρμόδιων φορέων , της δημοτικής αρχής αλλά και των πολιτών ώστε να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, με απώτερο στόχο την προσέλκυση «ποιοτικότερων» τουριστών. Παράλληλα, στην περίπτωση του μοντέλου των Αll inclusive ξενοδοχειακών μονάδων θα πρέπει να εξασφαλιστεί ένα ισότιμο σύστημα συνθηκών ώστε να καθίστανται και οι τοπικές οικονομίες πιο βιώσιμες, δίνοντας τους την ευκαιρία να προβάλουν το δικό τους πολιτισμό και την οικονομική τους δυναμικότητα. Εν τούτοις, οι συγκρίσεις και η προσπάθεια μίμησης άλλων τόπων ,δεν αντιπροσωπεύουν τα ελληνικά νησιά με την ξεχωριστή κουλτούρα τους και ούτε αποτελούν την λύση του προβλήματος.