Δημοσιεύματα και αποζημιώσεις

Με ζητούμενο την αμεροληψία και την αντικειμενικότητα της δημοσιογραφικής κάλυψης των θεμάτων που σχετίζονται με την οικονομική κρίση, με μία ουσιαστική κατανόηση των προκλήσεων και από πού αυτές προέρχονται ώστε να αποφεύγονται οι εθνικιστικές εξάρσεις, πραγματοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου (Ίδρυμα “Αγία Σοφία”) στα Χανιά της Κρήτης, διημερίδα συνεργασίας Γερμανών και Ελλήνων δημοσιογράφων.

Οι συνέπειες της οικονομικής χρήσης στην Ελλάδα και η δημοσιογραφική αντιμετώπιση του θέματος από τα τοπικά αλλά και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης απασχόλησε την διημερίδα, η οποία ξεκίνησε με τον χαιρετισμό του προέδρου του Ινστιτούτου Γιάννη Γαρεδάκη, ενώ σε αυτήν συμμετείχε και ο εκδότης της «Κοινής Γνώμης», Γιώργος Βακόνδιος ως γενικός γραμματέας του Συνδέσμου Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων.

Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Γιάννης Παπαδημητρίου, δημοσιογράφος της Deutsche Welle, ενώ τοποθετήθηκαν, αναλύοντας την σχετική θεματολογία δημοσιογράφοι από ελληνικά ηλεκτρονικά και έντυπα Μέσα όσο και από τον γερμανικό τύπο.

Στο τραπέζι των συζητήσεων τέθηκε και το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, ενώ σημαντική ήταν και η επίσκεψη των Γερμανών δημοσιογράφων στην μαρτυρική Κάντανο, όπου γράφτηκε μία από τις πολλές σελίδες της ναζιστικής θηριωδίας κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Τα δημοσιεύματα της κρίσης

Η έναρξη των συζητήσεων έγινε με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας με θέμα «Ευρωπαϊκή πολιτική και κρίση στον καθρέφτη των Μέσων», που αφορούσε στον τρόπο με τον οποίο τα διεθνή Μ.Μ.Ε. παρουσίασαν την ελληνική κρίση.

Το θέμα επικεντρώθηκε σε 10 γενικές παρατηρήσεις, οι οποίες αφορούσαν τον υπερτονισμό ή την εξασθένιση της παρουσίασης της οικονομικής κρίσης από τα διεθνή Μέσα, τη γενικευμένη αντιμετώπιση του προβλήματος της χώρας, που επικεντρώθηκε στα οικονομικά στοιχεία και όχι στα κοινωνικά προβλήματα που προκάλεσε η κρίση, τις διαφοροποιήσεις που παρατηρήθηκαν στην κάλυψη του θέματος από τα έντυπα, την έμφαση που δόθηκε στο πρόβλημα της Ελλάδας έναντι των άλλων χωρών του Νότου, η επιρροή του προβλήματος της χώρας στο μέλλον της Ευρώπης, οι οξυμμένες σχέσεις με την Γερμανία και πως τα δημοσιεύματα έπαιξαν ρόλο ως προς αυτό, η τροφοδότηση των διεθνών Μέσων από τον Ελληνικό Τύπο σχετικά με το θέμα και η ελληνική οικονομική κρίση σε σχέση με τα κερδοσκοπικά παιχνίδια του εξωτερικού.

Εκ μέρους της Deutsche Welle μίλησε ο Σπύρος Μοσκόβου, ο οποίος αναφέρθηκε στην στάση των γερμανικών Μέσων και τον ρόλο που διαδραμάτισαν, με ειδική αναφορά στα ανθελληνικά δημοσιεύματα της γερμανικής εφημερίδας «Bild», για την οποία διευκρινίστηκε ότι δεν ανήκει στις έγκριτες γερμανικές εφημερίδες, ενώ υπερασπίζεται συγκεκριμένα συμφέροντα.

Μεταφέροντας το κλίμα που επικράτησε στο γερμανικό κοινό ανέφερε πως ξαφνικά η Γερμανία κλήθηκε να αντιμετωπίσει μία τέτοια οικονομική κρίση και σημείωσε ότι «μια μερίδα πίστευε πως η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει χωρίς τα βάρη των υπερχρεωμένων χωρών, ενώ μια άλλη μερίδα πίστευε πως μόνο με τη διάσωση της Ελλάδας θα διασωζόταν και το ευρώ». Από την πλευρά της Ελλάδας, φάνηκε ότι βρέθηκε ανέτοιμη μπροστά στην κρίση, ενώ ως προς την συμπεριφορά των Ελλήνων παρατήρησε πως «Πολλές φορές οι Έλληνες κατηγορούσαν για υδροκεφαλισμό το Δημόσιο, παραπονιούνταν για τη διαφθορά. Όταν όμως άκουσαν τα ίδια πράγματα να τα λένε Γερμανοί, επαναστάτησαν».

Ακρότητες και συμφέροντα

Περί εμπρηστικών δημοσιευμάτων έκανε λόγο στην τοποθέτηση της η δημοσιογράφος από «Τα Νέα», Νατάσα Μπαστέα, η οποία αναφέρθηκε σε εθνικιστικές συμπεριφορές που εκφράστηκαν μέσω των σχετικών άρθρων. Είπε χαρακτηριστικά πως ίσως «οι ακρότητες των μέσων να λειτουργούν ως εκτόνωση. Να εκτονώνεται ο κόσμος με αυτά που διαβάζει για να αποφεύγονται άλλου είδους πιο ακραίες αντιδράσεις», όμως συμπλήρωσε ότι «Εμείς οι δημοσιογράφοι πρέπει να αναδεικνύουμε την Ευρώπη των λαών, αλλά δεν πρέπει και να ξεχνάμε πως την τύχη των λαών την εκμεταλλεύονται λίγοι».

Ο δημοσιογράφος του Mega, Μανώλης Αναγνωστάκης, μίλησε για την καθοδήγηση των Μέσων από τους επιχειρηματίες ιδιοκτήτες τους, λέγοντας ότι «όταν αλλάζει η πολιτική και τα συμφέροντα, αλλάζει και η θέση των media». Αναφερόμενος δε σε όσα κατά καιρούς αρνητικά σχόλια έχουν δημοσιοποιηθεί σχετικά με του Έλληνες εξ αφορμής της κρίσης σημείωσε ότι «Δεν είναι δυνατόν να μιλάς για έναν λαό με στερεότυπα. Να λες πως ένας λαός είναι «τεμπέληδες». Δεν είναι όλοι τεμπέληδες. Οι δημοσιογράφοι έχουμε δύναμη στα χέρια μας. Είναι δύσκολη η δουλειά μας και γίνεται όσο πάει και δυσκολότερη. Υπάρχουν συμφέροντα, πολιτικά, οικονομικά. Εκείνο που είναι δύσκολο είναι η αντικειμενικότητα και η αλήθεια».

Κατά την συζήτηση του θέματος «Ελληνογερμανικές παρερμηνείες: Ο ρόλος των Μέσων», τοποθετήθηκαν Έλληνες και Γερμανοί δημοσιογράφοι, μεταξύ των οποίων και ο διευθυντής της «Εφημερίδας των Συντακτών», Νικόλας Βουλέλης, ο οποίος

Αναφέρθηκε σε ελληνικά στερεότυπα και μύθους «που ωθούν σε πολιτικές αποφάσεις, υπαγορεύουν τάσεις και συμπεριφορές, αγνοώντας ή παραμερίζοντας μια πολύπλοκη πραγματικότητα. Ετσι φτάσαμε ένα ποσοστό 70 – 80% των Ελλήνων πολιτών να θεωρεί τη Γερμανία εχθρική χώρα, 4ο Ράιχ και να της αποδίδει αρνητικό ρόλο».

Αποζημιώσεις και λαϊκισμός

Αποστέλλοντας ενωτικό μήνυμα προς Έλληνες και Γερμανούς δημοσιογράφους, ο Κώστας Μπετινάκης από το www.styx.gr, αναφέρθηκε και στις γερμανικές αποζημιώσεις δίνοντας την οικονομική διάσταση του θέματος.

Μίλησε για την ναζιστική κατοχή και τα όσα υπέφεραν οι Έλληνες με περιοχές της χώρας να καταστρέφονται ολοσχερώς, είπε «Τα λέω αυτά με πλήρη γνώση ότι οι σημερινοί Γερμανοί δεν έχουν καμία σχέση με τα δεινά που προκάλεσαν και στους ίδιους το ναζιστικό καθεστώς. Το ζήτημα όμως είναι οικονομικό, όπως αυτό που αντιμετωπίζουμε εδώ με το μνημόνιο».

Ενώ στο ενωτικό του μήνυμα ανέφερε «αντί να μιλάμε και να γράφουμε όλα αυτά που κατά καιρούς μας έχουν πικράνει δεν είναι καλύτερο να συνεργαστούμε όλοι για μια καλύτερη Ευρώπη, αλλά των λαών, όχι των επιχειρηματιών;».

Η διάθεση του λαϊκισμού που υιοθέτησαν πολλά Μέσα ήταν το σημείο αιχμής για τον δημοσιογράφο της «Καθημερινής», Ηλία Σιακαντάρη, ο οποίος αναφερόμενος στα Μ.Μ.Ε. είπε ότι «γέννησαν τον λαϊκισμό και τον τάισαν μέχρι όσο παίρνει. Ένας λαϊκισμός που παρασύρει τα πάντα, δεν του αντιστέκεται τίποτα. Όσα media ξεκίνησαν με μια πιο τεχνοκρατική προσέγγιση στην πορεία αναγκάστηκαν να στρίψουν το τιμόνι και έγιναν πιο ηθικοπλαστικά κάνοντας στροφή στον λαϊκισμό. Η άμυνα απέναντι στον δημόσιο κίνδυνο που λέγεται λαϊκισμός είναι να δημιουργήσεις μια ασφάλεια στον κόσμο, να βρεις το ελάχιστο της ασφάλειας για κάποιες ομάδες ανθρώπων που δυσκολεύονται».

Μνημείο θηριωδίας

Κατά την τελευταία ημέρα των συναντήσεων στην ηρωική Κάντανο ξεναγήθηκαν οι Έλληνες αλλά κυρίως οι Γερμανοί δημοσιογράφοι, επισκεπτόμενοι το μνημείο της ναζιστικής θηριωδίας στην Κρήτη, προκειμένου να γίνει αντιληπτό το αίτημα περί γερμανικών αποζημιώσεων.

Αποσβολωμένοι οι Γερμανοί δημοσιογράφοι ξεναγήθηκαν στο μνημείο και την έκθεση ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων στο πρώην Δημαρχείο Κάντανου, παρατηρώντας με σφιγμένα χαρακτηριστικά τα στοιχεία που μαρτυρούν τα όσα υπέφερε η περιοχή από την θηριώδη συμπεριφορά του Γ’ Ράιχ.