Κρίσιμο ζήτημα η αντιμετώπιση των πλημμυρών στην Ελλάδα

Ζήτημα προς άμεση αντιμετώπιση τίθεται το πρόβλημα των πλημμυρών της χώρας, καθώς αστικές και κυρίως αγροτικές κοινωνίες έχουν πληγεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα τον φετινό χειμώνα. Οι έντονες βροχοπτώσεις αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες καταστροφής δημόσιου και ιδιωτικής ιδιοκτησίας, θέτοντας σε κίνδυνο και ανθρώπινες ζωές.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η Ένωση Περιφερειών Ελλάδος καταθέτει τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση του κρίσιμου ζητήματος του εθνικού σχεδιασμού, όπως παρουσίασε στη συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων χρηματοδοτεί την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας με έργα που συμβάλλουν στην ανανέωση και την αύξηση του ιδιωτικού και δημοσίου κεφαλαίου της οικονομίας και στηρίζουν την αναπτυξιακή διαδικασία και τον εκσυγχρονισμό της χώρας σε μακροχρόνια βάση. Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω του επενδυτικού χαρακτήρα του προγράμματος καλείται να συμβάλλει στην περαιτέρω σύγκλιση των περιφερειών, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με στοχευόμενες δράσεις και παρεμβάσεις για την τόνωση της ενεργού ζήτησης. Οι δαπάνες των επενδυτών που εντάσσονται στο Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καλύπτονται από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, στα πλαίσια του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Οι Δημόσιες επενδύσεις υλοποιούνται από τη Βουλή και τα Υπουργεία στοχεύοντας στοχεύουν στην αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Υπουργική αδιαφορία και αδράνεια

Στον προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, για την εκπόνηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, εντάσσονται οι κατασκευές, οι ανακατασκευές, οι επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις όπως εξίσου οι έρευνες και οι μελέτες για την φύση του προβλήματος. Ωστόσο στην παρούσα φάση της δημοσιονομικής κρίσης που διανύει η χώρα είναι επιβεβλημένη, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η ορθή κατανομή των περιορισμένων πόρων του ΠΔΕ προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα, συμβάλλοντας στην πραγματική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Παρόλα αυτά, και παρά τις σημαντικές περικοπές στους προβλεπόμενους πόρους του προγράμματος, οι δεκατρείς Περιφέρειες της χώρας βρίσκονται σε διαρκή ετοιμότητα και έχουν προχωρήσει σε σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα προστασίας. Εν τούτοις, όπως δηλώνεται από την ΕΝΠΕ «Οι προσπάθειές μας όμως δεν επαρκούν και αυτό οφείλεται κυρίως στη μη ολοκλήρωση του εθνικού σχεδιασμού από το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας σε όλη τη χώρα στο πλαίσιο της οδηγίας 60/2007 της ΕΕ».

Υπό το πρίσμα των συνθηκών και της αδρανοποίησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας θέτει πρωταρχική ανάγκη την ολοκλήρωση των σχετικών μελετών που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ένταξη και την ολοκλήρωση των αντιπλημμυρικών έργων στο νέο ΕΣΠΑ. Στις εν λόγω έρευνες συμπεριλαμβάνεται η προκαταρκτική αξιολόγηση των κινδύνων πλημμύρας που βασίζεται σε διαθέσιμες πληροφορίες όπως οι χάρτες της ευάλωτης περιοχής, περιγραφή των πλημμυρών οι οποίες σημειώθηκαν κατά το παρελθόν οι οποίες παρουσίασαν αρνητικές επιπτώσεις στον άνθρωπο, στο περιβάλλον, στην πολιτιστική κληρονομιά και στις οικονομικές δραστηριότητες, εκ των οποίων θα προκύψει η αξιολόγηση των δυνητικών αρνητικών συνεπειών των μελλοντικών πλημμυρών αλλά και οι σημαντικές αρνητικές συνέπειες παρόμοιων συμβάντων στο μέλλον.

Οι θέσεις της ΕΝΠΕ

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας κ. Κωνσταντίνος Αγοραστός δήλωσε από πλευράς του, ότι «Τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει πληγεί από πλημμυρικά φαινόμενα με σοβαρές επιπτώσεις την οικονομία αλλά και τις ανθρώπινες ζωές. Το μέλλον της αντιπλημμυρικής προστασίας της χώρας εξαρτάται όχι μόνο από την επιχειρησιακή ετοιμότητα αλλά κυρίως από την πρόληψη. Δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Χρειάζονται πόροι και σοβαρός προγραμματισμός ώστε να γίνουν οι σωστές παρεμβάσεις τόσο στο επίπεδο των μελετών όσο και των απαιτούμενων τεχνικών έργων. Για να μην θρηνήσουμε ανθρώπινες ζωές και περιουσίες χρειάζεται να αλλάξουμε τις χρονοβόρες διαδικασίες και την γραφειοκρατία που αποτελεί το βασικό εμπόδιο στην ολοκλήρωση του αντιπλημμυρικού σχεδιασμού της χώρας». Για τον λόγο αυτό, η ΕΝΠΕ κατέθεσε τις προτάσεις της, αποσκοπώντας στην αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας. Σύμφωνα με όσα προωθεί η Ένωση, τίθεται απαραίτητη η ολοκλήρωση της οριοθέτησης των ρεμάτων σε εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, η οποία θα συμβάλει στην τόσο στην αντιπλημμυρική προστασία όσο και στην επίλυση του προβλήματος των καταπατήσεων και των ανεξέλεγκτων χρήσεων γης που επιτείνουν τα πλημμυρικά φαινόμενα.

Επιπρόσθετα, η οριοθέτηση των ρεμάτων αλλά και η ολοκλήρωση των απαραίτητων υδραυλικών έργων απαιτούν πόρους. Ωστόσο έχουν μεταφερθεί στις Περιφέρειες οι αρμοδιότητες των υδραυλικών έργων από το ΥΠΕΧΩΔΕ, χωρίς όμως τους πόρους για την άσκησή τους. Τόσο το ΠΔΕ, όσο και το επενδυτικό σκέλος των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων των Περιφερειών, δεν επαρκούν. Για το λόγο αυτό η ΕΝΠΕ προτείνει να θεσμοθετηθεί ένας ειδικός πόρος σε όλα τα δημόσια και ιδιωτικά τεχνικά έργα ο οποίος θα καταβάλλεται σε ειδικό ταμείο των 13 Περιφερειών και θα προορίζεται αποκλειστικά για την κατασκευή και συντήρηση των απαραίτητων υδραυλικών έργων. Ακόμη στις προτάσεις που κατατέθηκαν, συμπεριλήφθηκαν οι περιοχές με ρέματα όπου είναι απαραίτητο να γίνουν μελέτες που θα δημιουργούν κατάλληλες υποδομές συγκράτησης των νερών (δεξαμενές και μικρά φράγματα) ώστε να γίνεται σταδιακή ανάσχεσή τους. Η διοχέτευση των υδάτων αυτών σε κατάλληλους αποδέκτες θα συμβάλλει όχι μόνο στην αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος και στην οικονομική και ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων για άλλες χρήσεις. Τέλος, χαρακτηρίστηκε αναγκαίο να ενταχθούν ειδικοί όροι στις μελέτες για την κατασκευή δημόσιων τεχνικών έργων που θα αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της υπερχείλισης των ρεμάτων όχι σημειακά αλλά στο σύνολο της περιοχής στην οποία προκαλείται επιβάρυνση.