Οι μαρίνες περνάνε στους ιδιώτες με απόφαση του ΣτΕ

Θετικά αποφάνθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας για τις ιδιωτικοποιήσεις των τουριστικών λιμένων, θέτοντας όμως ως προϋπόθεση την διατήρηση της κυριότητας τους από το Ελληνικό Δημόσιο.

Η απόφαση των ανώτατων δικαστών ανοίγει τον δρόμο στα ιδιωτικά συμφέροντα για να εκμεταλλευτούν τις μαρίνες, με δεδομένη όμως την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την τήρηση των κανόνων που ορίζονται από το Σύνταγμα, θέτοντας παράλληλα ως όρο την μη αξίωση κυριότητας ή άλλων εμπράγματων δικαιωμάτων από πλευράς τους.

Η προσφυγή πολιτών κατά της παραχώρησης της μαρίνας της Ζέας σε εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων, αποτέλεσε την αιτία της εν λόγω απόφασης του ΣτΕ, που κρίνει συνταγματική την συγκεκριμένη μίσθωση, διαχείριση και εκμετάλλευση, βάσει των κανόνων της ιδιωτικής οικονομίας και με τρόπο που είναι προς το συμφέρον του κράτους, με την επισήμανση όμως ότι την παραμονή της κυριότητας τους στο Δημόσιο και μη αναγνώριση ουδεμίας αξίωσης από τους ιδιώτες

Στους ιδιώτες δίνεται η δυνατότητα εκτέλεσης λιμενικών και χερσαίων έργων, που κρίνονται αναγκαία για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων των τουριστικών λιμένων.

Κύριο στοιχείο της απόφασης αποτελεί τόσο η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις μαρίνες όσο και ο αποκλεισμός παραχώρησης τμήματος του αιγιαλού, διατηρώντας τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του, ενώ η ευθύνη φύλαξης και εποπτείας παραμένει στην αρμοδιότητα των λιμενικών και αστυνομικών αρχών.

Η προσφυγή

Η απόφαση του 7μελούς Δ΄ Τμήματος του ΣτΕ αφορά στη μίσθωση, διαχείριση και εκμετάλλευση των μαρίνων από μη δημόσιους φορείς αλλά και από ιδιωτικές εταιρείες, που μπορούν να εκτελέσουν λιμενικά και χερσαία έργα προς βελτίωση των εγκαταστάσεων των τουριστικών λιμένων.
Προέκυψε δε ως απόρροια της προσφυγής που είχαν καταθέσει 10 κάτοικοι της Ακτής Μουτσοπούλου και της Ακτής Θεμιστοκλέους του Πειραιά, στρεφόμενοι κατά της ιδιωτικοποίησης της Μαρίνας Ζέα,η οποία υποστήριζαν ότι είναι παράνομη και αντισυνταγματική.

Η εταιρεία «Κοινοπραξία Μαρίνες Αττικής» ήταν αυτή που ανέλαβε την εκμετάλλευση της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης της Μαρίνας Ζέας, καταβάλλοντας το σχετικό μίσθωμα, όπως και την εκτέλεση των απαιτούμενων έργων βελτίωσης, με την σύμβαση να εκτείνεται σε βάθος 40ετίας, παρατεινόμενη κατά πέντε χρόνια.

Οι ισχυρισμοί των κατοίκων του Πειραιά κρίθηκαν από τους δικαστές ως αβάσιμοι, καθώς είναι αντίθετη στο Σύνταγμα η ανάθεση της διοίκησης και διαχείρισης τουριστικού λιμένα στην Ε.Τ.Α. και σε ιδιωτικό φορέα μετά από υπογραφή σχετικής σύμβασης, καθώς δεν προβλέπεται κρατική εποπτεία ως προς την εκτέλεση της σύμβασης.
Ο ισχυρισμός ότι είναι αντισυνταγματική και παράνομη η παραχώρηση απορρίφθηκε, καθώς σταματάει η έκταση των τουριστικών λιμένων να είναι σε κοινή χρήση και να αποτελεί χώρο αναψυχής και περιπάτου.
Κατά παράβαση των συνταγματικών επιταγών ανατίθενται αστυνομικής φύσεως καθήκοντα σε ιδιωτικό φορέα (φύλαξη χώρων Μαρίνων), αλλά και η είσπραξη των τελών ελλιμενισμού των σκαφών αναψυχής.

Η απόφαση
Στην απόρριψη της εν λόγω προσφυγής από το ΣτΕ, όπως αναφέρεται και στη σχετική απόφαση «το Σύνταγμα δεν επιβάλλει ορισμένη νομική μορφή του δημοσίου φορέα, ο οποίος μπορεί να ασκεί τη διοίκηση και διαχείριση των τουριστικών λιμένων».

Οπότε βάσει αυτού, ο φορέας μπορεί να είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου ή και Ιδιωτικού Δικαίου, όπως είναι η Εταιρία Ακινήτων Δημοσίου (Ε.Τ.Α. Α.Ε.), η οποία ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο, στους σκοπούς της οποίας περιλαμβάνεται και η «αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση» της περιουσίας του Ε.Ο.Τ.

Οι συγκεκριμένες τουριστικές μονάδες μπορούν να λειτουργούν με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, με τρόπο όμως επικερδή για το κράτος, αναφέροντας ότι «δεν προσκρούει στο Σύνταγμα η άσκηση της διοίκησης και διαχείρισης των εν λόγω τουριστικών μονάδων σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και κατά τρόπο επικερδή για το κράτος. Η ιδιωτικοποίηση θα πραγματοποιείται υπό τη βασική προϋπόθεση της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος και της τήρησης των δημοσίου δικαίου δεσμεύσεων, οι οποίες απορρέουν από τη σχετική νομοθεσία».

Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν στα κοινόχρηστα πράγματα, την προστασία του περιβάλλοντος, τους αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.
Βάσει των προαναφερόμενων όρων που τέθηκαν από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο «η διοίκηση και διαχείριση των τουριστικών λιμένων μπορεί είτε να ασκείται από τον ίδιο τον δημόσιο φορέα με αυτεπιστασία (από οργανισμούς του που έχουν την νομική μορφή δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου), είτε να παραχωρηθεί σε τρίτον έναντι ανταλλάγματος, εφόσον στην τελευταία αυτή περίπτωση διασφαλίζεται ο έλεγχος από το κράτος».
Δεδομένο όμως θα πρέπει να θεωρείται ότι στο θαλάσσιο χώρο εγκαταστάσεων των μαρίνων, οι ιδιώτες επενδυτές υποχρεούνται να μην περιορίζουν την ελευθερία πρόσβασης των πολιτών και να μην αποκόπτουν την δυνατότητα επισκέψεων, ακόμη και εάν δεν διαθέτουν σκάφη αναψυχής.

Καθίσταται δε σαφές και με κατηγορηματικό τρόπο πως δεν παραχωρείται στον μισθωτή τμήμα αιγιαλού, «χωρίς να διατηρείται ο κοινόχρηστος χαρακτήρας του».
Η παραχώρηση και εκμετάλλευση των τουριστικών λιμένων σε ιδιώτες έχει τον χαρακτήρα «ανοιχτής Μαρίνας», ενώ παράλληλα διατηρείται «ο κοινόχρηστος χαρακτήρας της ζώνης του τουριστικού λιμένα».

Τέλος αναφέρεται στην απόφαση ότι στη σύμβαση παραχώρησης των μαρίνων προβλέπεται η υποχρέωση φύλαξης των χώρων του λιμένα, όμως το κύριο βάρος της φύλαξης και εποπτείας τους παραμένει στις κρατικές λιμενικές και αστυνομικές αρχές και ιδίως στο Λιμενικό Σώμα.