Τα θέματα του ΕΣΠΑ στη συνάντηση των Περιφερειαρχών με την Corina Cretu

Συνάντηση των Περιφερειαρχών με την Επίτροπο Corina Creţu, αρμόδια για την Περιφερειακή Πολιτική της ΕΕ, έγινε την Πέμπτη στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα.

Αντικείμενο της συνάντησης ήταν το τρέχον ΕΣΠΑ και ο προγραμματισμός για την περίοδο 2014-2020. Συγκεκριμένα εξετάστηκαν το σύνολο των ζητημάτων που σχετίζονται με την επίσπευση της υλοποίησης των έργων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, αλλά και την επιτάχυνση του προγραμματισμού της νέας προγραμματικής περιόδου του ΣΕΣ 2014-2020.

Ως προς την τρέχουσα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2007-2013 οι θέσεις της ΕΝΠΕ είναι:

- Η άμεση παράταση του ΕΣΠΑ για τουλάχιστον έναν χρόνο. Η οικονομική κρίση και δυστοκία τρέχουσας περιόδου, δεν επιτρέπει την ομαλή ολοκλήρωση των έργων όπως αρχικά προβλέφθηκε, δηλαδή έως τέλος 2015, δεδομένου ότι πλέον δεν γίνονται τροποποιήσεις στα Προγράμματα και δεν είναι εύκολο να αναληφθούν νέες υποχρεώσεις.

- Να προχωρήσουν άμεσα οι αναθεωρήσεις των Προγραμμάτων σύμφωνα με τον Κανονισμό έως τον Σεπτέμβριο 2015, ώστε να προλάβουν να εγκριθούν εντός 2015.

Ως προς την νέα προγραμματική περίοδο του ΣΕΣ 2014-2020 οι θέσεις της ΕΝΠΕ είναι:

- Η κατανομή των πόρων έγινε με τα στοιχεία της ανάπτυξης των ετών 2007, 2008 και 2009. Αυτό αδικεί και κατά τη δική μας άποψη τη χώρα.

- Το σύστημα διαχείρισης και οι όλες διαδικασίες απαιτούν περαιτέρω απλούστευση. Στη λογική της ορθής και σύμφωνης με τους κανονισμούς δημοσιονομικής διαχείρισης, δεν θα πρέπει να επιβάλλονται πρόσθετες επιβαρύνσεις που λειτουργούν δυσβάσταχτα για τις υπηρεσίες και αποτρεπτικά πολλές φορές για τις επιχειρήσεις, και στο σημείο αυτό ζητούμε τη στήριξη εκ μέρους της Ε.Ε.

- Οι πρώτες Συνεδριάσεις των Επιτροπών Παρακολούθησης των Προγραμμάτων του 2014-2020 τον Ιούνιο, είμαστε σίγουροι ότι θα αποτελέσουν ένα σημαντικό σταθμό στην ενεργοποίηση των Προγραμμάτων. Βεβαίως θέματα ρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο υπάρχουν σε εκκρεμότητα, αλλά συνεργαζόμαστε και είμαστε βέβαιοι ότι έγκαιρα θα επιλυθούν.

Στη συνάντηση συμφωνήθηκε η συμμετοχή της ΕΝΠΕ στις τεχνικές επιτροπές που θα συγκροτηθούν μεταξύ του Υπουργείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με στόχο τη απλούστευση των διαδικασιών υλοποίησης των έργων κατά τη νέα προγραμματική περίοδο και την εξέταση του συνόλου των προβλημάτων που δυσχεραίνουν την ταχεία απορρόφηση των πόρων.

Στη συνάντηση η Επίτροπος εκδήλωσε την επιθυμία να ενταθεί η συνεργασία των υπηρεσιών της Επιτροπής με τις Περιφέρειες ώστε να επιλύνονται έγκαιρα όλα τα προβλήματα. 

Στην τοποθέτησή του ο Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός τόνισε τα εξής:

"Καλώς ήρθατε στην Ελλάδα, καλώς ήρθατε στη χώρα που αυτή τη στιγμή αγωνίζεται. Και να ξέρετε εμείς είμαστε όλοι ενωμένοι για να πετύχουμε το στόχο μας και αυτός είναι η χώρα να επιστρέψει στην κανονικότητα για να μπορεί ο συνάνθρωπός μας να ζήσει κανονικά. Άκουσα με χαρά τον κύριο Υπουργό που είπε ότι οι περιφέρειες θα παίξουν μεγάλο ρόλο. Συνεπώς από το 30% που έχουν να διαχειριστούν στο ΕΣΠΑ κύριε Υπουργέ, φαντάζομαι ότι θα μας κάνετε εκχώρηση κάτι παραπάνω αφού μας εμπιστεύεστε τόσο πολύ, γιατί ξέρετε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε πάρα πολύ καλά.

Οι περιφέρειες εδώ και τέσσερα χρόνια έχουν δώσει δείγματα γραφής. Πρώτο δείγμα γραφής είναι η συνεργασία, η συνέργεια, το χρονοδιάγραμμα και η αποτελεσματικότητα. Συνεργαστήκαμε με όλους τους φορείς, με δήμους, ενδιάμεσους φορείς που βρήκαμε πολλά προβλήματα και καλό θα ήταν αυτοί να είναι λιγότεροι. Συνεργαστήκαμε με τέσσερις κυβερνήσεις, με πολλούς υπουργούς και καταφέραμε να αυξήσουμε την απορροφητικότητα από το 19% στο 85% κατά μέσο όρο στις περιφέρειές μας. Καταφέραμε να τελειώσουμε και να ολοκληρώσουμε ημιτελή έργα. Καταφέραμε να προχωρήσουμε και να προχωράμε τα έργα χωρίς να έχουμε απώλειες. Έχουμε πραγματικά σχεδιάσει κάθε περιφέρεια ξεχωριστά στο νέο ΣΕΣ ένα πρόγραμμα, για το οποίο περιμένουμε το πράσινο φως κύριε Υπουργέ και πιστεύουμε σύντομα με τις επιτροπές παρακολούθησης, να ενεργοποιηθεί γιατί έχει καθυστερήσει το νέο ΣΕΣ. Πρέπει να πάμε πολύ γρήγορα γιατί ο χρόνος τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχει σταματήσει. Και εξηγούμαι γι' αυτό: για να κάνεις ένα έργο, από την ένταξη ενός έργου μέχρι την πρώτη εκταμίευση, όταν αναλάβαμε οι περιφερειάρχες, χρειάζονταν 636 ημέρες. Από τη στιγμή που αναλάβαμε εμείς, ρίξαμε το μέσο χρόνο στις 323 ημέρες. Περισσότερο δεν μπορούσαμε γιατί ήταν πέραν των δυνατοτήτων μας. Και τώρα δεν είναι αργά - γιατί είμαστε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης - να αλλάξουμε το μοντέλο.

Υπάρχουν περιβαλλοντικές μελέτες που κάνουν δύο χρόνια να πάρουν άδεια έγκρισης για να προχωρήσει το έργο. Υπάρχει πρόβλημα και με τις απαλλοτριώσεις. Πρέπει να αλλάξει το τιμολόγιο στα δημόσια έργα. Να μικρύνει το τιμολόγιο ώστε να μπορούν να ενταχθούν περισσότερα έργα, περισσότερα να ξεκινήσουν και να ανοίξουν περισσότερες θέσεις εργασίας.

Άκουσα ότι θα υπάρξει κοινή επιτροπή. Εάν είχατε την καλοσύνη θα μπορούσε να συμμετέχει και η Ένωση Περιφερειών σε αυτή για να συμβάλει όσο μπορεί περισσότερο.

Θέμα μας είναι πως να πάμε στο αποτέλεσμα πιο γρήγορα, πιο στοχευμένα και με λιγότερα προβλήματα.

Για το ΕΣΠΑ 2007 - 2013 απαιτείται να δούμε από κοινού, χώρα και Ευρωπαϊκή Ένωση, την παράταση του προγράμματος τουλάχιστον για έναν  χρόνο γιατί είμαστε χώρα ειδικού καθεστώτος. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν προβλήματα. Η οικονομική κρίση, η δυστοκία, η έλλειψη σωστής χρηματοδότησης των έργων, δεν επιτρέπει την ομαλή ολοκλήρωσή τους όπως αρχικά προβλέφθηκε έως το τέλος του 2015. Το λέω και είμαι αναγκασμένος να προειδοποιήσω γιατί τέλος του 2015 δε θα έχουμε εμείς την ευθύνη. Εμείς κάνουμε ότι μπορούμε. Με δεδομένο πλέον ότι δεν γίνονται τροποποιήσεις στους προϋπολογισμούς των προγραμμάτων αλλά μόνο εσωτερικά στους άξονες αυτών και ότι δεν είναι εύκολο να αναληφθούν υποχρεώσεις από το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων έως το 2016, πέραν των δυνατοτήτων του, παρακαλώ να δείτε το θέμα αυτό.

Έχουμε τρεις περιπτώσεις: το έργο το οποίο δε θα ολοκληρωθεί ή να γίνει γέφυρα στο επόμενο - εάν γίνεται, θα απομειώσει πόρους από το επόμενο, θα μειωθούν τα έργα στο επόμενο πρόγραμμα και δε θα υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι.

Εάν δεν μπορεί να πάει γέφυρα, θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από τους εθνικούς πόρους. Αυτή τη στιγμή με την κατάσταση που εμείς βιώνουμε, δεν υπάρχουν εθνικοί  πόροι. Περιττό να σας πω ότι έχουμε140 εκ.ζημιές από τις πρόσφατες θεομηνίες και δεν έχουμε πάρει ούτε ένα ευρώ από εθνικούς πόρους. Πώς θα κάνουμε τα έργα;

Η δε, χειρότερη των περιπτώσεων, είναι να μην ολοκληρωθούν τα έργα, να καταλογιστούν οι πόροι και να μην έχουν οι άνθρωποι τα έργα αυτά.

Σχετικά με τις αναθεωρήσεις των προγραμμάτων, σύμφωνα με τον κανονισμό έως τον Σεπτέμβριο του 2015 πρέπει να γίνουν, ώστε να προλάβουν να εγκριθούν εντός του 2015. Εμείς προτείνουμε οι επιτροπές παρακολούθησης για την αναθεώρηση των προγραμμάτων να γίνουν την περίοδο Αυγούστου - Σεπτεμβρίου ώστε να υπάρχει καλύτερη γνώση της προόδου όλων των έργων και ειδικότερα των επενδύσεων, με δεδομένο ότι υπάρχουν πολλοί ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης σε κάθε πρόγραμμα, διότι πολλοί δεν τα έχουν πάει καλά - άρα υπάρχει διαχειριστική δυσκολία και αντίστοιχα να προταθούν οι τελικοί προϋπολογισμοί των αξόνων τους. Όχι τον Ιούλιο του 2015.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειψη χρηματοδότησης στα έργα. Παίρνουν τα χρήματα από τα έργα κι εμείς προσπαθούμε να κρατήσουμε εντός τους κατασκευαστές. Επικρατεί ένας πανικός στις τάξεις των κατασκευαστών που δεν θέλουν να μείνουν στα έργα ή να συμμετέχουν πολλοί στις δημοπρασίες. Θέλουν να κλείσουν τα έργα και να φύγουν. Κάνουμε μία μεγάλη προσπάθεια και πρέπει να ενώσουμε πραγματικά τις δυνάμεις μας. Θέλετε μία Ευρώπη που να λέμε "όλα πάνε καλά" και να «ναυαγεί»; Εγώ δε θέλω να «ναυαγήσει» η χώρα μου. Δεν θέλω να «ναυαγήσει» η περιφέρειά μου. Δεν θέλω να αποτύχει η προσπάθεια που γίνεται σήμερα. Θέλω να πάμε μπροστά. Μπορούμε να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας; Να έχουμε αληθινούς διαύλους επικοινωνίας; Τι να σας πω; Ότι ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός στα νοσοκομεία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί γιατί άλλα έργα εκκρεμούν στα δικαστήρια πάνω από ένα χρόνο, δεν υπάρχουν διοικήσεις να τα υπογράψουν και δεν μπορούν να εκταμιευτούν τα χρήματα γιατί δεν υπάρχουν;  Πώς να κλείσει έτσι το 2015; Το λέμε με πάσα ειλικρίνεια, η ευθύνη δε θα είναι δική μας γιατί εμείς δείξαμε ότι μπορούμε και πετυχαίνουμε. Τι να πω; Ότι έχουμε ως Περιφέρεια Θεσσαλίας ένα μεγάλο έργο, την Κάρλα, για το οποίο δεν μπορώ να έχω χρηματοδότηση και κρατάω με το ζόρι για να μη χάσει η χώρα 180εκ. και άλλα 40εκ. ευρώ από τις απαλλοτριώσεις; Αυτή είναι η πραγματικότητα και είναι πολύ δυνατή για να την αγνοεί κανείς. Αν δεν πάρει παράταση το ΕΣΠΑ επαναλαμβάνω πως πιθανώς να έχουμε «ναυάγιο» στην ελληνική οικονομία.

Για το πρόγραμμα 2014-2020 πρέπει να πάει πιο γρήγορα. Στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι ενισχύσεις πρέπει να είναι άμεσες. Πρέπει επίσης να αλλάξει το μοντέλο από τον Υπουργό γιατί έτσι δεν οδηγεί πουθενά, όπως επίσης το ίδιο πρέπει να συμβεί και για τη γραφειοκρατία."