Προωθούνται οι “πρόχειρες” λύσεις

Πρόβλημα χωρίς οριστική λύση, έχει καταστεί η διαχείριση των απορριμμάτων για την Ελλάδα, με τα πρόστιμα, τα οποία έχει επιβάλλει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να «τρέχουν» και την αποκατάσταση των ΧΑΔΑ να έχει «παγώσει», δεδομένης της λήξης της προθεσμίας ολοκλήρωσης των ΧΥΤΥ-Α την 31η Δεκεμβρίου.

Σε προσωρινές λύσεις αναμένεται να καταφύγει η Ελληνική πολιτεία, ενόψει της επανεξέτασης του ζητήματος των παράνομων χωματερών, οι οποίες βρίσκονται σε ακόμη σε λειτουργία, παρά τα ογκωδέστατα πρόστιμα, τα οποία έχουν επιβληθεί στη χώρα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Δεδομένου, ότι στο Νότιο Αιγαίο, υπάρχουν ακόμη αρκετοί ΧΑΔΑ, οι οποίοι λειτουργούν, καθώς δεν έχει δοθεί εναλλακτική λύση διαχείρισης των απορριμμάτων, η κεντρική διοίκηση εκτιμάται, ότι θα επιχειρήσει να επιταχύνει τις διαδικασίες, προκειμένου να δοθούν προσωρινές διέξοδοι, όπως η μεταφορά των απορριμμάτων, έτσι ώστε να αποκατασταθούν όσο το δυνατόν περισσότερες χωματερές στο επόμενο εξάμηνο.

Παράλληλα, πολλά από τα έργα υλοποίησης ΧΥΤΥ ή ΧΥΤΑ χάνουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς η προθεσμία της ολοκλήρωσης των έργων, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2007-2013 «κλείνει» στο τέλος του 2015, με αποτέλεσμα για την ολοκλήρωσή τους, να απαιτηθεί κρατική επιχορήγηση, ένα σενάριο ωστόσο, που δεδομένων των οικονομικών συνθηκών, οι οποίες επικρατούν στη χώρα, δεν φαίνεται να είναι πιθανό.

Στόχος η μείωση των ήδη υφιστάμενων και η αποφυγή περεταίρω προστίμων

Σύμφωνα με πρόσφατες πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, η Γ.Γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων σε συνεργασία με τους Δήμους που διατηρούν ΧΑΔΑ, έχει επιδοθεί σε «αγώνα δρόμου» για την εξεύρεση λύσης.

Υπενθυμίζεται, ότι η Ελλάδα καταβάλλει ανά εξάμηνο περίπου 10.400.000 ευρώ, για τους 49 ΧΑΔΑ, οι οποίοι παραμένουν ενεργοί, αλλά και για τους 161, οι οποίοι θεωρούνται ανενεργοί, αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί.

Ταυτόχρονα, περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ από το τρέχον πακέτο ΕΣΠΑ, έχουν δεσμευτεί για έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ και κατασκευής περιβαλλοντικά και νομικά αποδεκτών χώρων διαχείρισης (ΧΥΤΥ-ΧΥΤΑ), τα οποία όμως δεν έχουν ολοκληρωθεί, τόσο εξαιτίας των ζητημάτων με τη δέσμευση της χρηματοδότησης και το «πάγωμα» των εργασιών, που είχαν προκύψει τους προηγούμενους μήνες, όσο και λόγω της εξαιρετικά χρονοβόρας γραφειοκρατικής διαδικασίας, η οποία είναι απαραίτητη για την παραμικρή ενέργεια, πάνω στο ζήτημα.

Αν η παράταση εξαντληθεί και τα έργα παραμείνουν ανολοκλήρωτα, η υλοποίησή τους θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέσω των ελάχιστων διαθέσιμων κρατικών πόρων, καθώς το ενδεχόμενο της παράτασης της προθεσμίας, έχει αποκλειστεί ρητά, από την αρμόδια για την Περιφερειακή Πολιτική, Κορίνα Κρέτσου, παρά τα συνεχή αιτήματα από κυβέρνηση, ΚΕΔΕ, ΕΝΠΕ και άλλους φορείς.

Ωστόσο ακόμη ένα ζήτημα, που κινδυνεύει να στοιχήσει στην Ελλάδα περισσότερα χρήματα σε πρόστιμα είναι το ζήτημα της διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, η χώρα μας παράγει περίπου 75.000 τόνους επικίνδυνων αποβλήτων ανά έτος. Εντός τριών μηνών, η πολιτεία καλείται να υποδείξει τους κατάλληλους χώρους, να ολοκληρώσει τη διαδικασία των προσφυγών και να εγκαταστήσει τις απαραίτητες υποδομές.

Στην περίπτωση που δεν τηρηθεί η προθεσμία, η χώρα κινδυνεύει να της επιβληθεί πρόστιμο, το οποίο μπορεί να ξεπεράσει και τις 75.000 ευρώ ανά ημέρα.

Το ζήτημα αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Διαδικασίες προσωρινής διαχείρισης αποβλήτων, νόμιμες και περιβαλλοντικά αποδεκτές

Η πρόοδος των έργων αποκατάστασης των ΧΑΔΑ, αναμένεται να επανεξεταστεί από τα αρμόδια Ευρωπαϊκά όργανα στις 2 Δεκεμβρίου και στόχος της κυβέρνησης, σύμφωνα με σχετικά δημοσιεύματα, είναι με κάθε τρόπο να μειωθεί η χρηματική ποινή για το επόμενο εξάμηνο.

Αυτό, σύμφωνα και με τις μέχρι τώρα δηλώσεις του γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, κ. Ευάγγελου Καπετάνιου, σημαίνει ουσιαστικά την επείγουσα προώθηση άμεσων, αλλά προσωρινών λύσεων, που θα καταφέρουν έως τις 2 Δεκεμβρίου, ημέρα της επανεξέτασης – και αν όλα προχωρήσουν σύμφωνα με το σχέδιο – την μείωση του προστίμου των 10,4 εκατομμυρίων ευρώ κατά περίπου 6 εκατομμύρια.

Για κάθε ενεργή χωματερή, η Ελλάδα επιβαρύνεται με 80.000 ευρώ ανά εξάμηνο, ενώ για κάθε ανενεργή με 40.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών για την παύση της λειτουργίας των ΧΑΔΑ, μειώνονται τα σχετικά πρόστιμα.

Έπειτα από περίπου έξι μήνες, αφότου είχε συζητηθεί με την ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου η λύση της μεταφοράς των απορριμμάτων, η οποία είχε προταθεί από την ίδια την κυβέρνηση, δεν έχει ακόμη γίνει καμία κίνηση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού, καθώς δεν έχουν βρεθεί ούτε οι αποδέκτες χώροι διαχείρισης, αλλά ούτε και το ποιος θα επωμιστεί το αρκετά μεγάλο κόστος της μεταφοράς.

Παρ’ όλα αυτά, ενόψει της επανεξέτασης, ο κ. Καπετάνιος σε δηλώσεις του τόνισε, πως προϋπόθεση για να κλείσουν οι ενεργοί ΧΑΔΑ και να επισπευσθούν τα έργα αποκατάστασής τους είναι η υποκατάστασή τους από νόμιμους αποδέκτες απορριμμάτων είτε από διαδικασίες προσωρινής διαχείρισης αποβλήτων, νόμιμες και περιβαλλοντικά αποδεκτές, μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα έργα υποδομής που προβλέπονται από τους κατά τόπους περιφερειακούς σχεδιασμούς, ενώ το μεταβατικό διάστημα, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία έτη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι περισσότεροι αποκατεστημένοι ΧΑΔΑ βρίσκονται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, με 21 αποκαταστάσεις χωματερών, στην Κεντρική Μακεδονία, με 19 αποκαταστάσεις και στο Νότιο Αιγαίο με 18.