Διεκδίκηση της εδαφικής συνοχής των νησιών

Με στόχο την θεσμοθέτηση μίας κοινής ευρωπαϊκής νησιωτικής πολιτικής, όλες οι ενέργειες που δρομολογούνται από την ελληνική πρωτοβουλία είναι προς αυτή την κατεύθυνση, όπως συναποφασίστηκε μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ναυτιλίας και των αυτοδιοικητικών νησιωτικών περιοχών.

Διευρυμένη σύσκεψη πραγματοποιήθηκε εχθές στο υπουργείο Ναυτιλίας, υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Παναγιώτη Κουρουμπλή και τον υφυπουργό, Νεκτάριο Σαντορινιό, με τη συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα, Λιμενικής Πολιτικής Χ. Λαμπρίδη και του Γενικού Γραμματέα Νησιωτικής Πολιτικής, Γ. Θεοδοσιάδη, όπως και των περιφερειαρχών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, Χριστίνας Καλογήρου και Γιώργου Χατζημάρκου, αντίστοιχα, του προέδρου της ΚΕΔΕ, Γιώργου Πατούλη, των περιφερειαρχών Ιονίων Νήσων, Θόδωρου Γαλιατσάτου και Κρήτης, Σταύρου Αρναουτάκη.

Η ευρεία σύσκεψη για τη νησιωτικότητα πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες για τα μέτρα ενίσχυσης των νησιωτικών περιοχών, με το υπουργείο Ναυτιλίας να επισημαίνει το θέμα στο οποίο θα δοθεί βαρύτητα, σημειώνοντας ότι «είναι η πρώτη μεγάλη σύσκεψη για θέματα εδαφικής συνοχής και ανάπτυξης των νησιωτικών περιοχών. Έχει στόχο την άρθρωση των ελληνικών προτάσεων που θα υποβληθούν στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, ώστε τελικώς, κατά τη διάρκεια της προεδρίας της Μάλτας, να παρουσιαστεί, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ μια ολοκληρωμένη πρόταση για την ευρωπαϊκή νησιωτική πολιτική».

Τα βήματα προς την διεκδίκηση

Το νησιωτικό στοιχείο της Ελλάδας και η θέση που έχει σε σχέση με αυτό στον ευρωπαϊκό χώρο, πρέπει να αποτελέσει και το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας, επεσήμανε ο υπουργός, Ναυτιλίας, απευθυνόμενος προς τους συμμετέχοντες στη σύσκεψη και βάσει αυτού να διαμορφωθεί μία νησιωτική πολιτική που να εξασφαλίζει την εδαφική συνοχή της χώρας.

Σύμφωνα με τα όσα ανάφερε ο κ. Κουρουμπλής, στην Ευρώπη υπάρχουν 23 αμιγώς νησιωτικές περιφέρειες, ενώ ακτογραμμές εκτείνονται σε άλλες 200 περιφέρειες και η Ελλάδα είναι η 11η χώρα σε ακτογραμμές και η 97η σε έκταση, στοιχεία αξιοποιήσιμα για την χώρα, συν του ότι είναι η χώρα με τα περισσότερα κατοικημένα νησιά.

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κουρουμπλής «Πρέπει να αισθάνεται ο κάθε πολίτης που ζει στα νησιά Ευρωπαίος πολίτης και η Ελλάδα έχει λόγους να αναλάβει πρωτοβουλία πάνω σε αυτά τα ζητήματα, καθώς είναι μία χώρα με τα περισσότερα κατοικούμενα νησιά και ακτογραμμές».

Ζητούμενο είναι, με την έναρξη του νέου έτους που αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. η Μάλτα, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ο πρωθυπουργός να υποβάλλει ένα σχέδιο, το οποίο θα έχει καταρτιστεί βάσει των προτάσεων που θα θέσουν οι νησιωτικές περιφέρειες της Ελλάδας και οι περιφέρειες στο χώρο των οποίων υπάρχουν νησιά και θα προταθεί στους Περιφερειάρχες των νησιωτικών περιοχών του χωρών Νότου.

Το σχέδιο θα στοχεύει σε ένα ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για την εδαφική συνοχή των νησιών, όλων των χωρών του Νότου, ειδικά τώρα που οι συνθήκες κρίνονται ώριμες, ώστε με συγκεκριμένες ενέργειες να διεκδικηθούν χρηματοδοτικά εργαλεία, που θα επιτρέψουν την δημιουργία έργων ενίσχυσης της εδαφικής συνοχής των νησιωτικών χωρών. 

Είπε συγκεκριμένα ότι «Ξεκινάμε σήμερα και συντονιζόμαστε με την Επιτροπή Περιφερειών της ΕΕ. Οργανώνουμε συνάντηση των 23 νησιωτικών περιφερειών της ΕΕ. Επικοινωνούμε και συνεννοούμεθα με τους ομολόγους μας Υπουργούς των νοτίων ευρωπαϊκών χωρών. Σε περίπου δέκα ημέρες θα στείλουμε επιστολή στον αρμόδιο Επίτροπο Θαλάσσιας Πολιτικής Karmenou Vella. Η επιστολή θα είναι προϊόν συνεννόησης με τους 23 ευρωπαίους Περιφερειάρχες νησιωτικών περιοχών».

Παράλληλα θα υπάρξει συνάντηση με τους ευρωβουλευτές προκειμένου να ενεργοποιηθούν για να «συνεργαστούν με τους συναδέλφους τους, Ευρωβουλευτές από χώρες με νησιωτικές περιφέρειες».

Όπως ενημέρωσε «Ο πρωθυπουργός έχει δεσμευτεί ότι στη σύνοδο των 9 στη Λισσαβώνα, θα θέσει το ζήτημα με βάση τις προτάσεις που θα έχουμε ετοιμάσει, ενώ αρχές Ιανουαρίου θα συναντηθώ με τους ομολόγους μου της Μάλτας και της Κύπρου. Ταυτοχρόνως θα συνεχιστούν οι επαφές με τους άλλους Υπουργούς. Στις αρχές Μάρτη υπάρχει μια συνέλευση των νησιωτικών περιφερειών.

Και εκεί θα κατατεθεί αυτή η πρόταση για να ενισχυθεί το συμμαχικό σχήμα της πρωτοβουλίας μας».

Κατέληξε δε εκφράζοντας την ελπίδα για την επιτυχία της διεκδίκησης, λέγοντας ότι «Έτσι, πιστεύω ότι κατά τη σύνοδο κορυφής της μαλτέζικης προεδρίας (που τη θεωρούμε ευνοϊκή, επειδή είναι νησιωτική χώρα), θα έχουμε κάνει επιτέλους μια οργανωμένη, συντεταγμένη, συγκροτημένη, συμμαχική πρόταση, ώστε να έχουμε πολλές ελπίδες ότι θα μπορέσουμε επιτέλους να προωθήσουμε τη διεκδίκηση ενός ειδικού αναπτυξιακού προγράμματος, για την εδαφική συνοχή της Ευρώπης»

Ο υφυπουργός Ναυτιλίας, Νεκτάριος Σαντορινιός, σημείωσε ότι η κυβέρνηση και το υπουργείο, επιδιώκει να βάλει τη νησιωτική πολιτική στο χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναπτυχθούν πολιτικές που θα οδηγήσουν σε χρηματοδοτικά προγράμματα, εξηγώντας πως η προσπάθεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα είναι συντεταγμένη μεταξύ περιφερειών και νησιωτικών δήμων, ώστε να δημιουργηθεί ένα ταμείο νησιωτικής πολιτικής.

Οι αυτοδιοικητικές θέσεις

Ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, όπως ενημέρωσε μετά την ολοκλήρωση της σύσκεψης, με την ιδιότητά του ως Προέδρου της  Επιτροπής Νήσων της CPMR,  ανέλαβε να οργανώσει τις νησιωτικές Περιφέρειες – μέλη της Επιτροπής, προκειμένου να υποστηρίξουν την πρωτοβουλία για την χάραξη και την θεσμοθέτηση κοινής ευρωπαϊκής νησιωτικής πολιτικής. Ειδικότερα, δεσμεύτηκε να αναλάβει πρωτοβουλία στο αμέσως επόμενο διάστημα, συγκαλώντας κατ’ αρχήν  την Επιτροπή Νήσων στις Βρυξέλλες, για μια πρώτη συζήτηση του θέματος.

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, που μετείχε στη σύσκεψη, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο περαιτέρω παρακμής και πρόσθεσε πως πρέπει άμεσα να μπουν στο επίκεντρο τα ζητήματα της νησιωτικότητας, προκειμένου να δρομολογηθούν αποτελεσματικές λύσεις.

«Χαρτογράφηση των προβλημάτων, απλοποίηση διαδικασιών, σεβασμός του κάθε νησιού ως δήμου, αντιστοίχηση πόρων έργων και αρμοδιοτήτων είναι βασικές προϋποθέσεις για να ξεπεραστούν δομικά προβλήματα της λειτουργίας του κράτους στο νησιωτικό του τμήμα», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Πατούλης.

Ειδικότερα, τόνισε πως βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη των νησιών είναι η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στους αντίστοιχους δήμους και σε αυτή την κατεύθυνση ζήτησε την άμεση δρομολόγηση των σχετικών νομοθετικών παρεμβάσεων.

Παράλληλα, τόνισε πως με δεδομένη τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα των περιοχών αυτών είναι απαραίτητο να υπάρξει ειδική μέριμνα προκειμένου να ενισχυθεί η χρηματοδότηση των νησιωτικών Δήμων μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ).

Διατύπωσε δε την πάγια θέση της ΚΕΔΕ να ισχύει ειδικό φορολογικό καθεστώς στις περιοχές αυτές καθώς και μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ, ενώ έθεσε και το θέμα της κινητικότητας.

Συγκεκριμένα, επισήμανε την ανάγκη να γίνει αποδεκτή η πρόταση να ισχύσει το μέτρο της κινητικότητας, ειδικά για αυτές τις περιοχές, με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου προέλευσης καθώς σε αντίθετη περίπτωση, όπως σημείωσε, οι ήδη αποψιλωμένοι Δήμοι των περιοχών αυτών, θα επιβαρυνθούν περαιτέρω.

Στο πλαίσιο της σύσκεψης ο κ. Πατούλης ενεχείρισε στην ηγεσία του υπουργείου τη μελέτη για τη νησιωτική πολιτική του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ), η οποία αναλύει πρακτικά θέματα νησιωτικότητας, αναδεικνύοντας πιθανές λύσεις και προτείνοντας Οδικό Χάρτη νομοθετικών παρεμβάσεων σε θέματα εθνικά και ευρωπαϊκά.