Διευρυμένη συνεργασία για τη διαχείριση λυμάτων

Υπεγράφη η σύμβαση μεταξύ της αυτοδιοίκησης Α και Β’ βαθμού και των συναρμόδιων υπουργείων, σχετικά με τη μελέτη, κατασκευή και λειτουργία των έργων διαχείρισης λυμάτων των οικισμών Γ’ προτεραιότητας.

Μέσω μίας διευρυμένης πολιτικής συνεργασίας, προχωρά η εφαρμογή του εθνικού επιχειρησιακού σχεδίου υποδομών λυμάτων, με προτεραιότητα τους 169 οικισμούς Γ’ κατηγορίας, με πληθυσμό από 2.000 έως 15.000 κατοίκων, με την κυβέρνηση να έχει εξασφαλίσει τους απαιτούμενους πόρους για την υλοποίηση των έργων, ύψους 916 εκατ. ευρώ. 

Κοινή συνέντευξη, για την υπογραφή της σύμβασης, παραχώρησαν ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξης Χαρίτσης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ, Κωνσταντίνος Αγοραστός, ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης και ο Πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ, Γιώργης Μαρινάκης.

Εκ μέρους όλων των εμπλεκομένων μερών εκφράστηκε η ικανοποίηση για την επίτευξη αυτής της συνεργασίας, με ταυτόχρονη δέσμευση τους, κατ΄ αναλογία των δυνατοτήτων και αρμοδιοτήτων έκαστου, για ολοκλήρωση της σύμβασης.

Συντονισμός και υπουργική υποστήριξη

Ο υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, έκανε λόγο για ενοποίηση των δυνάμεων όλων των πλευρών, σημειώνοντας ότι με τις τεχνικές προγραμματικές συμβάσεις παρέχεται η δυνατότητα άσκησης υπηρεσιών διευθύνουσας υπηρεσίας από άλλες ΔΕΥΑ ή από άλλους Δήμους ή από φορείς κατασκευής έργων του δημοσίου, λύνοντας το βασικό θέμα που ήταν η ταχύτητα και η γνώση των φορέων της αυτοδιοίκησης να υλοποιήσουν τα έργα.

Όπως ο ίδιος είπε, σκοπός είναι η καταγραφή των αναγκών, η επισήμανση του τι πρέπει να γίνει, ο συντονισμός όλων των δυνάμεων σε κυβερνητικό επίπεδο και σε επίπεδο αυτοδιοίκησης, με τους δήμους και τις ΔΕΥΑ να έχουν την κύρια ευθύνη της διαχείρισης των λυμάτων και τα υπουργεία να δημιουργούν το υποστηρικτικό πλαίσιο σε επίπεδο μελετών, συντονισμού και χρηματοδότησης για την πραγματοποίηση των έργων.

Σχετικά με τον ρόλο του Υπουργείου Εσωτερικών είπε ότι είναι να συντονίζει τους φορείς της αυτοδιοίκησης και να επιβλέπει την πορεία εφαρμογής των έργων, ακριβώς καθώς εφαρμόζονται από φορείς που είναι στο πεδίο ευθύνης του.

Δεσμευμένοι πόροι

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Αλέξης Χαρίτσης, αναφέρθηκε στον στόχο που έχει τεθεί και αυτός είναι, για την προγραμματική περίοδο 2014-2020, η ένταξη στα προγράμματα όλων των βασικών τοπικών υποδομών, οι οποίες βρίσκονται σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια και αφορούν μικρά και μεσαία έργα ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης απορριμμάτων σε όλη τη χώρα.

Αναφέρθηκε στη χρηματοδότηση όλων αυτών των παρεμβάσεων, με δέσμευση πόρων από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, χωρίς να παραλέιψει να αναφερθεί και σε μια σημαντική νομοθετική ρύθμιση, βάσει της οποίας η ΔΕΥΑ μπορούν πλέον να χρηματοδοτηθούν έως και 100% από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και όχι 30% όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, γεγονός που σημαίνει μεγαλύτερες δυνατότητες χρηματοδότησης τέτοιων έργων τοπικών υποδομών.

Ενημέρωσε ότι αυτό το διάστημα ξεκινάει η λειτουργία ενός πολύ σημαντικού νέου χρηματοδοτικού εργαλείου, του Ταμείου Υποδομών, το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα κινητοποιήσει πόρους άνω του 1 δις ευρώ, μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή, σημαντικό μέρος των οποίων θα κατευθυνθεί για την κάλυψη των αναγκών των Δήμων.

Για τη χρηματοδότηση όλων αυτών των παρεμβάσεων, το ποσό που δεσμεύτηκε από το ΕΣΠΑ ανέρχεται στα 872 εκατ. ευρώ δημόσια δαπάνη, δηλαδή κοινοτική συμμετοχή και εθνική συνδρομή και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται και 200 εκατομμύρια από την ρήτρα αναθεώρησης του ΕΣΠΑ.

Η δομή της συνεργασίας

Στην ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας για ολοκλήρωση των υποδομών δικτύων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς άνω των 2.000 κατοίκων, αναφέρθηκε ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος.

Όπως είπε στόχος είναι η ωρίμανση έργων, μελετών και κατασκευής, στο πλαίσιο αυτής της προγραμματικής περιόδου, η αποτελεσματική λειτουργία των νέων έργων, αλλά και των υφιστάμενων και για τον λόγο αυτό θα παραδοθεί στην αυτοδιοίκηση ένα σύστημα παρακολούθησης καλής λειτουργίας και reporting, αναφοράς όλων αυτών των μονάδων.

Το Επιχειρησιακό Σχέδιο έχει χρηματοδοτηθεί από τη DG REGIO της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι μία μελέτη που αποτελεί το εθνικό σχέδιο για τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά σχέδια, το οποίο θα παραδοθεί στην κοινή Επιτροπή σε 10-15 μέρες και αμέσως μετά, η Ειδική Γραμματεία Υδάτων θ’ αξιολογήσει τα σχέδια αυτά και θα γίνουν περιφερειακές διαδικασίες διαβούλευσης για την οριστικοποίησή τους.

Μαζί με την κοινή Επιτροπή, υπάρχει μια Τεχνική Γραμματεία που έχει ήδη συγκροτηθεί με Κοινή Υπουργική Απόφαση, στην οποία μετέχουν 8 στελέχη από τη ΜΟΔ, τον ΥΜΕΠΕΡΑΑ και την Ειδική Υπηρεσία του ΕΣΠΑ και θα αναλάβουν από μια Περιφέρεια έκαστος, υποστηρίζοντας τους φορείς για την ωρίμανση μελετών, την ένταξη, τη χρηματοδότηση, την παρακολούθηση, την καλή λειτουργία και την όλη διοίκηση του έργου, ενώ έχουν προβλεφθεί και τεχνικές προγραμματικές συμβάσεις που θα δίνουν τη δυνατότητα, σε δικαιούχους φορείς της αυτοδιοίκησης που χρειάζονται στήριξη, από άλλους φορείς, αυτή να τους παρέχεται.

Η Ένωση Περιφερειών έχει και την επιτελική ευθύνη του ελέγχου περιβάλλοντος αλλά και τα διαχειριστικά οικονομικά εργαλεία των ΠΕΠ που χρηματοδοτούν στην πλειοψηφία τους τα έργα και η ένωση των ΔΕΥΑ, αποτελούν τους λειτουργούς και κατασκευαστές των έργων αυτών.

Σκοπός είναι η προγραμματική περίοδος 2014-2020 να ολοκληρωθεί με την ολοκλήρωση των έργων, με την απαραίτητη παράταση που έχει τουλάχιστον στο επίπεδο της υλοποίησης κάθε προγραμματική περίοδος.

Αυτοδιοικητικές επισημάνσεις

Μεγάλο βήμα, χαρακτήρισε τη συμφωνία, για την ολοκλήρωση των έργων που έχει ανάγκη η χώρα, ο πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, Κώστας Αγοραστός, σημειώνοντας ότι προτεραιότητα είναι τα νησιά και οι ευαίσθητες περιοχές στις παραλιακές περιοχές.

Σημείωσε ότι ζητούμενο είναι να ταυτιστεί ο στρατηγικός σχεδιασμός με το αποτέλεσμα και για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται ταχύτατη αλλαγή στον τρόπο και στη γραφειοκρατία των δημοπρατήσεων των έργων και ως προς αυτό σημείωσε ότι οι αποκεντρωμένες διοικήσεις θα  πρέπει να ξέρουν να βγάζουν γρήγορα τις εγκρίσεις σε ένα τυπικό νομικό έλεγχο των αποφάσεων των Οικονομικών Επιτροπών ή των Περιφερειακών, ή Δημοτικών Συμβουλίων, ή των Οικονομικών Επιτροπών των Δημοτικών Συμβουλίων και όχι να κάνουν δυο και τρεις μήνες για μια απλή δημοπράτηση και να ξεκινάει ένα έργο και να μπαίνει ο εργολάβος μετά από ένα χρόνο.

Ο πρόεδρος Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, Γιώργος Πατούλης, επεσήμανε από την πλευρά του ότι δεν πρόκειται απλώς για θέμα αρμοδιοτήτων αλλά είναι θέμα δημόσιας υγείας, πολιτισμού, περιβάλλοντος, επιπτώσεων στο τουριστικό προϊόν, που κι αυτό σχετίζεται με την οικονομία και με την ανάπτυξη της χώρας.

Η διαχείριση των αστικών λυμάτων, σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν αποχετευτικά δίκτυα αποκτά διαρκώς αυξανόμενη σημασία λόγω των προβλημάτων ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, με μεγαλύτερο το πρόβλημα σε νησιωτικούς και παραδοσιακούς οικισμούς, που συγκεντρώνουν και μεγάλο αριθμό τουριστών.

Πρότεινε την Αποκεντρωμένη διαχείριση αστικών υγρών αποβλήτων, καθώς κρίνει ότι αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της διαχείρισης λυμάτων της χώρας και υπενθύμισε τις προϋποθέσεις για τη επιτυχία του σχεδίου που είχε θέσει η ΚΕΔΕ και αφορούν τη δέσμευση για άμεση αντιμετώπιση θεσμικών ή διοικητικών που ακυρώνουν έργα περιβάλλοντος, την άμεση ενεργοποίηση των σχετικών προκλήσεων για την ένταξη των έργων αυτών από τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα και την προτοποίηση διαδικασιών ωρίμανσης και υλοποίησης των έργων.

Να δοθούν, όπως είπε, μεθοδολογικά και τεχνικά εργαλεία στους φορείς υλοποίησης ώστε να μειωθεί το κόστος ωρίμανσης, η διαχείριση κάθε έργου αλλά και ο χρόνος ολοκλήρωσης. Επίσης να δημιουργηθεί ένα help desk για την άμεση επίλυση θεσμικών και τεχνικών θεμάτων που θα παρουσιάζονται στους φορείς υλοποίησηςκαι τέλος την τεχνική βοήθεια και υποστήριξη των μικρών κυρίως δήμων ορεινών και νησιωτικών για την ωρίμανση και υλοποίηση των έργων, καθώς κυρίως αυτοί οι δήμοι υστερούν και σε προσωπικό αλλά και σε διαχειριστική ικανότητα.