Τοποθέτηση του βουλευτή Κυκλάδων Α. Συρίγου για τα κοινωνικά δικαιώματα

"Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ερώτημα σχετικά με το αγώγιμο ή όχι των κοινωνικών δικαιωμάτων θα πλανάται καθ’ όλη τη διάρκεια των συζητήσεών μας και περαιτέρω. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η ενδυνάμωσή τους μέσω του εγγυητικού ρόλου του κράτους, η ενίσχυσή τους κατά επιτακτικό τρόπο και η διεύρυνσή τους με τη συμπερίληψη των κοινωνικών υπηρεσιών που αφορούν την υγεία και βασικά κοινωνικά αγαθά, που ορίζουν εξάλλου την αξιοπρεπή διαβίωση, είναι ο στόχος της προτάσεώς μας για την αναθεώρηση των σχετικών άρθρων, κάτι που εξάλλου επιβάλλεται από την πραγματικότητα.

Επειδή πολλοί άλλοι αναφέρθηκαν διεξοδικότερα στις προτεινόμενες προς αναθεώρηση διατάξεις και δεν ωφελεί να επαναλάβω τα ίδια, θα αρκεστώ στην μνημόνευση λέξεων, εκφράσεων και εν γένει διατυπώσεων συμβολικών αλλά και χρησίμων για τη συζήτηση που διεξάγουμε, που καταδεικνύουν την αξία τους:

Άρθρο 21 παράγραφος 1 και 3 και η προσθήκη της παραγράφου 7, «το κράτος εγγυάται … για τον προσδιορισμό του επιπέδου διαβίωσης». Άρθρο 21 παράγραφος 7, «το κράτος υποχρεώνεται … βασικά αγαθά, όπως το νερό … υπόκεινται σε καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας και τελούν σε δημόσιο έλεγχο». Υπάρχει και σχετική νομολογία των δικαστηρίων και του Συμβουλίου Επικρατείας.

Άρθρο 22 παράγραφος 1, 2, 4 και 5, ισότητα αμοιβής ανεξαρτήτως, ελάχιστοι όροι προστασίας των εργαζομένων … συλλογικές συμβάσεις … αρχή της εύνοιας και η απαγόρευση της επίταξης, κάτι που ισχύει και έχει καθιερωθεί νομοθετικά και αφορά βέβαια την επίταξη ως αντιαπεργιακό μέτρο, δηλαδή τη χρήση του μέτρου της επιτάξεως για να παταχθεί μια απεργία. Είναι σαφές τι εννοείται.

Άρθρο 22 παράγραφος 5, όπου έχουμε την ασφάλιση ως επιταγή-δικαίωμα και όχι απλά ως μια κρατική μέριμνα.

Καταλήγω με βραχείες τινές παρατηρήσεις επί των σκέψεων, προτάσεων της Αντιπολιτεύσεως. Έχω την αίσθηση ότι πρέπει να ξαναδεί το άρθρο 78 παράγραφος 2 του Συντάγματός μας, σχετικά με το ζήτημα της αναδρομικότητας ή μη των φόρων. Νομίζω ότι η ανάγνωσή του καθιστά τη σκέψη αυτή ή την πρόταση αυτή άνευ αντικειμένου.

Επίσης, παρακαλώ να θυμηθείτε -το λέω απευθυνόμενος προς την Αντιπολίτευση- ότι στους ήδη ισχύοντες νόμους περί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως υπάρχουν σχετικές προβλέψεις για απαλλοτριώσεις εξαιτίας αρχαιολογικών λόγων και άλλων. Μάλιστα, αν ενθυμούμαι καλώς, υπάρχει και μεγαλύτερο περιθώριο για την άρση αυτοδικαίως της απαλλοτριώσεως σε σχέση με τις κοινές, όταν αφορά αρχαιολογικό χώρο. Νομίζω ότι στη μια περίπτωση είναι πενταετία και στην αρχαιολογική είναι οκταετία και δεκαετία. Δεν το ενθυμούμαι καλώς. Αυτά είναι από τα βιβλία του Χορομίδη, που τα είχαμε τότε και τα κοιτούσαμε για τις απαλλοτριώσεις. Επίσης, να τα συνδυάσει όλα αυτά και με το άρθρο 24 του Συντάγματος.

Υπάρχει όμως ένα θέμα το οποίο θα ήθελα να το σχολιάσω και να καταθέσω έναν γόνιμο προβληματισμό, σχετικά με το άρθρο 24. Χρειάζεται κάποια στιγμή να δούμε τα επιμέρους προβλήματα που δημιουργούνται σε περιβάλλοντα μικροκλίμακας, όπως είναι τα νησιά, τα οποία δημιουργούνται από τη γεωγραφία. Αφορούν δε λεπτές ισορροπίες των νησιών μας ανάμεσα στην εκμεταλλεύσιμη έκταση και τη δασική, όπως και το ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό καθεστώς.

Τα ζητήματα αυτά που αφορούν τους ορισμούς και την προσαρμογή τους στη νησιώτικη και των μικρών ορεινών δήμων πραγματικότητα δεν πρέπει να αφήνονται σε καμία περίπτωση στην κρίση ή την ερμηνεία της διοικήσεως. Δηλαδή δάσος, δασική έκταση, χορτολιβαδική έκταση. Δεν θέτω, όπως καταλαβαίνετε, θέμα που αφορά το άρθρο 24 και την αναθεώρησή του. Ωστόσο μιλώ για μια προσαρμογή σε κάποια μικροκλίμακα, την οποία πρέπει κάποια στιγμή να δούμε και επιμένω ότι αυτό δεν είναι θέμα της διοικήσεως, είναι θέμα του νομοθέτη.

Αυτά τα προβλήματα τα δημιουργεί η γεωγραφία. Επομένως, οι όποιες λύσεις θα δοθούν σ’ αυτά δεν αντιβαίνουν στην αρχή της ισονομίας, διότι είναι προβλήματα που τα δημιουργεί η ίδια η φύση.

Τέλος, θα κάνω μια κριτική παρατήρηση σχετικά με το άρθρο 16. Ο δημόσιος χαρακτήρας των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων αποτελεί για τον ΣΥΡΙΖΑ μια αξιακή θέση, όχι ιδεοληπτική. Επιμένω: Αξιακή. Έχει εξηγηθεί επαρκώς το τι σημαίνει αυτό το πράγμα.

«Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση», λέει το άρθρο 16 παράγραφος 5.

Δύο προβληματισμοί. Ο πρώτος: Είναι λάθος η άκριτη μεταφορά των προτύπων του εξωτερικού στην ελληνική πραγματικότητα. Επομένως, παρόμοια επιχειρήματα υπέρ των ιδιωτικών και ιδίως κερδοσκοπικών ΑΕΙ πρέπει να αποκρουστούν, διότι είναι αλυσιτελή και ατελέσφορα, τουλάχιστον όπως επεσήμανα όσον αφορά τα κερδοσκοπικού και οικονομικού χαρακτήρος.

Ακούστηκαν και κάποιες σκέψεις για ιδρυματικής μορφής ΑΕΙ, αλλά δεν έχουν εξειδικευτεί. Θεωρώ ότι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και επειδή δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς εννοείται απ’ αυτούς που τα προτείνουν, προτιμώ να τα αφήσω ασχολίαστα.

Δεύτερον: Τα ιδιωτικά ΑΕΙ πώς θα διοικούνται; Η αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ είχε και έχει ως βασικό λόγο την ακαδημαϊκή ελευθερία. Με τα ιδιωτικά τι θα γίνει; Αυτά θα υπόκεινται σε ποικίλους πειρασμούς και επιρροές, π.χ. από τα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών ή τη γενική συνέλευση των μετόχων ή και τον ιδρυτή τους. Θα αυτοδιοικούνται; Πώς θα εξασφαλίζεται η ακαδημαϊκή ελευθερία; Μόνο το κράτος άραγε παρεμβαίνει σ’ αυτήν την ελευθερία ή και άλλοι; (η λεγόμενη τριτενέργεια) Εν τέλει θα αποκτήσουμε δυο λογιών πανεπιστήμια, δηλαδή τα αυτοδιοικούμενα και τα άλλα; Δεν ξέρω πώς μπορούν να συμβιβαστούν αυτά.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όσον αφορά το άρθρο 15, νομίζω ότι μια απλή ανάγνωσή του αποκρούει κάθε σκέψη γι’ αυτά τα ζητήματα, σε συνδυασμό και με το άρθρο 14 παράγραφος 9.

Αυτές τις σκέψεις είχα να σας καταθέσω για τις προτάσεις. Πιστεύω να δημιουργήσουν προβληματισμούς, διότι αυτή είναι η αξία της συζητήσεως, να υπάρξουν και συγκλίσεις ενδεχομένως, αν και σε ορισμένα θέματα υπάρχει μια μεγάλη διαφορά. Είναι δεδομένο αυτό. Ο καθένας έχει τις θέσεις του."