Ορκωμοσία Αιρετών Δήμων & Κοινοτήτων

Με εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών δίνονται οι απαραίτητες διευκρινίσεις αναφορικά με την ορκωμοσία των νέων δημοτικών αρχών, η θητεία των οποίων είναι τετραετής.

Για την επικείμενη δημοτική περίοδο, η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την 1η Σεπτεμβρίου 2019 και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου 2023.

Οι υπόχρεοι σε ορκωμοσία, προκειμένου να αναλάβουν καθήκοντα, είναι: ο Δήμαρχος, οι τακτικοί Δημοτικοί Σύμβουλοι, οι  τακτικοί Σύμβουλοι των Συμβουλίων των Κοινοτήτων άνω των τριακοσίων μόνιμων κατοίκων, οι Πρόεδροι των Κοινοτήτων, όπως αυτοί αναφέρονται στην απόφαση ανακήρυξης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου.

Ο νομοθέτης επιβάλλει στα πρόσωπα που εκλέγονται στα ανωτέρω αξιώματα και δεν αποποιούνται την εκλογή τους, να εγκαθίστανται και να αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους ευθύς με την έναρξη της θητείας τους, δηλαδή την 1η Σεπτεμβρίου 2019.

Περαιτέρω, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την κατά τα ως άνω εγκατάσταση και ανάληψη καθηκόντων ο νομοθέτης προβλέπει την προηγούμενη ορκωμοσία των εκλεγέντων, με την οποία δεσμεύονται να διοικήσουν το Δήμο σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους.

Η ορκωμοσία, επομένως, είναι εσωτερικής φύσης πράξη, που δηλώνει μία ηθική δέσμευση και δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη.

Η υποχρέωση αυτή επιβάλλεται, διότι ο νομοθέτης δεν δέχεται την εγκατάσταση και την επαγόμενη ανάληψη καθηκόντων, χωρίς να έχουν ήδη ορκισθεί οι εκλεγέντες.

Για το λόγο αυτό, άλλωστε, προβλέπει την αυτοδίκαιη έκπτωση (με διαπιστωτική πράξη του Ελεγκτή Νομιμότητας) αυτών που δεν συμμορφώνονται προς την υποχρέωση ορκωμοσίας εντός της νόμιμης προθεσμίας και, περαιτέρω, την κίνηση ταχείας διαδικασίας για την ορκωμοσία των αναπληρωματικών τους και την ανάληψη καθηκόντων από αυτούς.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας οι ως άνω διατάξεις δεν αντιβαίνουν στις αρχές της λαϊκής κυριαρχίας και της αναλογικότητας ούτε σε άλλη συνταγματική διάταξη ή αρχή.

Κάθε δημοτική περίοδος και συνεπώς και κάθε θητεία των αιρετών είναι αυτοτελής.

Ως εκ τούτου, εάν κάποιοι αιρετοί έχουν επανεκλεγεί, ακόμη και στο ίδιο αξίωμα, που κατείχαν την προηγούμενη δημοτική περίοδο, τούτο δεν σημαίνει συνέχιση της θητείας τους, και για το λόγο αυτό, θα πρέπει να ορκιστούν, μαζί με τους άλλους (νεοεκλεγέντες) αιρετούς.

Αποποίηση εκλογής

Σχετικά με την οριζόμενη ημερομηνία της ορκωμοσία, στην εγκύκλιο σημειώνεται ότι επειδή ο νόμος ορίζει ότι όποιος από τους εκλεγέντες δεν αποποιηθεί την εκλογή του τουλάχιστον 10 πριν από την έναρξη της δημοτικής περιόδου, δηλαδή μέχρι και την 21η Αυγούστου 2019, θεωρείται ότι την έχει αποδεχθεί, κρίνεται σκόπιμο η ορκωμοσία να μην προγραμματισθεί πριν την ημερομηνία αυτή.

Ακολούθως, συνάγεται ότι αποποίηση εκλογής δεν νοείται πέραν της ανωτέρω ημερομηνίας (δηλαδή από την 22η Αυγούστου 2019 και μετά).

 Μετά την ημερομηνία αυτή, όποιος αιρετός επιθυμεί μπορεί να παραιτηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2019.

Επισημαίνεται ότι στη διαδικασία της ορκωμοσίας παρευρίσκονται όλοι οι αιρετοί, δεν παρέχεται, δηλαδή, από τη νομοθεσία η δυνατότητα ορκωμοσίας των αιρετών κατά δημοτικές παρατάξεις, όπως και δεν παρέχεται η δυνατότητα ορκωμοσίας των αιρετών ανά εκλογική περιφέρεια ή αξίωμα (πχ τακτικά μέλη Δημοτικών και Συμβουλίων Κοινότητας, Πρόεδροι Κοινοτήτων).

Εάν κάποιος από τους εκλεγέντες δεν μπορεί να παραστεί στην ορκωμοσία, κατά την οριζόμενη ημερομηνία, επικαλούμενος λόγους αντικειμενικής αδυναμίας, οι οποίοι δεν αίρονται πριν την 31η Αυγούστου 2019, τότε ο Δήμαρχος οφείλει να τον καλέσει να ορκισθεί μέσα σε 5 ημέρες αφότου του γνωστοποιηθεί η άρση των λόγων αυτών. Οι λόγοι αντικειμενικής αδυναμίας, των οποίων γίνεται επίκληση, ώστε να μη δοθεί ο όρκος, θα πρέπει να αναφέρονται αναλυτικά και να μην είναι γενικοί, αόριστοι ή αναπόδεικτοι.

Αν κάποιος αιρετός δεν έχει αποποιηθεί την εκλογή του και δεν δώσει όρκο, εκτός από την περίπτωση της αντικειμενικής αδυναμίας, μέχρι την 31η Αυγούστου 2019, τότε εκπίπτει αυτοδικαίως από το αξίωμά του.

Αν κάποιος αιρετός επιθυμεί να αποποιηθεί την εκλογή του, πριν από την 21η Αυγούστου 2019, τότε θα πρέπει εγγράφως να ενημερώσει τον εκλεγέντα Δήμαρχο, πρωτοκολλώντας σχετική αίτηση στο Δήμο, ο οποίος πρέπει να καλέσει για ορκωμοσία το νόμιμο αναπληρωτή του, σύμφωνα με την απόφαση ανακήρυξης του δικαστηρίου.

Δημοτικά Συμβούλια

Σημειώνεται ότι το δημοτικό συμβούλιο λειτουργεί νόμιμα, έστω και με ελλιπή σύνθεση που δεν μπορεί πάντως να είναι κατώτερη από τον αριθμό των μελών που απαιτείται για την απαρτία, στην περίπτωση όπου μέλη δημοτικού συμβουλίου αποποιηθούν την εκλογή τους ή παραιτηθούν, και μέχρι η κενή θέση να συμπληρωθεί με αναπλήρωση.

Επίσης επισημαίνεται ότι στην περίπτωση θέσης σε αργία μελών δημοτικών συμβουλίων ή συμβουλίων κοινοτήτων περιλαμβανομένων και των προέδρων συμβουλίων κοινοτήτων άνω των 300 κατοίκων, εάν ο αριθμός των μελών που απομένουν είναι μικρότερος από τον αριθμό των μελών που απαιτείται για την απαρτία, ο δήμαρχος για το μέχρι λήξης της αργίας χρόνο, καλεί αναπληρωματικούς συμβούλους της ίδιας εκλογικής περιφέρειας ή της ίδιας κοινότητας από το συνδυασμό στον οποίο ανήκουν αυτοί που έχουν τεθεί σε αργία με τη σειρά της εκλογής τους.

Τέλος, για τη λήψη αποφάσεων των δημοτικών συμβουλίων και των συμβουλίων κοινότητας, η απαρτία και οι απαραίτητες πλειοψηφίες υπολογίζονται με βάση τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων που έχουν ορκισθεί και εγκατασταθεί.