Ενημέρωση για την εγκατάσταση των νέων αρχών στους Δήμους

Με εγκύκλιο του, το Υπουργείο Εσωτερικών, παρουσιάζει, συνοπτικά, τις βασικές αλλαγές στη διοίκηση των δήμων, ο τρόπος λήψης αποφάσεων των συλλογικών οργάνων των δήμων και καταγράφονται οι απαιτούμενες ενέργειες για την εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών και τη λειτουργία των δήμων, βάσει  των διατάξεων του ν. 4555/2018 (Α ́133) και του ν.4623/2019 (Α ́ 134). 

Α. Σημαντικές αλλαγές στη διοίκηση των δήμων

Λαμβάνοντας υπόψη το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί με τον νόμο 4623/2019 επισημαίνονται οι βασικές αλλαγές, ως προς το σύστημα διακυβέρνησης των δήμων:

α.  Παρέχεται η δυνατότητα σύμπραξης δημοτικών παρατάξεων, μόνο, με τη δημοτική παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος.

 Επιπροσθέτως, δίδεται έμφαση στη συνδυασμένη δράση και τη συνεργασία μεταξύ των δημοτικών παρατάξεων, εφόσον μπορούν να οριστούν ως αντιδήμαρχοι δημοτικοί σύμβουλοι από όλες τις παρατάξεις, κατόπιν συναίνεσης.

Πρόκειται για μια καινοτομία η οποία αναβαθμίζει τη σύνθεση της Εκτελεστικής Επιτροπής και ενισχύει τη λειτουργία της.

Αναλυτική παρουσίαση για τη λειτουργία  των δημοτικών παρατάξεων παρέχεται στην υπ’ αριθμ. 91/21.08.2019 εγκύκλιο (ΑΔΑ:69ΒΖ465ΧΘ7-Λ65) του Υπουργείου Εσωτερικών.

β. Αναμορφώνεται ο αριθμός των αντιδημάρχων και επανακαθορίζεται η διάρκεια της θητείας τους, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη του ενός έτους.

Αναλυτική παρουσίαση για τον ορισμό Αντιδημάρχων παρέχεται στην υπ’ αριθμ. 82/20.08.2019 εγκύκλιο (ΑΔΑ: ΨΨ3ΨΨ465ΧΘ7-5ΑΜ ) του Υπουργείου Εσωτερικών.

γ. Όσον αφορά την εκλογή των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής

Ποιότητας Ζωής, η πλειοψηφία των μελών είναι σύμβουλοι της δημοτικής παράταξης με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος.

 Παράλληλα, αυξάνονται οι αποφασιστικές αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής.

Αναλυτική παρουσίαση της διαδικασίας συγκρότησης και εκλογής των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής παρέχεται στην υπ’ αριθμ.90/ 21.8.2019 εγκύκλιο (ΑΔΑ: ΨΞ23465ΧΘ7-Ι08) του Υπουργείου Εσωτερικών.

δ. Κλείνοντας τον κύκλο των νομοθετικών ρυθμίσεων για την εύρυθμη λειτουργία των δήμων, επαναφέρεται με το ν. 4623/2019 ο εκ του νόμου ορισμός του Προέδρου της Κοινότητας, ως του προσώπου που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης από τον πρώτο κατά σειρά συνδυασμό και αναμορφώνονται οι αρμοδιότητες των Κοινοτήτων.

Αναλυτική παρουσίαση της λειτουργίας των Κοινοτήτων παρέχεται στην υπ’ αριθμ. 88/ 21.8.2019 εγκύκλιο (ΑΔΑ: 611Ξ465ΧΘ7-ΝΛ4) του Υπουργείου Εσωτερικών.

ε. Νέος Δήμαρχος μετά από παραίτηση ή θάνατο μπορεί να εκλεγεί υποψήφιος από το συνδυασμό του Δημάρχου.

 Η εκλογή του γίνεται με μυστική ψηφοφορία και απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου.

στ. Στο πνεύμα αποτελεσματικής προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών και διασφάλισης της χρηστής διοίκησης, δίδεται η δυνατότητα εκλογής Συμπαραστάτη τουΔημότη και της Επιχείρησης με τα 3/5 των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου, σε αντικατάσταση των 2/3 του συνολικού αριθμού των δημοτικών συμβούλων, του προηγούμενου νομοθετικού πλαισίου

2. Επίσης, με τις διατάξεις του ν. 4623/2019 εξειδικεύεται ο ρόλος του με γνώμονα την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών.

ζ. Τέλος, δίδεται η δυνατότητα το δημοτικό συμβούλιο των νησιωτικών δήμων σε έκτακτες περιπτώσεις να συνεδριάζει με τηλεδιάσκεψη.

Β. Λήψη αποφάσεων από τα συλλογικά όργανα του δήμου

Σημαντική αλλαγή στη λειτουργία των συλλογικών οργάνων του δήμου (δημοτικό συμβούλιο, Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, Οικονομική Επιτροπή) αποτελεί η πρόβλεψη ότι, αν μέλος του συμβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται παρόν στη συνεδρίαση μόνο ως προς την ύπαρξη απαρτίας.

Με τον τρόπο αυτό, δεδομένης της αναλογικής συγκρότησης των συλλογικών οργάνων, διευκολύνεται η λήψη αποφάσεων και αποτρέπεται η δημιουργία θεσμικών αδιεξόδων.

Στη συνέχεια δίδονται οι απαραίτητες διευκρινήσεις για τον τρόπο λήψης απόφασης από τα συλλογικά όργανα του δήμου, ενόψει της νέας αυτοδιοικητικής περιόδου.

1. Λήψη απόφασης σε περίπτωση αποχώρησης μελών κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης

Για να είναι νόμιμη η συνεδρίαση των συλλογικών οργάνων και προκειμένου να ληφθούν έγκυρες αποφάσεις, είναι απαραίτητο να παρευρίσκεται στη συνεδρίαση ένας ελάχιστος αριθμός μελών (ελάχιστη απαιτούμενη απαρτία).

Για την ύπαρξη απαρτίας, και με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, τα παρόντα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής πρέπει να είναι περισσότερα από τα απόντα.

Η απαρτία λαμβάνεται στην αρχή της συνεδρίασης και θεωρείται ότι συντρέχει για όλα τα θέματα που περιλαμβάνονται στην ημερήσια διάταξη της συνεδρίασης αυτής, ακόμα και αν κατά τη διάρκειά της αποχωρήσουν μέλη του συλλογικού οργάνου και τα εναπομείναντα στην πραγματικότητα μέλη υπολείπονται του αριθμού που χρειάζεται για το σχηματισμό της ελάχιστης απαιτούμενης απαρτίας (πλασματική απαρτία).

Τα ανωτέρω συλλογικά όργανα λαμβάνουν αποφάσεις με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από άλλη διάταξη.

Στην περίπτωση, ωστόσο, πλασματικής απαρτίας, οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται σύμφωνα με τον προηγούμενο γενικό κανόνα λήψης απόφασης (απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων), καθώς οι απαιτούμενες για τη λήψη απόφασης ψήφοι δεν υπολογίζονται επί των πραγματικά παρόντων, αλλά επί του αριθμού αυτών που απαιτούνται για το σχηματισμό της ελάχιστης απαιτούμενης απαρτίας.

Επισημαίνεται ότι η προαναφερθείσα αρχή για τη λήψη απόφασης ισχύει μόνο στην περίπτωση πλασματικής απαρτίας, μόνο δηλ. στην περίπτωση που μετά τις αποχωρήσεις θίγεται η ελάχιστη απαιτούμενη απαρτία, ενώ όταν αυτή δεν θίγεται, οι αποφάσεις λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων σύμφωνα με το γενικό κανόνα λήψης απόφασης.

2. Λήψη απόφασης σε περίπτωση που μέλη του συλλογικού οργάνου αρνηθούν ψήφο ή απέχουν από την ψηφοφορία

Αν κάποιο μέλος του συμβουλίου ή της επιτροπής αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται ως παρόν μόνο για την ύπαρξη της απαρτίας και η ψήφος του δεν υπολογίζεται στον σχηματισμό της απαιτούμενης πλειοψηφίας καθώς δεν προσμετράται ούτε στις θετικές ούτε στις αρνητικές ψήφους.

Τα μέλη που δίδουν λευκή ψήφο ή δηλώνουν ότι απέχουν από την ψηφοφορία, δεν υπολογίζονται, κατά πλάσμα δικαίου, στα παρόντα μέλη.

Στην περίπτωση αυτή, η απόλυτη πλειοψηφία υπολογίζεται επί των υπολοίπων από τα παρόντα μέλη του δημοτικού συμβουλίου.

Με δεδομένο ότι τα μέλη που δίδουν λευκή ψήφο ή αρνούνται να ψηφίσουν δεν υπολογίζονται στα παρόντα, καθώς και με βάση την προαναφερθείσα αρχή για τη λήψη απόφασης στην περίπτωση πλασματικής απαρτίας, η πλειοψηφία για να ληφθεί απόφαση είτε από το δημοτικό συμβούλιο είτε από την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, δεν μπορεί να είναι μικρότερη από αυτή που υπολογίζεται βάσει του ελάχιστου αριθμού των μελών που απαιτούνται για την απαρτία.

Με βάση τα ανωτέρω, για να ληφθεί έγκυρη απόφαση δημοτικού συμβουλίου μία πρόταση πρέπει να συγκεντρώνει:

 Σε 13μελή συμβούλια, 4 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 17μελή συμβούλια, 5 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 21μελή συμβούλια, 6 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 27μελή συμβούλια, 8 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 33μελή συμβούλια, 9 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 41μελή συμβούλια, 11 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 45μελή συμβούλια, 12 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 49μελή συμβούλια, 13 τουλάχιστον θετικές ψήφους

Αντίστοιχα, για τη λήψη έγκυρης απόφασης από την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, μία απόφαση πρέπει να συγκεντρώνει:

 Σε 9μελή επιτροπή, 3 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 11μελή επιτροπή, 4 τουλάχιστον θετικές ψήφους

 Σε 13μελή επιτροπή, 4 τουλάχιστον θετικές ψήφους.

Γ. Ενέργειες για τη συγκρότηση οργάνων και κατανομή αρμοδιοτήτων. Ανάπτυξη οργανωτικού και λειτουργικού πλαισίου των Δήμων

Οι κρίσιμες ενέργειες για την ομαλή συγκρότηση των οργάνων διοίκησης και για τη λειτουργία των δήμων μπορούν να διαρθρωθούν στις ακόλουθες ενέργειες:

Ορκωμοσία αιρετών έως 31 Αυγούστου 2019

Εκλογή Προεδρείου Δημοτικού Συμβουλίου 1 ή 8 Σεπτεμβρίου 2019

Εκλογή μελών Οικονομικής Επιτροπής και Επιτροπής Ποιότητας Ζωής 1 ή 8 Σεπτεμβρίου 2019 μετά την εκλογή του Προεδρείου στην ίδια συνεδρίαση

Διαδικασία Επιλογής Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης μέχρι (ενδεικτικά) 31 Οκτωβρίου 2019.