“Φάρος” ειρήνης το φως του Αιγαίου

“Η Σαντορίνη, οι λοιπές Κυκλάδες, όπως και όλα τα Ελληνικά Νησιά του Αιγαίου, ακτινοβολούν το φως του πανάρχαιου Πολιτισμού μας και είναι φάροι μετάδοσης του μηνύματος της ειρηνικής συνάντησης και συνύπαρξης διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Στους ταραγμένους, όμως, καιρούς στους οποίους ζούμε, κάποιοι δεν θέλουν ν’ αντιληφθούν αυτή την αυτονόητη αλήθεια, που συνιστά μια sine qua non προϋπόθεση και για την δική τους ανάπτυξη και ευημερία”.

Με τα παραπάνω λόγια, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ΠτΔ), Προκόπης Παυλόπουλος προλόγισε το νέο μήνυμά του προς την πλευρά της Τουρκίας, το οποίο και απηύθυνε το μεσημέρι της Πέμπτης, από τη Σαντορίνη, την οποία κι επισκέφθηκε, στο πλαίσιο της απόφασης του Δήμου Θήρας και του νέου Δημάρχου, Αντώνη Σιγάλα, να τον ανακηρύξουν Επίτιμο Δημότη του νησιού.

“Οσάκις χρειασθεί, θα επιβάλλουμε στην πράξη τον πλήρη και ειλικρινή σεβασμό του συνόλου του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, έχοντας στο πλευρό μας τους συμμάχους μας” συμπλήρωσε κατηγορηματικά ο ΠτΔ, με φόντο την προκλητική στάση της Τουρκίας, αλλά και τα αιματηρά γεγονότα που προκαλεί στη Συρία, καθ΄ όλη τη διάρκεια του τελευταίου χρονικού διαστήματος.

Ο κ. Παυλόπουλος τιμήθηκε από τον Δήμο Θήρας για “τη γενικότερη προσφορά του στην πατρίδα, στον δημοκρατικό πολιτισμό και την επιστήμη”, παρουσία των τοπικών Αρχών, εκπροσώπων φορέων της Σαντορίνης, καθώς και του Περιφερειάρχη Ν. Αιγαίου, Γιώργου Χατζημάρκου.

Συγκεκριμένα, η άφιξή του στο Κυκλαδονήσι πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί και πρώτος του σταθμός υπήρξε ο Αρχαιολογικός χώρος του Ακρωτηρίου, όπου και τον υποδέχθηκαν οι τοπικές Αρχές, απολαμβάνοντας στη συνέχεια την ξενάγηση από τον αρχαιολόγο, Χρήστο Ντούμα, αφού στον χώρο βρίσκεται σε εξέλιξη - ήδη - μία νέα μεγάλη και πολύ σημαντική ανασκαφή.

Αμέσως μετά, αναχώρησε για το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, όπου είχε ξενάγηση από τον πατέρα Δαμασκηνό ενώ λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι έφθασε στο Νομίκειο Συνεδριακό Κέντρo Φηρών για την επίσημη εκδήλωση της αναγόρευσής του σε Επίτιμο Δημότη Θήρας.

Κατά τη διάρκεια της τελετής προς τιμήν του ΠτΔ, προχώρησε σε προσφώνηση ο νέος Δήμαρχος Θήρας, Αντώνης Σιγάλας, ενώ μετά, ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, Γιώργος Δαρζέντας ανέγνωσε την απόφαση του συλλογικού οργάνου, η οποία κι επιδόθηκε στον ίδιο παράλληλα με την τιμητική πλακέτα.

Μετά την αντιφώνηση και του Προέδρου της Δημοκρατίας, επιδόθηκε τιμητική πλακέτα στη μνήμη των Θηραίων ευεργετών, Λούλας και Ευάγγελου Νομικού για τη δημιουργία του Ιδρύματος που φέρει το όνομά τους, από τον ίδιο τον κ. Παυλόπουλο προς τον Πρόεδρο του Ιδρύματος, Γουλιέλμο Μπάικα.

Τελευταίος σταθμός του ΠτΔ υπήρξε το Πτωχοκομείο Θήρας. Εκεί τον υποδέχθηκαν ο πρόεδρός του και Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θήρας, Αμοργού και Νήσων, κ. Επιφάνιος, καθώς και ο Αντιπρόεδρος, Καθηγητής και Ακαδημαϊκός, Χ. Ρούσσος.

“Βαρύ χρέος να τιμώ τα διδάγματα που αναβλύζουν από την ιστορία του τόπου”

Εκφράζοντας τις εγκάρδιες ευχαριστίες του προς τον Δήμαρχο Θήρας, Αντώνη Σιγάλα, για την απόφαση του Συμβουλίου να τον αναγορεύσουν σε Επίτιμο Δημότη, ο Προκόπης Παυλόπουλος ανέφερε πως είναι χρέος του να ανταποδώσει αυτή την τιμή που έλαβε, υπηρετώντας με συνέπεια τα διδάγματα που προέρχονται από την ιστορία του ίδιου του τόπου.

“Κύριε Δήμαρχε με την σημερινή ανακήρυξή μου σ’ Επίτιμο Δημότη του Δήμου Θήρας περιποιείτε, εσείς και το Δημοτικό Συμβούλιο, εξαιρετική τιμή στο πρόσωπό μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία βεβαίως μετατρέπεται σε μεγάλο και βαρύ χρέος να τηρώ τα διδάγματα, που αναβλύζουν από την Ιστορία του τόπου σας. Και θα θυμάμαι πάντα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο χρέους, τον ακροτελεύτιο στίχο του Γιώργου Σεφέρη στο ποίημά του «Σαντορίνη»: «Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες». Σας είμαι, λοιπόν, ευγνώμων για την διάκριση αυτή και σας διαβεβαιώ ότι θα πράξω ό,τι μου αναλογεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου, όπως ορίζονται από το Σύνταγμα, για να φανώ άξιος της τιμής από την πλευρά του νησιού σας, που αποτελεί αληθινό «διαμάντι» των Κυκλάδων και τόπο μοναδικής φυσικής ομορφιάς, σε παγκόσμια κλίμακα” σημείωσε ο κ. Παυλόπουλος, πραγματοποιώντας ακολούθως μία εξαιρετικά αναλυτική αναφορά για την ιστορία της Σαντορίνης, αφού πρωτίστως, χρησιμοποιώντας τους στίχους του Ελύτη από το ποίημά του “Ωδή στη Σαντορίνη” μίλησε για “την ομορφιά του νησιού”.

Ιστορική εξέλιξη

Ειδικότερα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεκίνησε την αναφορά του από το πώς προέκυψε το όνομα της Σαντορίνης, κάνοντας αναδρομή πρώτα στα προϊστορικά χρόνια πριν τη μεγάλη ηφαιστειακή καταστροφή και φθάνοντας στη συνέχεια στο κλασικό όνομα της νήσου “Θήρα”. Δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει μάλιστα τα γεγονότα επί Τουρκοκρατίας, σημειώνοντας χαρακτηριστικά τα εξής: “Επί Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι της έδωσαν το όνομα  «Δερμετζίκ» ή «Διμερτζίκ» -που σημαίνει «μικρός μύλος»- πιθανώς από τους πολλούς μικρούς ανεμόμυλους, τους οποίους ξεχώριζαν από μακριά οι ναυτικοί. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, το επίσημο όνομά της ήταν «Θήρα», πλην όμως οι ξένοι χάρτες συνέχισαν να την ονοματίζουν «Σάντα-Ιρίνα», από την οποία και παρέμεινε, με μικρή παραφθορά, ως «Σαντορίνη»”.

Παρακάτω, ο ίδιος θέλησε να αναδείξει την ιστορική εξέλιξη του νησιού ξεκινώντας από τους Βυζαντινούς χρόνους και φθάνοντας ως το σήμερα.

Από τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας του, υπήρξε η αναφορά σε συγκεκριμένη περίοδο. “(...) Η Θήρα περιήλθε τελικά στους Τούρκους, το 1566, μ’ εξαίρεση το καστέλι του Ακρωτηρίου, το οποίο πέρασε στα χέρια των Τούρκων το 1617. Όταν το 1579 πέθανε ο Ισπανοεβραίος Ιωσήφ Νασί,  στον οποίο είχαν παραχωρηθεί οι Κυκλάδες από την Υψηλή Πύλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι νησιώτες έστειλαν πρεσβεία στον σουλτάνο Μουράτ Γ΄(1574–1595), για να ζητήσουν χορήγηση προνομίων. Στους απεσταλμένους των νησιών ανήκαν και εκπρόσωποι της Σαντορίνης. Με ορισμό που εκδόθηκε το 1580, στα Νησιά των Κυκλάδων παραχωρήθηκαν σημαντικά προνόμια, τα οποία ανανεώθηκαν το 1628 – 1629 αλλά και αργότερα. Το καθεστώς των προνομίων βοήθησε στην οργάνωση συστήματος αυτοδιοίκησης και στην ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας σε αυτά”. Παρενθετικά, ο Προκόπης Παυλόπουλος αναφορικά με τη σταδιακή ανάπτυξη του τόπου, πρόσθεσε πως “παρά το άγονό του έδαφος και τους καταστρεπτικούς σεισμούς που το έπλητταν, το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης – όπως επικράτησε να ονομάζεται κατά την Βενετοκρατία – παρουσίασε αξιοσημείωτη επίδοση στην γεωργία και την ναυτιλία. Το 1770, ο πληθυσμός του Νησιού έφθανε τους 9.000 και, όπως προκύπτει από το ποσό του φόρου που κατέβαλλε το νησί, πρέπει να ήταν ευπορότερο σε σύγκριση με άλλα νησιά. Στις αρχές του 19ου αιώνα, η οικονομική ευρωστία του νησιού συνεχιζόταν, όπως επίσης και η επίδοση στο ναυτικό”.

Παρακάτω, συμπλήρωσε κύρια στοιχεία για τη Σαντορίνη για τα χρόνια μετά από την απελευθέρωσή της και την ένταξή της στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος, το 1830, λέγοντας πως, η κύρια πηγή εισοδήματος ήταν το εμπόριο και η ναυτιλία.

“Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το 1852 η Σαντορίνη, με 7.222 κατοίκους, αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό κέντρο -μετά την Σύρο- στις Κυκλάδες, έχοντας συναλλαγές κυρίως με την Ρωσία, η οποία είναι η κύρια χώρα εισαγωγής σαντορινιού κρασιού. Μια άλλη σημαντική πηγή εισοδήματος είναι, την ίδια εποχή, η καλλιέργεια αγροτικών προϊόντων”.

Από τις εκρήξεις του ηφαιστείου στη σημερινή τουριστική άνθιση

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε παρακάτω και στα γεγονότα των εκρήξεων του ηφαιστείου της Σαντορίνης (αρχή 1866), οδηγώντας την αναφορά του μέχρι το γεγονός της πιο πρόσφατης έκρηξης. “Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου έλαβε χώρα από τις 10 Ιανουαρίου 1950 ως τις 2 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου και δημιούργησε τον δόμο του Λιάστικα. Αυτά τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι τα πιο πρόσφατα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα” ανέφερε συγκεκριμένα, μιλώντας παρακάτω και για την “πορεία” της κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που όπως είπε, “Η Σαντορίνη καταλήφθηκε πρώτα από Ιταλικές -το 1941- και έπειτα, το 1943, από Γερμανικές δυνάμεις κατοχής”.

Λίγο πριν μιλήσει για τη σημαντική δεκαετία κατά την οποία το νησί άρχισε να αναπτύσσει το τουριστικό προφίλ του, ο Προκόπης Παυλόπουλος, υπενθύμισε πως, “Στις 9 Ιουλίου 1956 σημειώθηκε, κοντά στην Αμοργό, σεισμός μεγέθους 7,8 ρίχτερ, ο οποίος ήταν ο ισχυρότερος που έλαβε χώρα στην Ευρώπη κατά τον 20ο αιώνα. Ο κύριος σεισμός, μαζί μ’ ένα μετασεισμό 6,9 ρίχτερ, που ακολούθησε 12 λεπτά αργότερα, προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές σε Σαντορίνη, Αστυπάλαια, Ανάφη, Κάλυμνο, Λέρο, Αμοργό και Πάτμο, 53 θανάτους, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα τσουνάμι στο Αιγαίο, με ύψος μέχρι 25 μέτρα. Μετά απ’ αυτό το γεγονός, μεγάλο μέρος του πληθυσμού έφυγε από το νησί”.

Ωστόσο, όπως τόνισε παρακάτω, ολοκληρώνοντας την ιστορική αναδρομή του, “Την δεκαετία του 1960, άρχισε ν’ αναπτύσσεται ο τουρισμός στην Σαντορίνη, φτάνοντας στο αποκορύφωμα του στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Από τότε, ο τουρισμός στο νησί γνωρίζει, απολύτως δικαίως, συνεχή ανάπτυξη, έχοντας καταστήσει πλέον την Σαντορίνη έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς σε ολόκληρο τον Κόσμο”.

“Δεν θα δεχθούμε τις αυθαιρεσίες της Τουρκίας σε βάρος του Διεθνούς Δικαίου”

Αμέσως μετά, ο κ. Παυλόπουλος θέλοντας να θίξει τα σοβαρά γεγονότα που συνοδεύουν δυστυχώς την προκλητικότητα της Τουρκίας σε διεθνές επίπεδο, σημείωσε κατηγορηματικά πως το φως των νησιών του Αιγαίου, είναι φάρος ειρηνικής συνύπαρξης διαφορετικών λαών και πολιτισμών, απευθύνοντας νέο μήνυμα προς την Τουρκία σε απόλυτο τόνο.

“Επιθυμώ, λοιπόν, από εδώ, την Σαντορίνη, ν’ απευθύνω προς την γείτονα Τουρκία το ακόλουθο μήνυμα” σχολίασε προλογικά, λέγοντας τα εξής: “Εμείς, οι Έλληνες, πιστεύουμε βαθύτατα όχι απλώς στην ανάγκη, αλλά στην μεγάλη αξία της εμπέδωσης της φιλίας και της ειρηνικής συνύπαρξης με όλους μας τους γείτονες, επομένως και με την Τουρκία. Τούτο, όμως, προϋποθέτει τον εκ μέρους της Τουρκίας πλήρη και ειλικρινή σεβασμό του συνόλου του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, πολλώ μάλλον όταν από τον σεβασμό αυτόν εξαρτάται και η Ευρωπαϊκή της προοπτική”.

Ταυτοχρόνως, όμως, εξήγησε πως, “διαμηνύουμε προς την Τουρκία ότι, εάν και οσάκις χρειασθεί, θα επιβάλλουμε στην πράξη τον πλήρη και ειλικρινή σεβασμό του συνόλου του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου, έχοντας μάλιστα και την στήριξη των Συμμάχων μας στο ΝΑΤΟ και των Εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και θα το πράξουμε υπό όρους αρραγούς ενότητας, όπως το έχουμε αποδείξει κάθε φορά που υπερασπιζόμαστε τα Εθνικά μας Θέματα και τα Εθνικά μας Δίκαια”.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θέλησε να εξηγήσει μάλιστα πως, οι ανωτέρω επισημάνσεις είναι σήμερα περισσότερο επιτακτικές από ποτέ, “καθώς, δυστυχώς, η Τουρκία έχει επιδοθεί στην περιοχή της Συρίας σε μια σειρά αυθαίρετων, ως καταφανώς αντίθετων προς το Διεθνές Δίκαιο, πολεμικών επιχειρήσεων”.

Ως εκ τούτου, από την πλευρά του, ξεκαθάρισε τέλος, πως, “Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας και εφαρμόζοντας αποφάσεις που επιβάλλει η θεσμοθετημένη, από το πρωτογενές Ευρωπαϊκό Δίκαιο, Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, δεν πρόκειται ν΄ ανεχθεί, κατ΄ουδένα τρόπο, τις αυθαιρεσίες της Τουρκίας εις βάρος του Διεθνούς Δικαίου, οι οποίες στρέφονται ευθέως εναντίον της ειρήνης και της σταθερότητας στην πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Πολλώ μάλλον όταν οι αυθαιρεσίες αυτές απειλούν και τα σύνορα καθώς και την Επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως οριοθετούνται από τα Σύνορα και από την Επικράτεια της Ελλάδας και της Κύπρου”.

Ο κ. Παυλόπουλος μετά την ομιλία του, ευχαρίστησε για μία ακόμη φορά τον Δήμαρχος της Θήρας για την απόφαση της αναγόρευσής του σε Επίτιμο Δημότη, εκφράζοντας τη χαρά του για τις “αποσκευές” που παίρνει μαζί του νοερά, αναχωρώντας από τις Κυκλάδες.