Αναβάθμιση της γαστρονομικής ταυτότητας

Σε δημόσια διαβούλευση έθεσε το Υπουργείο Τουρισμού τη δέσμη προτάσεων, αναφορικά με την αναδιάρθρωση, συστηματοποίηση και ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού, τις προτάσεις που συνέταξε η Ομάδα Εργασίας Γαστρονομικού Τουρισμού.

Η Ομάδα Εργασίας είχε συσταθεί τον Απρίλιο του 2020, με συντονίστρια την Πρόεδρο της Ένωσης Οινοποιών – Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου, κ. Τριανταφυλλοπούλου Μαίρη, και συμμετέχοντα μέλη εκπροσώπους του Υπ. Τουρισμού, του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κοινωνικών εταίρων και επαγγελματικών φορέων, με στόχο την ενσωμάτωση της γαστρονομίας στον εθνικό σχεδιασμό τουριστικού μάρκετινγκ, προκειμένου να αποτελέσει μακροχρόνια έναν από τους τρεις πρώτους λόγους για τους οποίους οι επισκέπτες επιλέγουν τη χώρα ως τόπο διακοπών.

Σε πέντε άξονες η πρόταση

Την Τρίτη, δόθηκαν στη δημοσιότητα οι προτάσεις που συνέταξε η Ομάδα Εργασίας, προκειμένου να ξεκινήσει η δημόσια διαβούλευση και στηρίζεται στους εξής πέντε άξονες:

1. Στην καθιέρωση του επικαιροποιημένου Ειδικού Σήματος Ποιότητας το οποίο θα χορηγεί το Υπουργείο Τουρισμού, ειδικά για την Ελληνική Κουζίνα

2. Δημιουργία και λειτουργία του Γαστρονομικού Χάρτη της Ελλάδας

3. Γαστρονομική εκπαίδευση για τα επαγγελματικά στελέχη του τουρισμού

4. Δημιουργία Φορέα με σκοπό την ανάδειξη της Ελληνικής Γαστρονομίας και την ανάπτυξη, προβολή και προώθηση του Γαστρονομικού Τουρισμού

5. Δημιουργία Παρατηρητηρίου Γαστρονομικού Τουρισμού

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του αρμόδιου Υπουργείου, η δημόσια διαβούλευση των προτάσεων αποσκοπεί στη συλλογή χρήσιμων και εποικοδομητικών παρατηρήσεων, σχολίων κ.λπ. εκ μέρους των εμπλεκόμενων φορέων, των ενδιαφερομένων πολιτών, των επαγγελματιών, της Αυτοδιοίκησης, των δημόσιων και των ιδιωτικών φορέων, με ευρύτερο και μακρόπνοο στρατηγικό στόχο την αναβάθμιση της γαστρονομικής ταυτότητας της Ελλάδας και την ενσωμάτωση ολόκληρου του κλάδου της γαστρονομίας στον εθνικό σχεδιασμό τουριστικού μάρκετινγκ. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της βέλτιστης αξιοποίησης των γαστρονομικών πόρων της Ελλάδας προβλέπονται 4 πυλώνες ανάπτυξης, δηλαδή τα προϊόντα, η διατροφή και η γαστρονομία, η εστίαση και ο τουρισμός.

Αναλυτικότερα, ο Οδικός Χάρτης των αρχικών ενεργειών του Υπουργείου Τουρισμού στον τομέα της γαστρονομίας περιλαμβάνει πρωτοβουλίες, όπως η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Ελληνικής Γαστρονομίας, η ίδρυση Φορέα Ελληνικής Γαστρονομίας ως σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η ανάπτυξη και συνεχής εμπλουτισμός της υφιστάμενης ηλεκτρονικής πλατφόρμας γαστρονομικού χάρτη, για την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού και στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, η εκπόνηση επιχειρηματικού και λειτουργικού σχεδίου Σήματος Ελληνικής Κουζίνας (κανονισμοί και κριτήρια) σε συνάρτηση με το Μητρώο Εστιατορίων Ελλάδας – Εξωτερικού, η δημιουργία κριτηρίων βιώσιμης γαστρονομίας με βάση τις διεθνείς καλές πρακτικές (εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, βιολογικά προϊόντα, οργανικά απόβλητα κ.λπ.) και την ευθυγράμμιση με τα Ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία «πράσινης» οικονομίας και την αξιοποίηση εργαλείων του Ταμείου Ανάκαμψης, η ανάθεση Μητρώου Συνταγών και Διατροφικών Συσχετισμών, η ανάδειξη και πιστοποίηση προϊόντων (δίκτυα / τοπικά σύμφωνα παραγωγών), η οργάνωση εκπαιδευτικού μηχανισμού και τέλος η χάραξη στρατηγικής εξωστρέφειας, προκειμένου το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνικής Γαστρονομίας να διασυνδεθεί με την ανάπτυξη του αγροτουρισμού.

Σήμα πιστοποίησης

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο νέο, ενιαίο για όλες τις επιχειρήσεις, σήμα πιστοποίησης, η Ο.Ε. τονίζει, πως η ονομασία του Σήματος πρέπει αφενός να καλύπτει περισσότερα αντικείμενα και επιχειρήσεις, και αφετέρου να είναι εύηχο και αναγνωρίσιμο στη μεταγραφή με λατινικούς χαρακτήρες.

Επίσης, προτείνεται να σχεδιαστεί νέο λογότυπο, πιο λιτό και αναγνωρίσιμο, καθώς όπως έχει αποδειχθεί, τα περισσότερο επιτυχημένα λογότυπα είναι απλούστερα στο σχεδιασμό.

Για την πιστοποίηση μίας επιχείρησης, προτείνεται πλάνο δύο φάσεων, με την πρώτη φάση να αφορά στην διενέργεια ελέγχου των αδειών και βασικών απαιτήσεων με την υποβολή της αίτησης και τη δεύτερη, στη διενέργεια επιτόπιας επιθεώρησης της επιχείρισης. Σχετικά με το κόστος της, προτείνεται να εκπονηθεί business plan, προκειμένου αυτό να αναπροσαρμοστεί. Η διάρκεια της πιστοποίησης προτείνεται να είναι διετής, με δειγματοληπτικές επιθεωρήσεις ενδιάμεσα.

Προτείνεται επιπλέον η επέκταση του εύρους των επιχειρήσεων εστίασης που μπορούν να λάβουν το Σήμα, ενώ σημειώνεται πως ίσως θα ήταν σκόπιμο να προστεθούν επιχειρήσεις λιανικής, όπως ενδεικτικά, μπακάλικα, κάβες, συνεταιριστικά πρατήρια, πρατήρια επισκέψιμου οίνου, κλπ.

Στην πρόταση αναφέρονται συγκεκριμένα κριτήρια, σχετικά με την ελληνικότητα των πρώτων υλών, τους κανόνες προσχώρησης του Σήματος, τη σύνθεση του εδεσματολογίου (menu), τη δομή των συνταγών, αλλά και την απαραίτητη εκπαίδευση του προσωπικού.

Γαστρονομικός χάρτης

Σύμφωνα με την Ο.Ε., «στην Ελλάδα τα γαστρονομικά αξιοθέατα είναι σπάνια. Κατά κανόνα επικεντρώνονται γενικά σε σημεία ενδιαφέροντος και δραστηριότητες που σχετίζονται μόνο με το κρασί. Στόχος μας η δημιουργία τοπικών γαστρονομικών αξιοθέατων, που θα λειτουργήσουν ως πόλοι επισκεψιμότητας, με τον ίδιο τρόπο που προσελκύουν επισκέπτες τα πολιτιστικά αξιοθέατα».

Κατά συνέπεια, απώτερος ευρύτερος στόχος είναι η δημιουργία εμπλουτισμένου ψηφιακού χάρτη, ο οποίος θα περιέχει προτεινόμενες γαστρονομικές διαδρομές, δημιουργώντας αξιοθέατα οικοτουρισμού, μέσω των τοπικών προϊόντων και της τοπικής κουζίνας, ως μέρος της τουριστικής εμπειρίας του επισκέπτη.

Καθιστώντας σαφή τη δημοφιλία των γαστρονομικών διαδρομών ως τουριστικό προϊόν, η Ομάδα Εργασίας σημειώνει, ότι «είναι ένα από τα πιο δυναμικά βιώσιμα προϊόντα, καθώς συνθέτουν ένα σύστημα που αντιπροσωπεύει μια ολοκληρωμένη και θεματική τουριστική προσφορά. Η προσφορά αυτή ορίζεται από μία ή περισσότερες διαδρομές σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή (αν και στην πραγματικότητα η κουζίνα δεν έχει σύνορα). Με την εκάστοτε περιοχή συνδέεται ένα σύνολο προϊόντων ή σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος όπως εργαστήρια, οινοποιεία, εστιατόρια κ.λπ. Αυτά επισημαίνονται σε τουριστικούς οδηγούς και συσχετίζονται με ένα συγκεκριμένο φαγητό, προϊόν ή τύπο φαγητού γενικά με διαφοροποιημένη ποιότητα και εκδηλώσεις ή γαστρονομικές δραστηριότητες. Οι πληροφορίες για τη διαδρομή παραπέμπουν επίσης σε άλλους χώρους και αξιοθέατα, προωθώντας έτσι την οικονομική ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή. Με στόχο τη συγκέντρωση διαφορετικών τύπων τουριστικών αξιοθέατων σε ένα «πακέτο», ώστε οι τουρίστες να παρατείνουν την επίσκεψή τους στην εκάστοτε περιοχή, σε αντίθεση με τα μέρη όπου τα αξιοθέατα είναι μονοδιάστατα (landscape-πολιτιστικά-αθλητικά κλπ)».

Προτείνεται ως εκ τούτου, η ψηφιακή γαστρονομική χαρτογράφηση των Ελληνικών προορισμών σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΕΟΤ, ως μια μεθοδική κωδικοποίηση που θα προβάλει το ελληνικό γαστρονομικό προϊόν, συγκεντρώνοντας όλη την ποικιλομορφία του, με στόχο να περιλαμβάνει διαδρομές και αξιοθέατα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και να αναδείξει και λιγότερο γνωστά προϊόντα και προορισμούς.

Νέος Φορέας και Παρατηρητήριο

Η Ο.Ε. προτείνει την ίδρυση ενός νέου Φορέα Ελληνικής Γαστρονομίας, με τη φιλοδοξία να αποτελέσει θεματοφύλακα της γαστρονομικής παράδοσης και να λειτουργήσει ως μηχανισμός ανάπτυξης για την πρωτογενή παραγωγή, τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες εστίασης, τουρισμού και πολιτισμού. Η απώτερη στόχευση και δραστηριότητα του φορέα θα εστιάζει στη διαμόρφωση μιας ενιαίας ταυτότητας για την ελληνική γαστρονομία που θα βασίζεται στις τοπικές παραδοσιακές γεύσεις, συνδυασμένες με τα εξαιρετικά ελληνικά προϊόντα και την ελληνική φιλοξενία.

Μεταξύ άλλων βασικοί στόχοι του Φορέα θα είναι η δημιουργία ερευνητικού ινστιτούτου, που θα αποτελέσει think tank και φορέα επίβλεψης, η χαρτογράφηση των ελληνικών συνταγών και η σύνδεσή τους με τοπικά προϊόντα για την ανάδειξή τους, η δημιουργία του μηχανισμού πιστοποίησης της τοπικής γαστρονομίας, η ανάπτυξη ευκαιριών γαστρονομικού τουρισμού, η δημιουργία πλατφόρμας ενημέρωσης, η διοργάνωση φόρουμ με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και η απορρόφηση χρηματοδοτικών εργαλείων πράσινης οικονομίας για την κατάρτιση και δημιουργία θέσεων εργασίας σε τοπικό επίπεδο σε πρωτογενή τομέα και τουρισμό.

Από την άλλη, προτείνεται και η δημιουργία Παρατηρητηρίου Γαστρονομικού Τουρισμού, με στόχο τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης ψηφιακής πλατφόρμας («ψηφιακός κόμβος γαστρονομίας») που θα συγκεντρώνει και θα αναδεικνύει οργανωμένα το σύνολο της σχετικής κρίσιμης πληροφορίας, συγκροτώντας ένα «ενιαίο σημείο εισόδου» για νέες πρωτοβουλίες και ενημέρωση για τον γαστρονομικό τουρισμό στη χώρα, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνικές παροχής ενημέρωσης πληροφόρησης και μάρκετινγκ (π.χ. νέες ψηφιακές τεχνολογίες, social media, omni-channel marketing κτλ).

Βασικοί επιμέρους στόχοι και διαστάσεις του Παρατηρητηρίου θα είναι η αλληλεπίδραση και διασύνδεση με χρήστες και περιεχόμενο αλλά και συνεχής ενημέρωση επί εκδηλώσεων σε όλη τη χώρα (π.χ. blogs) και η λειτουργική/ψηφιακή διασύνδεση με υφιστάμενες πρωτοβουλίες προώθησης τουρισμού, π.χ. Greek Gastronomy Guide, Sympossio, Marketing Greece (sign-posting κτλ)