Φυσικό αέριο με ρούβλια; Το αδιέξοδο της ΕΕ

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν εμμένει στο τελεσίγραφό του προς την ΕΕ: ή πληρώνετε με ρούβλια ή κλείνω, σ’ όποιον διαφωνεί, τη στρόφιγγα με το φυσικό αέριο.

Η ΕΕ πασχίζει να βρει μια ενιαία στάση, αλλά δεν είναι και τόσο απλό…

Χθες, σε έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ μοναδικό θέμα στην ατζέντα ήταν η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και αν η ΕΕ θα υποκύψει στον «εκβιασμό». To ρεζουμέ είναι πως η ΕΕ δεν αποδέχεται, αλλά η πράξη είναι πολύ πιο δύσκολη απ’ τη θεωρία…

Όλες οι χώρες συναινούν στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αλλά εδώ το θέμα είναι πολύ πιο σοβαρό…

Η εφημερίδα «Πελοπόννησος» ζήτησε την άποψη δύο ειδικών: ενός οικονομικού αναλυτή – έξπερτ στα ενεργειακά και ενός καθηγητή διεθνούς ασφάλειας και στρατηγικής.

Ο Γιώργος Αδαλής είναι οικονομολόγος-οικονομέτρης και αναλυτής (με ειδίκευση στα οικονομικά-ενεργειακά). Εκτιμά πως η ΕΕ έχει πέσει στην παγίδα που της έστησε ο Πούτιν και πολύ δύσκολα θα βγει απ’ αυτήν. Αποκαλύπτει ωμά και ξάστερα στην «Π» ότι η ΕΕ είναι με την πλάτη στον τοίχο και όχι η Ρωσία: «Στο αμείλικτο ερώτημα εάν η ΕΕ μπορεί να απεξαρτηθεί άμεσα ενεργειακά από την Ρωσία, έχω απαντήσει ήδη από πέρυσι με τρία γράμματα: ΟΧΙ. Ο μόνος τρόπος να απεξαρτηθεί η ΕΕ είναι να προχωρήσει σε έρευνες και εξορύξεις εντός της επικράτειάς της. Αναφορικά με τις κυρώσεις που υποτίθεται «θα γονάτιζαν την Ρωσική Οικονομία», ουσιαστικά επιβεβαιώθηκαν οι δημόσιες προβλέψεις μου πριν την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου, όταν έλεγα ότι η επιβολή κυρώσεων στα ρωσικά ορυκτά καύσιμα όχι απλά δεν θα τιμωρήσουν την Ρωσία αλλά αντίθετα θα της επιφέρουν μεγάλη αύξηση εσόδων. Αυτός που πλήττεται ήδη είναι η ΕΕ, η οποία το 2021 ξόδεψε ετησίως 300δις € για ενεργειακές ανάγκες ενώ μόνο τον Ιανουάριο 2022 δαπάνησε ήδη 200δις€. Και εκτιμώ συνολικά για το τρέχον έτος, το ποσό θα τετραπλασιαστεί φτάνοντας συνολικά το 1.2 τρις€.

Οι Βρυξέλλες πάσχουν από έμπειρα στελέχη της Αγοράς Ενέργειας, με αποτέλεσμα να πέσουν με μεγάλη ευκολία στην ΠΑΓΙΔΑ της Ρωσίας και μάλιστα για τρίτη φορά. Το 27% του πετρελαίου, το 41% του φ.αέριου και το 40% του λιγνίτη το εισάγαμε από τη Ρωσία. Πώς μεταφράζεται αυτό σε χρήμα; Μέχρι το 2021 πληρώναμε σε ρωσικές εταιρείες περίπου 12 δις€ τον μήνα για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων τα οποία κατέληγαν σχεδόν όλα, στα ταμεία της ρωσικής κυβέρνησης. Η βιαστική απόφαση για επιβολή κυρώσεων είχε ως αποτέλεσμα να χαθούν από την παγκόσμια αγορά μεγάλες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου, αερίου και λιγνίτη. Με αποτέλεσμα να ανέβουν κατακόρυφα οι τιμές τους!

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα (μετά την εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις), τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του τρέχοντος έτους, ενώ προμηθευτήκαμε πολύ μικρότερες ποσότητες ρωσικών καυσίμων, εν τούτοις πληρώσαμε στη Ρωσία 44 δις € (δηλαδή 22 δις€ το μήνα)! Οι κυρώσεις ουσιαστικά διπλασίασαν τα έσοδα του Πούτιν και φυσικά την ικανότητά του να χρηματοδοτεί την εισβολή του στην Ουκρανία. Αυτό άλλωστε αντικατοπτρίζεται στην συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου με ρούβλι».

Ο κ. Αδαλής εκτιμά ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας: «Το ρωσικό νόμισμα αντί να εξαερωθεί με τις κυρώσεις, αντίθετα ενισχύθηκε σημαντικότατα έναντι του δολαρίου, φτάνοντας ακόμα και στα επίπεδα που είχε προ της Πανδημίας (1$=69.8ρούβλια). Η ΕΕ παγιδεύτηκε κι αντί για κυρώσεις, επέβαλε ουσιαστικά αυτοκυρώσεις! Κι όχι μόνο δεν τιμωρεί τον Πούτιν, αλλά στην ουσία του δίνει σχεδόν τα διπλάσια χρήματα για πολύ λιγότερα ορυκτά καύσιμα που μας πουλάει. Τα χειρότερα αναμένονται την περίοδο Δεκ.22-Φεβ.23, οπότε θα αυξηθεί και πάλι κατακόρυφα η ζήτηση για ορυκτά καύσιμα λόγω χειμώνα, οπότε και ο κίνδυνος ενός γενικού blackout στην Ευρώπη αυξάνεται δραματικά κάτι που μπορεί να το προκαλέσει ο ίδιος ο Πούτιν με μια καθολική απαγόρευση πώλησης καυσίμων στην ΕΕ»!

«Πόσο ευάλωτη είναι η αγορά…»

Ο Μάριος Ευθυμιόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής διεθνούς ασφάλειας και στρατηγικής και πρόεδρος του Strategy International, απαντώντας στο ερώτημα της «Π» για το ποια «γραμμή» μπορεί, και πρέπει, ν’ ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, εξήγησε:

«Για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα 27 κράτη μέλη της να πετύχει τον στόχο για πλήρη απεξάρτηση από όλες τις ρωσικές ενεργειακές πηγές, αλλά και τα φυσικά υλικά που εμπορεύεται, χρειάζεται να δημιουργήσει και να ορίσει ένα ουσιαστικό και ολοκληρωμένο στρατηγικό πλαίσιο και πλάνο επιχειρησιακό. Το οποίο να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων,

-Τον στρατηγικό εκσυγχρονισμό των υφισταμένων πηγών.

-Πλήρη γνώση επιλογών εναλλακτικών μορφών ενέργειας και αποσυμφόρηση δικτύων άλλων κρατών.

-Να απλουστεύσει το φορολογικό καθεστώς και να σταθεροποιήσει τιμές και να δώσει πλειονότητα επιλογών.

-Να ενισχύσει τη συμμετοχή ιδιωτικών φορέων σε συντονισμό με τα εθνικά κράτη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

-Να ορίσει τις προϋποθέσεις μεταφοράς και χρήσης ενέργειας και πόρων σε επίπεδο ευρωπαϊκού εμπορικού ισοζυγίου.

Με λίγα λόγια, η Ευρώπη να υιοθετήσει μια νέα αρχιτεκτονική γενικού και ειδικού εμπορίου που να διευκολύνει χρήση εθνικών πόρων αλλά και έρευνας νέων πηγών και εναλλακτικών πηγών ενέργειας σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Όσο για το «δια ταύτα» της υπόθεσης, ο κ. Ευθυμιόπουλος απάντησε: «Η εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία δείχνει πόσο ευάλωτη είναι η αγορά και πόσο λάθος κάνουμε που δεν χρησιμοποιούμε πρώτα τους ενεργειακούς πόρους μας και μετά να εμπορευόμαστε και να διαπραγματευόμαστε με άλλα κράτη εκτός της ΕΕ. Είναι δύσκολος ακόμα ο δρόμος με τη Ρωσία. Κράτη όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία η Σλοβακία και η Βουλγαρία όπως και Γερμανία θα έχουν σημαντικές απώλειες που αυτομάτως θα μεταφραστούν σε ανατιμήσεις σε όλα τα προϊόντα της αγοράς».

Το φυσικό αέριο έρχεται σύντομα και στην Πάτρα

Βήματα μπροστά γίνονται αυτές τις ημέρες, για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του δικτύου φυσικού αερίου στην Πάτρα από την ΔΕΔΑ. Ο διαγωνισμός της ΠΔΕ εγκρίθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο και το μόνο που απομένει είναι η εκπόνηση μελετών για να υπογραφούν οι συμβάσεις με τον ανάδοχο του έργου, που είναι η εταιρεία ΑΒΑΞ.

Η έναρξη του έργου, αναμένεται να γίνει τυπικά μέσα στον Μάιο με τις δεξαμενές αποθήκευσης LNG που πρόκειται να κατασκευαστούν σε χώρο στη ΒΙΠΕ Πατρών, δήλωσε στην «Π» ο αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας Ερευνας και Καινοτομίας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Φωκίων Ζαΐμης.

Πρακτικά, τα έργα κατασκευής του αστικού δικτύου στην Πάτρα αναμένεται να ξεκινήσουν μέσα στο καλοκαίρι, καθώς αυτή την περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις με τον Δήμο Πατρέων για τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις.

Σε πρώτη φάση, το υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG θα μεταφέρεται στις αποθήκες της ΒΙΠΕ, με ειδικά διαμορφωμένα βυτιοφόρα οχήματα, από τον σταθμό της Ρεβυθούσας, και θα επαναεριοποιείται για να εισέρχεται στη συνέχεια στο αστικό δίκτυο της Πάτρας.

Παράλληλα, ο ΔΕΣΦΑ προχωρά από την πλευρά του, τις διαδικασίες για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, από τη Μεγαλόπολη Αρκαδίας προς τη ΒΙΠΕ Πατρών.

Όπως τόνισε ο Φωκίων Ζαΐμης, είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι η Πάτρα θα έχει σε λίγα χρόνια ένα «μπουκέτο» επιλογών φυσικού αερίου, ενός καυσίμου που πρόκειται να κυριαρχήσει και θα διαμορφώσει τις οικονομίες του κόσμου τις επόμενες δεκαετίες.

Στην ίδια κατεύθυνση, η ΔΕΠΑ Εμπορίας, ανταποκρινόμενη στην αυξημένη ζήτηση φυσικού αερίου κίνησης στην ελληνική περιφέρεια, προχωρά στην πύκνωση του δικτύου Fisikon με τη δημιουργία ενός νέου πρατηρίου Συμπιεσμένου Φυσικού Αερίου (CNG) στην Πάτρα, το οποίο βρίσκεται σε φάση κατασκευής και θα τεθεί σύντομα σε εμπορική λειτουργία.

Χρήστος Βεργανελάκης