ΕΝΦΙΑ και Δήμοι: Σκέψεις και ερωτήματα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η πρόταση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, να αναλάβουν οι Δήμοι την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ έχει ήδη προκαλέσει συζητήσεις στον χώρο της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή τους Δήμους.

Η ιδέα αυτή, η οποία συνδέεται με το ευρύτερο ζήτημα της φορολογικής αποκέντρωσης, εγείρει ερωτήματα για τη βιωσιμότητα των δήμων, τη ισονομία στην κατανομή των πόρων, τις δυνατότητες των υποστελεχωμένων Δήμων να αναλάβουν και αυτό το φορτίο αλλά και τη συνολική λειτουργία του φορολογικού συστήματος.

Ένα αποδοτικό μέτρο με σημαντικές προϋποθέσεις

Θεωρητικά, η ανάθεση της είσπραξης του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους θα μπορούσε να ενισχύσει τη δημοσιονομική τους αυτοτέλεια, δίνοντάς τους μεγαλύτερη ευελιξία στη χρηματοδότηση τοπικών έργων και υπηρεσιών, ειδικά σε μια παρατεταμένη περίοδο υποχρηματοδότησης των Δήμων.

Ένα τέτοιο σύστημα εφαρμόζεται σε ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι τοπικές αρχές έχουν άμεση σύνδεση με τους φόρους που εισπράττουν, γεγονός που βελτιώνει την οικονομική τους διαχείριση και την αποδοτικότητα στη διάθεση πόρων.

Ωστόσο, το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν τα έσοδα που θα προκύψουν από τον ΕΝΦΙΑ θα αποτελέσουν ένα επιπλέον έσοδο για τους Δήμους και πόσο θα είναι αυτό ή αν θα αφαιρεθούν από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους (ΚΑΠ) που λαμβάνουν από το κράτος και σε ποιο ύψος. Εάν το δεύτερο σενάριο επιβεβαιωθεί, τότε η προτεινόμενη αλλαγή ενδέχεται να μην ενισχύσει ουσιαστικά τους ΟΤΑ, αλλά απλώς να αλλάξει την πηγή χρηματοδότησής τους χωρίς πραγματικό όφελος.

Οι πρώτες αντιδράσεις της αυτοδιοίκησης

Μέχρι στιγμής, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) δεν έχουν τοποθετηθεί επίσημα, όμως στελέχη της αυτοδιοίκησης εκφράζουν ανησυχίες για την έλλειψη διαβούλευσης. Όπως τονίζουν, μια τόσο σημαντική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή των θεσμικών οργάνων της αυτοδιοίκησης στη συζήτηση.

Επιπλέον, ζητούν σαφή απάντηση στο βασικό ερώτημα: Πόσα θα είναι τα πραγματικά έσοδα για τους Δήμους και με ποιους όρους θα διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση σε αυτό το νέο μοντέλο χρηματοδότησης;

Αρκετοί δήμαρχοι εκφράζουν τον φόβο ότι η εφαρμογή της πρότασης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανισότητες μεταξύ των Δήμων. Οι οικονομικά ισχυροί ΟΤΑ, με μεγάλη ακίνητη περιουσία στην επικράτειά τους, θα έχουν πλεονέκτημα έναντι μικρότερων ή υποβαθμισμένων περιοχών, δημιουργώντας μια νέα μορφή άνισης κατανομής πόρων.

Το μέλλον της πρότασης

Για να γίνει πράξη η συγκεκριμένη αλλαγή, απαιτείται νομοθετική ρύθμιση που θα προσδιορίζει επακριβώς το πλαίσιο εφαρμογής, τους μηχανισμούς είσπραξης και την ανακατανομή των πόρων.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητά διάλογο, ξεκάθαρες εγγυήσεις και διασφάλιση ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση δεν θα λειτουργήσει εις βάρος της οικονομικής βιωσιμότητας των Δήμων. Πρόκειται σαφώς για μια ενδιαφέρουσα πρόταση που έχει εξεταστεί και στο παρελθόν και θα μπορούσε να ενισχύει υπό προϋποθέσεις την δυναμική των ΟΤΑ. Είναι δεδομένο ωστόσο ότι πρέπει να υπάρξει με τα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης, παρατεταμένη και λεπτομερής διαβούλευση.

Σύμφωνα με πηγές  για το 2025 από τακτικές  και έκτακτες χρηματοδοτήσεις οι δήμοι μοιράστηκαν περίπου 3,5 δισ. Ευρώ. Μάλιστα μετά από επίμονες διεκδικήσεις της ΚΕΔΕ που εισακούστηκαν από τα αρμόδια Υπουργεία, άλλαξε ο τρόπος κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων με κανέναν δήμο ζημιωμένο και αντίθετα ενισχυμένους τους μικρότερους, ορεινούς, νησιωτικούς Δήμους της χώρας.

Πηγή: in.gr