Ο πόλεμος της ενέργειας

Αγνοώντας επιδεικτικά η ΔΕΗ, τις επανειλημμένως εκφρασμένες αντιρρήσεις της Δημοτικής αρχής αλλά και της τοπικής κοινωνίας της Μήλου, για την εγκατάσταση παραγωγικών γεωθερμικών μονάδων στο νησί, προχωρά στη δημιουργία σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε μία προσπάθεια εκμετάλλευσης του μεγαλύτερου γεωθερμικού πεδίου που υπάρχει στον ελληνικό χώρο.

Μία εξέλιξη που βρίσκει για ακόμα μία φορά αντίθετο το Δήμο μήλου και σύσσωμη την κοινωνία του νησιού, με τον Δήμαρχο Μήλου κ. Γεράσιμο Δαμουλάκη, ο οποίος είναι κάθετος στο θέμα της γεωθερμίας υψηλής ενθαλπίας, να τονίζει ότι «κανείς δεν μπορεί να λαμβάνει σχετικές αποφάσεις, παρά μόνο ο λαός της Μήλου, ο οποίος αποφάσισε ότι είναι αντίθετος σε αυτό το ενδεχόμενο». Σημείωσε δε ότι όσο παραμένει δήμαρχος «δεν πρόκειται κάτι τέτοιο να περάσει κι όποιοι το επιχειρήσουν θα βρουν τους Μηλιούς απέναντι, καθώς δεν υπάρχει τρόπος κανείς να μπορέσει να πείσει για το γεωθερμικό πεδίο της Μήλου ότι η εκμετάλλευση του δεν πρόκειται να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην υγεία και στο περιβάλλον».

Πως λειτουργεί

Σε βάθος που κυμαίνεται από 1.000 έως 4.000 μέτρα, βρίσκονται τα γεωθερμικά πεδία, τα οποία συσσωρεύουν ρευστή ύλη, που διατηρείται σε αυτή τη ρευστή μορφή εξαιτίας της θέρμανσης της από το μάγμα πολλά χιλιόμετρα κάτω από τον γεωθερμικό ταμιευτήρα.

Η άντληση αυτού του ρευστού επιτυγχάνεται με τις ιδιαιτέρως υψηλού κόστους γεωτρήσεις, εκλύοντας παράλληλα μεγάλες ποσότητες ατμού, ο οποίος χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή, και η μη εκμεταλλευόμενη ενέργεια επανασυσσωρεύεται στον ταμιευτήρα ώστε να ξαναχρησιμοποιηθεί.

Για όλη αυτή τη διαδικασία απαιτούνται, όπως είναι επόμενο, πλήθος μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι βλαβερές χημικές ουσίες των ρευστών, δεν θα νεκρώσουν το έδαφος, δεν θα καταλήξουν τη θάλασσα, και ταυτόχρονα θα περιοριστούν οι αέριοι ρύποι.

Βεβαρημένο παρελθόν

Πριν τη σημερινή εξέλιξη στο θέμα της εκμετάλλευσης της γεωθερμίας από τη ΔΕΗ, προϋπήρξε ένα «αμαρτωλό» παρελθόν, με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) να ξεκινά από το 1971 τις σχετικές έρευνες.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1975, αναλαμβάνει η ΔΕΗ να κάνει τις πρώτες γεωτρήσεις, ακόμα και σε κατοικημένες περιοχές, δημιουργώντας την επόμενη χρονιά και τις πρώτες μονάδες, ενώ το 1981 επανέρχεται με τρεις γεωτρήσεις μεγάλου βάθους άνω των 1.000 μέτρων.

Η πρώτη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής λειτουργεί το 1986, με παραγόμενη ισχύ 2MW, που συνοδεύεται όμως και τα άκρως βλαπτικά βαρέα μέταλλα, θειούχα άλατα και το πλέον επιβλαβές αρσενικό, έως το 1988 που γίνονται εμφανή τα προβλήματα, καθώς, πέραν όλων των άλλων, η οσμή του εκλυόμενου υδρόθειου, είναι ανυπόφορη, ενώ είναι πλέον εμφανείς οι αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην υγεία των κατοίκων, όσο και στο περιβάλλον του νησιού, όπως ενδεικτικά αναφέρουμε τη μόλυνση της θαλάσσιας περιοχής της Αγίας Κυριακής, όπου κατέληγε ο αγωγός.

Τελικά ένα χρόνο μετά, το 1989, παύει η λειτουργία της μονάδας, αφού έχει προηγηθεί και η κατάθεση ασφαλιστικών μέτρων από φορείς και κατοίκους του νησιού, οι οποίοι δικαιώθηκαν, χωρίς όμως τα προβλήματα που προκλήθηκαν να σταματούν καθώς λίγα χρόνια αργότερα, το 1993, μία ρηγμάτωση του τοιχώματος της γεώτρησης δίνει δίοδο σε γεωθερμικά υλικά που καταστρέφουν όλη τη γύρω περιοχή. Τις αποκατάστασης της ζημιάς επιλαμβάνονται ειδικοί από την Ιταλία, ενώ σχεδόν ανύπαρκτος έως και αδιάφορος ήταν ο ρόλος της ΔΕΗ.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Δαμουλάκης «Η ΔΕΗ όπως αυθαιρετεί σήμερα έτσι αυθαιρέτησε και τότε».

Η νέα πρόκληση

Η «ΔΕΗ Ανανεώσιμε Α.Ε.», θυγατρική της ΔΕΗ, η οποία είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με νέα της πρόσκληση για υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος, για εξεύρεση και επιλογή στρατηγικού εταίρου στο πεδίο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία, που αφορά σε πέντε γεωθερμικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε τέσσερα γεωθερμικά πεδία, μεταξύ των οποίων και της Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου.

Όπως αναφέρεται στο κείμενο της πρόσκλησης «ο Στρατηγικός Εταίρος από κοινού με τη «ΔΕΗ ΑΝ», θα αναλάβει, μέσω της συμμετοχής του σε μία Εταιρεία Συμμετοχών την Ανάπτυξη των Γεωθερμικών Σταθμών ονομαστικής ισχύος τουλάχιστον 5 MW, με ενδεχόμενη επέκταση της ισχύος αυτών των Γεωθερμικών Σταθμών στο μέλλον, υπό όρους που θα συμφωνηθούν με το Στρατηγικό Εταίρο.

Σύμφωνα με τον νόμο 3175/2003 και τις αποφάσεις του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΦΕΚ Β 542/7.4.2011), αναφορικά με τα νησιά Μήλος-Κίμωλος-Πολύαιγος, η «ΔΕΗ ΑΝ» έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των Γεωθερμικών Πεδίων.

Η «ΔΕΗ ΑΝ» θα διενεργήσει αφενός όλες τις ερευνητικές εργασίες που απαιτούνται για κάθε Γεωθερμικό Πεδίο, προκειμένου να επιβεβαιώσει και να ποσοτικοποιήσει το απόθεμα ρευστού, και αφετέρου τις εργασίες γεώτρησης για την παραγωγή γεωθερμικού ρευστού.

Η «ΔΕΗ ΑΝ», θα συνεχίσει να είναι ο μοναδικός κύριος αυτών των μελετών και των δικαιωμάτων έρευνας των Γεωθερμικών Πεδίων.

Η «ΔΕΗ ΑΝ» επιθυμεί να συστήσει μία εταιρεία συμμετοχών, η οποία θα κατέχει το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου των εταιρειών που θα συσταθούν για την Ανάπτυξη των Γεωθερμικών Σταθμών».

Αγνοήθηκε το νησί

Όταν η ΔΕΗ έδωσε τα δικαιώματα της γεωθερμίας στην εταιρεία «ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.» την υποχρέωνε μέσα σε ένα χρόνο να καταθέσει πρόταση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) να καταθέσει πρόταση για αξιοποίηση 5 MW στη Μήλο. Ο Δήμαρχος μας ενημέρωσε ότι «το θέμα, από τότε ο Δήμος το παρακολουθεί στενά και παρά του ότι γίνεται προσπάθεια να περάσουν αυτά τα θέματα χωρίς να τα πάρει κανείς είδηση, δεν γνωρίζουν ότι εμείς εδώ δεν παίζουμε».

Ως αποτέλεσμα υπήρξε έντονη αντίδραση του Δημάρχου, ο οποίος με έγγραφό του προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.), που κοινοποιείται επίσης στον Πρωθυπουργό, τους Υπουργούς Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών & Δικτύων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, στους Βουλευτές του Νομού και την εταιρία «ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.», κάνει λόγο για θράσος της ΔΕΗ να καταθέσει σχετική αίτηση αγνοώντας τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου του νησιού.

Η «ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.» δεν έλαβε υπόψη της την αρ. 125/2011 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μήλου, η οποία εκφράζει «την καθολική και κάθετη βούληση του Μηλέικου λαού κατά της αξιοποίησης της γεωθερμίας υψηλής ενθαλπίας του νησιού».

Ο κ. Δαμουλάκης διαμηνύει στη Ρ.Α.Ε. ότι για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του νησιού αποφασίζει μόνο η τοπική κοινωνία, σημειώνοντας ότι «κάθε ενέργεια που αντίκειται στην βούλησή της, αποτελεί εχθρική πράξη».

Στο έγγραφο ζητείται η άμεση απόρριψη του αιτήματος της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.», ζητώντας να ενημερώνεται ο Δήμος για κάθε αίτημα αξιοποίησης του γεωθερμικού πεδίου του νησιού.

Η εναλλακτική πρόταση

Στις φωνές που θέλουν την εκμετάλλευση του πλούτου της Ελλάδας, ειδικά σε αυτή την περίοδο οικονομικής ύφεσης, η Δημοτική απάντηση σχετίζεται με την υπογραφή του «20-20-20» δηλαδή κατά 20% ισομερή κατανομή των ανανεώσιμων πηγών και μείωση ρύπων, που είχε σαν αποτέλεσμα , να δημιουργεί ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στο νησί, το οποίο περιλαμβάνει την αξιοποίηση της γεωθερμίας χαμηλής ενθαλπίας (σε υφιστάμενες από το έτος 2000 αβαθείς γεωτρήσεις, 80 μέτρων, θερμοκρασίας 80-90ºC και παροχής 100 περίπου κ.μ./ώρα). Το συγκεκριμένο σχέδιο Milos-GeoDH το οποίο προβλέπει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 470KW, μονάδα αφαλάτωσης 2000 κ.μ./μέρα, θερμοκήπια 50 στρέμματα, μονάδες σε χερσαίο χώρο παραγωγής γαρίδας & αστακού, τηλεθέρμανση σε όλο το νησί της Μήλου, εκπονείται σε συνεργασία με το ΚΑΠΕ και έχει ήδη κατατεθεί πρόταση προς την Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων μελετών, η οποία έχει περάσει στο στάδιο της αξιολόγησης.

Πρόκειται για μία πρωτοποριακή πρόταση που δεν διαταράσσει καμία ισορροπία και βασίστηκε σε ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, για την οποία αναμένεται η τελική απόφαση αξιολόγησης, εντός του επόμενου μήνα.