Νέο «ψαλίδι» στις επιδοτήσεις για τις «άγονες»

Μόλις λίγες μέρες πριν τη δημοσιοποίηση της προκήρυξης για τις ακτοπλοϊκές γραμμές της νέας δρομολογιακής περιόδου 2013-2014, πληθαίνουν οι «ψίθυροι» για περεταίρω ψαλίδισμα των επιδοτήσεων για τις «άγονες γραμμές». Η νέα προκήρυξη που -ως φαίνεται- έρχεται με αλλαγμένο πρόσωπο, αναμένεται να προχωρήσει στην ενοποίηση των γραμμών κάτω από έναν φορέα, ενώ θα εντάσσει και το -ανέτοιμο- λιμάνι του Λαυρίου ως αφετηρία για συγκεκριμένες γραμμές. Την ίδια ώρα σε… αναμμένα κάρβουνα κάθονται οι κάτοικοι των μικρών νησιών του Αιγαίου, περιμένοντας να δουν πώς ακριβώς το Υπουργείο σχεδιάζει την πολυσυζητημένη «αναδιάρθρωση» του ακτοπλοϊκού δικτύου, που αναμένεται να οδηγήσει σε «κόψιμο» πολλών συνδέσεων νησιών με τον Πειραιά. Μείωση του προϋπολογισμού για τις «άγονες» Παρά την πρόσφατη στήριξη που έλαβαν οι νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας από την ΕΕ διά στόματος του επιτρόπου ανταγωνισμού, Χοακίν Αλμούνια, ο οποίος φάνηκε να συμμερίζεται πλήρως τις ανησυχίες των νησιωτών που αφορούν στην ανάγκη τους για αξιόπιστες και οικονομικά προσιτές μεταφορικές συνδέσεις, ο «εντός των τειχών» σχεδιασμός φαίνεται πως μάλλον ως «περιττά» και εξαιρετικά δαπανηρά θεωρεί τα νησιά ρίχνοντας, όμως, το βάρος της ευθύνης για τις σχεδιαζόμενες πολιτικές στις γνωστές «μνημονιακές υποχρεώσεις» για περιστολή των κρατικών δαπανών.

Ήδη, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ο νέος Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου είχε εμμέσως παρουσιάσει το περίγραμμα των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν, επισημαίνοντας ότι η ακτοπλοΐα διέρχεται μία παρατεταμένη οικονομική κρίση. Ο κ. Βαρβιτσιώτης μιλώντας για την ύφεση είχε αναφέρει ότι ενδεικτικό αυτής είναι ότι πριν από τέσσερα χρόνια οι κρατικές επιδοτήσεις δρομολογίων για το Αιγαίο ανέρχονταν σε 130 εκατ., ενώ σήμερα στα 82, δύο νούμερα που, όπως είχε δηλώσει, δείχνουν ότι τα πράγματα έχουν γίνει πολύ πιεστικά.

Ήδη τις τελευταίες μέρες αρκετά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για πιο πενιχρές επιδοτήσεις των άγονων γραμμών εντός του 2014, μειωμένες κατά τουλάχιστον 3,5%, με τα κονδύλια να μειώνονται στα 79 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 45 εκατ. ευρώ (47 εκατ. το 2013) αφορούν στις γραμμές της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου (ΓΓΑ) και τα 34 εκατ. ευρώ (35 εκατ. ευρώ το 2013) τις γραμμές της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου.

Σχολιάζοντας το ενδεχόμενο μειώσεων, σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), Μιχάλης Σακέλλης, τόνισε ότι ο προϋπολογισμός για τις άγονες γραμμές της ακτοπλοΐας κάθε χρόνο ήταν μεγαλύτερος, αλλά στο τέλος δίνονταν λιγότερα χρήματα και το υπουργείο εξοικονομούσε χρήματα, αφού σε κάθε δρομολογιακή περίοδο υπήρχαν ακυρώσεις δρομολογίων (λόγω απαγορευτικών απόπλου, μηχανικών βλαβών) αλλά και γραμμές για τις οποίες δεν είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον από εταιρείες ή και για το γεγονός ότι κάποιες ακτοπλοϊκές είχαν υποβάλει αίτημα για ελεύθερη δρομολόγηση σε γραμμές που μέχρι σήμερα επιδοτούνταν.

Με αλλαγές ο νέος διαγωνισμός

Το αργότερο έως τα μέσα Σεπτεμβρίου αναμένεται να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για τη νέα δρομολογιακή περίοδο που καλύπτει το διάστημα Νοεμβρίου 2013-Οκτωβρίου 2014. Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, ο νέος διαγωνισμός αναμένεται να παρουσιάσει σημαντικές μεταβολές.

Ο διαγωνισμός θα αφορά 18 γραμμές της Διεύθυνσης Θαλασσίων Συγκοινωνιών και 13 της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, όμως, πλέον οι 31 αυτές γραμμές αναμένεται να ενοποιηθούν κάτω από μία υπηρεσία. Οι υπόλοιπες γραμμές (8 του Υπουργείου και 31 της Γενικής Γραμματείας) καλύπτονται ήδη από πολυετείς συμβάσεις.

Η δεύτερη σημαντική αλλαγή που αναμένεται να ενσωματωθεί στον επικείμενο διαγωνισμό είναι η προκήρυξη επιδοτούμενων γραμμών και από το Λαύριο. Πριν λίγες μέρες ο κ. Βαρβιτσιώτης είχε προαναγγείλει το «άνοιγμα» νέων γραμμών που θα μπορέσουν να οδηγήσουν σε ακτοπλοϊκές υπηρεσίες χαμηλότερου κόστους, αναφέροντας χαρακτηριστικά το λιμάνι του Λαυρίου, από όπου, όπως είναι γνωστό, σε σχέση με το λιμάνι του Πειραιά υπάρχει διαφορά τουλάχιστον 1,5 ώρας πλεύσης, ειδικά για πλοία που αναχωρούν για Κυκλάδες και Βόρειο Αιγαίο. Ο Υπουργός είχε δηλώσει ότι «τα χρήματα των επιδοτήσεων πρέπει να αξιοποιηθούν σε πιο κεντρικά δρομολόγια για να μπορέσουν να έχουν πιο ανταγωνιστικό τιμολόγιο», αφήνοντας, πάντως, να εννοηθεί ότι οι εφοπλιστές δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία αναφορικά με το λιμάνι του Λαυρίου.

Ωστόσο, οι πρόσφατες δηλώσεις του κ. Βαρβιτσιώτη περί συνολικής αναδιάρθρωσης του ακτοπλοϊκού δικτύου και ειδικά η αναφορά του στο «κόψιμο» γραμμών, οι οποίες θεωρούνται «περιττές» καθώς είναι ασύμφορες, είναι πιθανό να κρύβουν πολλές εκπλήξεις για πολλά μικρά και απομακρυσμένα νησιά. Μάλιστα, η σαφής αναφορά του Υπουργού ότι δεν είναι δυνατόν μικρά νησιά χωρίς μεγάλη κίνηση να απαιτούν να έχουν σύνδεση με τον Πειραιά και η αντιπρόταση ότι οι κάτοικοι και επισκέπτες των νησιών αυτών θα εξυπηρετούνται από μεγαλύτερα νησιά με πρόβλεψη μετεπιβίβασης, είναι σίγουρο ότι στοιχειοθετούν μέρος του σχεδίου του Υπουργείου το οποίο αναμένεται να αποτυπωθεί και στον νέο διαγωνισμό.

Με άλλα λόγια, δεν θα πρέπει να προκαλέσει εντύπωση αν από τη νέα δρομολογιακή περίοδο μικρά νησιά δεν δουν το… «όνομά» τους στη λίστα των γραμμών που θα προκηρυχθούν.

Μετακόμιση τώρα;

Πάντως, σε ό,τι αφορά στο λιμάνι του Λαυρίου, το οποίο, αν λάβουμε υπόψη και το σχέδιο ιδιωτικοποίησης του λιμανιού του Πειραιά που προχωρά με ταχείς ρυθμούς, προσλαμβάνει σημαντικό ρόλο, δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στο προσκήνιο. Το Υπουργείο είχε και παλαιότερα θέσει το Λαύριο στο επίκεντρο του σχεδιασμού του, είχε όμως συναντήσει τις αντιδράσεις των εφοπλιστών αλλά και των μεταφορέων και νησιωτών.

Και όχι άδικα! Παρά το γεγονός ότι συζητείται η επέκταση της γραμμής του προαστιακού στο λιμάνι του Λαυρίου, η πρόσβαση σε αυτό παραμένει ένα μεγάλο «αγκάθι» το οποίο θα πρέπει να επιλυθεί. Το λιμάνι απέχει 60 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας και 25 από το διεθνές αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και μέχρι στιγμής η πρόσβαση σε αυτό μπορεί να γίνει με υπεραστικό λεωφορείο, ταξί ή ΙΧ ή με συνδυασμό μεταφορικών μέσων (συμπεριλαμβανομένου του μετρό) εξαιρετικά χρονοβόρου και δαπανηρού. Η αξιοποίηση του λιμανιού τόσο από πλευράς προσβασιμότητας όσο και -κυρίως- από πλευράς λιμενικών υποδομών θα έπρεπε στην πραγματικότητα να είναι η νούμερο ένα επιλογή του Υπουργείου, το οποίο, όμως, όπως φαίνεται, αποφασίζει υπό πίεση πρώτα να «μετακομίσει» μεγάλες γραμμές στο Λαύριο και έπειτα να ασχοληθεί με την αξιοποίησή του.