Προστασία του φυσικού πλούτου

Η αξιοποίηση του φράγματος της Ανάφης ως πάρκο μεσογειακών φυτών, καταφύγιο και παρατηρητήριο πτηνών τέθηκε επί τάπητος στη συνάντηση του δημάρχου Ιάκωβου Ρούσσου με τον Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων, Γιώργο Πουσσαίο.

Χάρη στο μεγάλο αριθμό σπάνιων, απειλούμενων και προστατευόμενων ειδών ορνιθοπανίδας που διαθέτει, το νησί αποτελεί για πολλούς ιδανικό τόπο παρατήρησής τους. Πέρα από την ευαισθητοποίηση του κοινού, η δημιουργία ενός ειδικά διαμορφωμένου χώρου μέσα στον οποίο θα μελετώνται τόσο τα άγρια πουλιά, όσο και οι βιότοποί τους δύναται να συμβάλει ακόμα και στην ενίσχυση του οικοτουρισμού, μια συνεχώς αναπτυσσόμενη και στην Ελλάδα δραστηριότητα αναψυχής.

Μεγάλη γκάμα μεταναστευτικών πουλιών

Σημειώνεται μάλιστα ότι τα πουλιά αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους δείκτες της ποιότητας του φυσικού περιβάλλοντος και δείκτες της ποιότητας ζωής στο αστικό περιβάλλον. Η εξαφάνιση και η μείωση των πληθυσμών τους οφείλεται κυρίως στις απειλές που υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η προσπάθεια για τη διατήρηση των πουλιών θεωρείται ένας γενικότερος αγώνας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος. Στην Ελλάδα φιλοξενούνται σπάνια είδη επιδημητικών και μεταναστατευτικών πτηνών και ειδικότερα στην Ανάφη, οι φυσιολάτρες έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν μεγάλη γκάμα γερακιών και αετών από την Αφρική, καθώς και τον ιδιαίτερα δημοφιλή Μαυροπετρίτη.

Πρωτοβουλίες όπως αυτή κρίνονται ως οι ιδανικότερες για την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού, καθώς προωθείται έτσι η κατανόηση της αξίας του φυσικού περιβάλλοντος και η σημασία διατήρησης και προστασίας του. Παρατηρητήρια πουλιών υπάρχουν σε όλες τις σημαντικές για τα πουλιά περιοχές, ενώ το παρατηρητήριο της Ανάφης θα είναι ο πρώτος χώρος που θα λειτουργήσει στις Κυκλάδες για την παρακολούθηση πτηνών.

Ωστόσο, η έκταση του χώρου θα πρέπει να επιτρέπει στον παρατηρητή να είναι παρών, χωρίς να γίνεται αντιληπτός από τα πουλιά, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή σε ένα τόσο εύθραυστο οικολογικά σύστημα, αποτελώντας μάλιστα αρνητικό παράγοντα για τη διατήρηση των ειδών. Ταυτόχρονα, η ανεξέλεγκτη μετακίνηση επισκεπτών εντός του παρατηρητηρίου θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και στην απομάκρυνση των πτηνών, με αποτέλεσμα ο χώρος να μην εκπληρώνει το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε.

Αισθητική αναβάθμιση του νησιού

Από την πλευρά του, ο κ. Ρούσσος υπογραμμίζει ότι το παρατηρητήριο της Ανάφης, κατασκευασμένο με πέτρα και όχι με μπετόν θα είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε τα πτηνά να αισθάνονται ασφάλεια και πρωτίστως να μην ενοχλούνται.

Σε πολλές περιπτώσεις προτείνεται η λύση ενός κλειστού χώρου παρατήρησης, όπου ο κάθε επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί τα είδη από μια προσεκτικά επιλεγμένη θέση, από την οποία δε θα δίνει στόχο. Με αυτό τον τρόπο, περιορίζεται το πρόβλημα της ενόχλησης και επιτυγχάνεται αποτελεσματικός έλεγχος τόσο των επισκεπτών, όσο και της ίδιας της περιοχής. Παιδιά, ηλικιωμένοι, αλλά και επισκέπτες μη εξοικιωμένοι με την ύπαιθρο δεν αισθάνονται εκτεθειμένοι σε ένα ξένο περιβάλλον, αντίθετα προσαρμόζονται σε αυτό με μεγαλύτερη ευκολία.

Στα περισσότερα παρατηρητήρια, εκτός από την παρακολούθηση με κιάλια, παρέχεται επίσης η δυνατότητα της παραμονής σε καλυμμένο χώρο, η οποία απαιτείται για τη φωτογράφηση ή βιντεοσκόπηση της άγριας φύσης.

Εξασφάλιση του πολυτιμότερου αγαθού

Όπως εξηγεί στην “Κοινή Γνώμη” ο δήμαρχος της Ανάφης, η αξιοποίηση του φράγματος θα συμβάλει καθοριστικά αφενός στην αισθητική αναβάθμιση του νησιού, όπου κάτοικοι και επισκέπτες θα μπορούν να θαυμάζουν σπάνια είδη φυτών και πτηνών και αφετέρου, στην εξασφάλιση σημαντικής ποσότητας νερού για τους καλοκαιρινούς μήνες. “Μετά το Μάιο συνήθως δεν κρατάει νερό. Αναγκαστικά, θα πρέπει να τοποθετηθεί μία μεμβράνη. Όταν λοιπόν γίνει αυτό και αποθηκεύονται γύρω στα 20.000 – 30.000 κυβικά μέτρα νερού, πέρα από το όφελος που θα έχουν φυτά και πτηνά, τα οποία πράγματι υποφέρουν κατά τους θερινούς μήνες, θα επωφεληθούμε και εμείς, καθώς θα έχουμε αποθέματα νερού” αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ρούσσος, υπογραμμίζοντας τη χρηστική αξία του φράγματος.

Ο ίδιος καθιστά γνωστό ότι η μελέτη του έργου έχει ήδη ολοκληρωθεί, ενώ εμφανίζεται ιδιαίτερα αισιόδοξος για την άμεση υλοποίησή του. “Ας ελπίσουμε να το καταφέρουμε” τονίζει, εκτιμώντας μάλιστα ότι το κόστος του δεν θα είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Όπως σημειώνει “το φράγμα υπάρχει και δε νομίζω ότι χρειάζεται πάρα πολλές παρεμβάσεις”. Παράλληλα, κρίνει σκόπιμο να δοθεί περισσότερη έμφαση στην εξασφάλιση νερού το καλοκαίρι, σε μια περίοδο όπου το εν λόγω αγαθό κρίνεται πολυτιμότερο από ποτέ.

Σχεδιασμός ποικίλων δράσεων

Επιπλέον, σημειώνει ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να αξιοποιηθεί και διαφορετικά το πάρκο, ώστε ο κόσμος παράλληλα με την παρατήρηση των πτηνών, να έχει την ευκαιρία να πίνει και το καφεδάκι του. “Είναι ένα πολύ όμορφο έργο, το οποίο θα το ήθελαν και οι κάτοικοι του νησιού” υπογραμμίζει, με την εκτίμηση ότι ο κόσμος θα έχει την ευκαιρία να περπατήσει στο πάρκο, να έρθει σε επαφή με τη φύση και να ξεχάσει, έστω και για λίγο τα προβλήματα που τον απασχολούν.

Καταλήγοντας, δηλώνει ιδιαίτερα ικανοποιημένος που το παρατηρητήριο της Ανάφης θα είναι το μοναδικό στο Νομό, καθώς τα περισσότερα παρατηρητήρια που υπάρχουν σήμερα, βρίσκονται στη Βόρεια Ελλάδα.

Φυτά που μεγαλώνουν και γερνούν με φυσικό τρόπο

Αναφορικά με τη δημιουργία ενός πάρκου μεσογειακών φυτών, ο στόχος αυτός δε θεωρείται τόσο δύσκολος όσο φαντάζεται κανείς, καθώς δεν είναι λίγα εκείνα τα είδη που μεγαλώνουν και γερνούν με τον πιο φυσικό τρόπο, χωρίς καθόλου πότισμα. Ανεξάρτητα από τις τοπικές κλιματικές και εδαφικές συνθήκες, ένας τέτοιος κήπος δεν είναι μακρινό όνειρο στην Ελλάδα, αρκεί να τον φυτέψουμε με κάποια από τα ποικίλα είδη ενδημικών φυτών που διαθέτει η χώρα μας. Ράμνοι και σχίνα, ελιές, θυμάρια και άλλα αρωματικά, πικροδάφνες και συστάδες με διάφορα αγριόχορτα είναι φυτά, που εύκολα βρίσκει κανείς, σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Όπως σημειώνει και ο Γάλλος βοτανολόγος, Ολιβιέ Φιλιπί, το μυστικό είναι η ξηρασία να μην αντιμετωπίζεται σαν εμπόδιο, αλλά σαν μια ευκαιρία να εκφράσει κανείς την ποικιλία, την ομορφιά και το πραγματικό πνεύμα των κήπων της Μεσογείου.