«Και πάλι κουβεντιάζουμε μόνοι μας»

Ημερίδα για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, για την πρόληψη και προστασία των πολιτών, στην περίπτωση σεισμού, σχέδια έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, διοργανώθηκε από την Αυτοτελή Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου.

Στην ημερίδα, η οποία πραγματοποιήθηκε το πρωί της Τρίτης, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), στη συνεδριακή αίθουσα του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, παρουσιάστηκαν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, από τον προϊστάμενο της Αυτοτελούς Δ/νσης Πολιτικής Προστασίας της ΠΝΑΙ, κ. Θανάση Δρόσο,, ενώ παράλληλα αναλύθηκαν τα προβλήματα, που ανακύπτουν από τις ιδιαιτερότητες λόγω νησιωτικότητας.

Οι βασικοί ομιλητές της ημερίδας ήταν ο καθηγητής, κ. Ευθύμιος Λέκκας, Πρόεδρος του ΟΑΣΠ, σχετικά με την αντισεισμική πολιτική και τις παραμέτρους του επιχειρησιακού σχεδιασμού, σύμφωνα με το γεωτεκτονικό καθεστώς των Κυκλάδων, η γεωλόγος MSc, προϊσταμένη του Τμήματος Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης του ΟΑΣΠ, κ. Χρύσα Γκουντρομίχου, καθώς επίσης και ο προϊστάμενος της Δ/νσης Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας και γεωλόγος, κ. Δρόσος. Το «παρών» έδωσαν εκπρόσωποι των εθελοντικών ομάδων από διάφορα νησιά των Κυκλάδων, εκπρόσωποι του Σωμάτων Ασφαλείας, μεταξύ των οποίων και ο Διοικητής ης Περιφερειακής Πυροσβεστικής Διοίκησης Νοτίου Αιγαίου, καθώς επίσης και λιγοστοί εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Το κυριότερο ζήτημα, που προέκυψε, τόσο από την συγκεκριμένη ημερίδα, που διοργάνωσε η Δ/νση Πολιτικής Προστασίας, όσο και από προηγούμενες αντίστοιχες ενέργειες, σχετικά με την αντιμετώπιση άλλων φυσικών φαινομένων, ήταν η μικρή συμμετοχή, από πλευράς των εκπροσώπων των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, δεδομένου, ότι στις περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, ο α’ βαθμός της Αυτοδιοίκησης καλείται να αντιμετωπίσει τις έκτακτες καταστάσεις των πρώτων κρίσιμων ωρών.

Το γεγονός της επιδεικτικής αυτής αδιαφορίας στα μείζονα ζητήματα της προστασίας του πολίτη, στηλίτευσε σε οξείς τόνους ο Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, κ. Γιώργος Λεονταρίτης, τόσο κατά το χαιρετισμό του, στην αρχή της ημερίδας, όσο και κατά τη διάρκεια της διαλογικής συζήτησης, που έλαβε χώρα, κατά τη διάρκεια.

Ειδική μνεία στη σπουδαιότητα του εθελοντισμού

Στο χαιρετισμό του, ο Αντιπεριφερειάρχης τόνισε την εξέχουσα σημασία της πρόληψης, απέναντι στις περιπτώσεις των φυσικών καταστροφών, ενώ εξήρε τη συμβολή των εθελοντών σε αυτή τη «μάχη», που, πολλές φορές, η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να δώσει μόνη της, ενάντια στα φυσικά φαινόμενα, καλώντας τους πολίτες να συμμετάσχουν σε εθελοντικές ομάδες, καθώς όπως επεσήμανε «βασική υποχρέωση του πολίτη, είναι η συνδρομή για τον συνάνθρωπό του, δηλαδή ο εθελοντισμός».

«Έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα να αντιμετωπίζουμε τα πάντα με μία επιθετική στάση και με μία τάση επίρριψης ευθυνών, απέναντι κυρίως στο κράτος και σε άλλους. Ό,τι και αν συμβεί, θα πούμε “το κράτος τι κάνει;” ή “ο Δήμος τι κάνει;”, αλλά ποτέ “εμείς τι κάνουμε, ή εμείς πώς μπορούμε να συμβάλλουμε στην επίλυση κάποιων πραγμάτων”», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος στην έλλειψη συμμετοχής, ο κ. Λεονταρίτης, τόνισε, ότι «συμμετέχουν συνεχώς οι ίδιοι άνθρωποι, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία της τοπικής αυτοδιοίκησης απέχει απ’ αυτές τις συναντήσεις. Πάντα το καυτηριάζω, τόσο δημόσια, όσο και σε κατ’ ιδίαν επικοινωνία μου με τους Δήμους», υπογραμμίζοντας, πως «δεν ξέρω, ειλικρινά, αν συμβεί το παραμικρό, όποιος σχεδιασμός έχει γίνει και όποια παρουσίαση γίνει από εσάς (απευθυνόμενος στους επιστήμονες-ομιλητές), ή από οποιονδήποτε άλλο επιστήμονα, θα είναι χρήσιμη, δεδομένου, ότι η συμμετοχή και ενημέρωση είναι ελάχιστη», σε θέματα μείζονος σημασίας.

Σε επόμενο χρόνο, και όταν ερωτήθηκαν οι παρευρισκόμενοι αν έχουν παρατηρήσεις ή προτάσεις επί των ομιλιών, σε παρέμβασή του ο κ. Λεονταρίτης τόνισε, ότι «νομίζω, ότι δεν υπάρχουν παρατηρήσεις ή προτάσεις, δεδομένου ότι οι παρόντες, είναι πάντα παρόντες» σε αντιδιαστολή με «το σύνολο των ανθρώπων, που θα έπρεπε να είναι εδώ παρόντες», οι οποίοι απουσίαζαν. «Κάνουμε τόσες ημερίδες, για να δώσουμε τη δυνατότητα και σε άλλους να έρθουν, να ενημερωθούν, να επιμορφωθούν και να γίνει από κοινού ένας σχεδιασμός και δεν έρχεται κανείς. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα. Διαφορετικά, μεταξύ μας, τα έχουμε πει δεκάδες φορές. Και πάλι κουβεντιάζουμε μόνοι μας», επεσήμανε, ενημερώνοντας, ότι προκειμένου να υπάρξει η ενημέρωση των εκπροσώπων των φορέων, που αρνούνται να μεταβούν στη Σύρο για την ενημέρωσή τους, αντίστοιχες ημερίδες θα επιχειρηθεί να πραγματοποιηθούν ανά περιφερειακή ενότητα, σχολιάζοντας, ότι «όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ».

Εξειδικευμένος σχεδιασμός βάσει ιδιαίτερων χαρακτηριστικών

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, κ. Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος, αφού εξήγησε στους παρευρισκόμενους τους σκοπούς και τις δράσεις του Οργανισμού, σημείωσε, πως τόσο σε γενικά πλαίσια, όσο και συγκεκριμένα για το ποικιλόμορφο σύμπλεγμα των Κυκλάδων, απαιτείται εξειδικευμένος σχεδιασμός, σύμφωνα με τα δεδομένα και τις συνθήκες του κάθε τόπου.

«Πρέπει να γνωρίσουμε την περιοχή, να δούμε τους φυσικούς κινδύνους, τους επαγόμενους κινδύνους, να δούμε πώς ακριβώς εκδηλώνονται τα φαινόμενα και στη συνέχεια να συζητήσουμε και για τα επιχειρησιακά σχέδια», ανέφερε, συμπληρώνοντας, ότι «τα επιχειρησιακά σχέδια οφείλουν να διαμορφώνονται ανά περιοχή και οφείλουν να προσαρμόζονται στα φαινόμενα, τα οποία εκδηλώνονται και που είναι ιδιαίτερα και ιδιόμορφα σε κάθε τόπο».

Προχωρώντας στην παρουσίαση, ο κ. Λέκκας μίλησε για τις πολυποίκιλες μορφές των σεισμικών φαινομένων ανά τον κόσμο, τονίζοντας, ότι ρόλο σε μία καταστροφή, δεν έχει μόνο το φυσικό φαινόμενο καθαυτό, αλλά και οι συνθήκες, κατά τις οποίες και μέσα στις οποίες εκδηλώνεται, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ένα φυσικό φαινόμενο συνοδεύεται από επακόλουθα, όπως λ.χ. ένας σεισμός, μπορεί να συνοδεύεται από κατολισθήσεις, πυρκαγιά, τσουνάμι, κλπ.

Αφού πραγματοποίηση μία ενδελεχή αποτύπωση των χαρακτηριστικών της σεισμικής δραστηριότητας, τόσο με παραδείγματα ανά τον κόσμο, όσο και της χώρας μας, ο κ. Λέκκας πέρασε στο ζήτημα της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών, επισημαίνοντας, ότι η ορθή πρόληψη, συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο «προετοιμασία – ετοιμότητα – ενημέρωση». Όσον αφορά δε στην σύγκληση των οργάνων για την διαχείριση μετά το χτύπημα μίας ενδεχόμενης καταστροφής, ο καθηγητής αναφέρθηκε στην ανάγκη ετοιμότητας για άμεση ανταπόκριση των αρμόδιων και εθελοντικών φορέων, εφόσον οι απαραίτητες ενέργειες, πρέπει να πραγματοποιηθούν εντός των πρώτων 30 ωρών. Περεταίρω, αναφέρθηκε στην υποστήριξη της διοικητικής μέριμνας για τους πληγέντες από φυσική καταστροφή, όπως στέγαση, σίτιση κλπ.

Ειδικότερα για τις Κυκλάδες, ο κ. Λέκκας αναφέρθηκε αναλυτικά στη δραστηριότητα στην περιοχή της Σαντορίνης και την ηφαιστειογενή ζώνη, καθώς και στη Μήλο, η οποία είχε εκδηλώσει μεγάλο σεισμό το 1992, τη ζώνη Πάρου-Νάξου, που, αν και με μικρή πιθανότητα για εκδήλωση σεισμού, υπάρχει κίνδυνος να πληγούν από τσουνάμι, αλλά και στη Μύκονο, η οποία λόγω του μεγάλου όγκου επισκεπτών, χρειάζεται απαραιτήτως σχεδιασμό, προκειμένου αυτός να μπορεί, σε ενδεχόμενο έκτακτο γεγονός, να είναι διαχειρίσιμος. Ταυτόχρονα, υπογράμμισε την αυξημένη επικινδυνότητα για τις παραλίες, φέροντας για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, την Κόκκινη παραλία της Σαντορίνης.

Σε ό,τι αφορά στη Σύρο και στην αυξημένη σεισμική δραστηριότητα της περιόδου μετά το Πάσχα, ο καθηγητής σημείωσε, ότι «παρακολουθούσαμε τη δραστηριότητα στενά με την Επιτροπή. Δεν έχει μεγάλες τομές. Δεν μπορούσε να δημιουργηθεί κάποιο μεγάλο γεγονός, ωστόσο, εκεί που κοιτάμε πάντα είναι η στεριά. Στη θαλάσσια περιοχή δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτα».

Ενδελεχής προετοιμασία από την Π.Ν.ΑΙ.

«Ως Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και Δ/νση Πολιτικής Προστασίας, έχουμε την ευθύνη για το συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, σε θέματα φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, τον συντονισμό του ανθρωπίνου δυναμικού και την διαχείριση της κατάστασης», σημείωσε ανοίγοντας την ομιλία του ο επικεφαλής της Πολιτικής Προστασίας για το Νότιο Αιγαίο, κ. Δρόσος.

Όπως τόνισε, στόχος της υπηρεσίας, είναι να υπάρξουν επιμέρους σχεδιασμοί για τον κάθε τόπο ξεχωριστά, μέσω των οικείων Δήμων, Αρχών κλπ, τα οποία ωστόσο να «δέσουν και να κουμπώσουν μεταξύ τους, προκειμένου να μπορέσουν να συντονιστούν ο ένας φορέας με τον άλλο», λαμβάνοντας πάντοτε υπόψιν τις ιδιαίτερες συνθήκες, λόγω της νησιωτικότητας.

«Το βασικότερο απ’ όλα είναι, ότι υπάρχουν νησιά, στα οποία οι υπηρεσίες είναι ελάχιστες. Υπάρχει ένας Δήμος μόνο, συνήθως ένας Αστυνομικός Σταθμός και όχι Τμήμα, που διαθέτει 1-2 αστυνομικούς, η Πυροσβεστική αποτελείται από έναν ή και κανέναν δασοπυροσβέστη, ελάχιστα μέσα και παρ’ όλα αυτά, επειδή είναι κρίσιμη η επιτόπου αντιμετώπιση μίας φυσικής καταστροφής, θα πρέπει με το υπάρχον δυναμικό, στο κάθε νησί, να μπορέσει να αντιμετωπιστεί η κατάσταση. Εδώ μπαίνει και ο παράγοντας του εθελοντισμού, στον οποίο αναφέρθηκε ο κ. Λεονταρίτης στην αρχή», υπογράμμισε.

«Στη Δ/νση Πολιτικής Προστασίας, έχουμε ήδη εκπονήσει σχέδια, τόσο για πλημμύρες, όσο και για δασικές πυρκαγιές, αλλά και για ενδεχόμενο σεισμικό κίνδυνο. Σε αυτά τα σχέδια, έχουμε προσπαθήσει στο μέτρο του δυνατού να λάβουμε υπόψιν μας τις ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού, εκτιμώντας και κατηγοριοποιώντας τα νησιά, με βάση το βαθμό επικινδυνότητας, να συμβεί κάποιο φαινόμενο και τα χαρακτηριστικά τους. Ο κοινός σχεδιασμός είναι βασικός. Θα μειώσει το χρόνο επέμβασης και θα αυξήσει την αποτελεσματικότητά μας», τόνισε ο κ. Δρόσος, σημειώνοντας, πως για τον κοινό σχεδιασμό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν, μεταξύ άλλων, η εκκένωση περιοχών, η παροχή στέγης, τροφής και επικοινωνίας, ενσύρματης και ασύρματης, «η διεύθυνση, ο έλεγχος και η διαχείριση των μέσων, η συνέχεια της κρατικής μηχανής, να μην υπάρχει δηλαδή έλλειψη διοίκησης σε συγκεκριμένη περιοχή, που έχει πληγεί».

Όπως επεσήμανε, το βασικότερο σημείο του επιμέρους σχεδιασμού αποτελεί ο εντοπισμός των κινδύνων, βάσει πιθανότητας εμφάνισης, αλλά και έκτασης των φαινομένων. «Θα πρέπει να διαπιστώσουμε τις αδυναμίες και τις ελλείψεις, θα πρέπει να εντοπίσουμε τι απ’ αυτά μπορεί να ικανοποιηθεί άμεσα και τι μπορεί να τακτοποιηθεί σε επόμενο διάστημα, προκειμένου κάθε νησί να έχει το επιθυμητό επίπεδο ετοιμότητας», ανέφερε, ενώ πρόσθεσε, πως θα χρειαστεί καταγραφή των υποδομών, ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών, προκειμένου να αποφεύγονται οι καταστάσεις πανικού, αλλά και ο προληπτικός συντονισμός όλων των φορέων και των Αρχών, ούτως ώστε να αντιμετωπίζονται άμεσα οι καταστροφές, μέσα στις πρώτες ώρες εμφάνισης του φαινομένου.

«Πρέπει να δοθεί έμφαση στην οργάνωση μίας δομής, που θα λαμβάνει υπόψιν τις διαφορετικές υπηρεσίες που συνεργάζονται, η Περιφέρεια, ο Δήμος, η Πυροσβεστική, το Λιμενικό, ενώ ακόμη βασικό είναι, στο κέντρο, που θα αναλάβει το συντονισμό της επιχείρησης, να υπάρχει αξιόπιστη πληροφόρηση, σε σχέση με το τι συμβαίνει στην περιοχή», υποστήριξε, τονίζοντας, πως επίσης σημαντικό, είναι να συνεδριάζουν συχνά τα συντονιστικά όργανα των Δήμων, ώστε να υπάρχει καίριος σχεδιασμός, για άμεση αντιμετώπιση και κατ’ επέκταση ενημέρωση και των αρμόδιων φορέων της Περιφέρειας, οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες της οποίες έχουν καταρτίσει ένα διάγραμμα ροής, για τον εύκολο συντονισμό τους, σε περίπτωση ανάγκης, ενώ ενημέρωσε, πως, δεδομένων των σχετικών ελλείψεων, η ΠΝΑΙ προχωρά και στη διαδικασία κατάρτισης ενός μητρώου μηχανημάτων έργου, για κάθε νησί, ώστε στην περίπτωση, που δεν υπάρχει διαθέσιμο μέσο της Περιφέρειας, να συμβάλλουν ιδιώτες, που έχουν στην κατοχή τους τα κατάλληλα οχήματα/μηχανήματα και παράλληλα στη συγκρότηση βάσης δεδομένων, για πρότερες φυσικές καταστροφές, προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα για την κατάσταση σε κάθε νησί. Επίσης, έχει ζητηθεί από τους δήμους η καταγραφή κατάλληλων θέσεων για προσωρινή καταφυγή και συγκέντρωση, αλλά και ο προσδιορισμός των διαδρομών, που από κάθε κατοικημένη περιοχή, οδηγούν σε αυτές, καθώς επίσης και η συγκρότηση και εκπαίδευση εθελοντικών ομάδων, για την συμβολή στην κρίσιμη πρώτη επέμβαση, επαναλαμβάνοντας την χρησιμότητα και την σημασία του εθελοντισμού, σε αυτές τις περιπτώσεις.

Ανάγκη δημιουργίας ασύρματου δικτύου επικοινωνίας

Τέλος, το λόγο έλαβε η προϊστάμενη του Τμήματος Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης του ΟΑΣΠ, κ. Χρύσα Γκουντρομίχου, η οποία ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους, σχετικά με τις πρακτικές και τους τρόπους, βάσει των οποίων θα καταφέρουν να χαράξουν ένα ξεχωριστό σχεδιασμό για το κάθε νησί, κυρίως για τα σεισμικά φαινόμενα, μιλώντας για τη διαχείριση των πόρων, των αρμοδιοτήτων και των ρόλων, την έγκαιρη προετοιμασία από την διαπίστωση των «τρωτών» σημείων κάθε νησιού και την αποτύπωση των χώρων προσωρινής καταφυγής.

Στο κλείσιμο της ημερίδας, την ανάγκη για μία δημιουργία και λειτουργία ενός δικτύου ασύρματης επικοινωνίας στις Κυκλάδες, ανέλαβαν να εξηγήσουν οι εκπρόσωποι της Ένωσης Ραδιοερασιτεχνών Κυκλάδων, κ.κ. Κάρολος Πρίντεζης και Δομίνικος Ρούσσος, με τους παρευρισκόμενους να συμφωνούν απόλυτα με την πρωτοβουλία, αλλά και να δείχνουν πρόθεση συμμετοχής, στην εξεύρεση ατόμων σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων.