Σχέδιο για μία «έξυπνη» Κύθνο

Στην τροχιά της υλοποίησης του Master Plan, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα “έξυπνο” περιβάλλον, για την αειφόρο διαχείριση σχεδόν όλων των τομέων της καθημερινότητας και της εξυπηρέτησης του πολίτη, στρέφεται ενεργότερα ο Δήμος Κύθνου.

Στόχος του Δήμου είναι, αξιοποιώντας το σημαντικό ιστορικό της Κύθνου, να αναδείξει τη δυνατότητα του νησιού να αποτελέσει υπόδειγμα ολοκληρωμένης και έξυπνης διαχείρισης των παραπάνω σημαντικών υποδομών για την επίτευξη υψηλής ποιότητας ζωής. Ένα υπόδειγμα που θα μπορούσε στη συνέχεια να αναπαραχθεί σε άλλα νησιά και απομονωμένες περιοχές (ορεινές και αγροτικές), καθώς και να κλιμακωθεί σε αστικά κέντρα, συμβάλλοντας έτσι στη μετάβαση στις «έξυπνες πόλεις» του μέλλοντος.

Σε πλήρη εξέλιξη το ΣΔΑΕ του Δήμου Κύθνου

Το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας, του Δήμου Κύθνου, έχει κατατεθεί ήδη από το 2012, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2020, και αυτή την περίοδο, ο Δήμος αναζητά τις κατάλληλες πηγές χρηματοδότησης, προκειμένου το Σχέδιο να μπει σε φάση υλοποίησης.

Τα Σχεδία Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ), είναι ένα χρήσιμο στρατηγικό εργαλείο για την τοπική αυτοδιοίκηση και την κοινωνία, με το οποίο μπορούν να καθορίσουν τις ενεργειακές και περιβαλλοντικές πολιτικές, προτεραιότητες και οράματά τους και να υποδείξουν την οδό δια μέσου της οποίας θα υλοποιηθούν τα οράματα αυτά.

Τα ΣΔΑΕ εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Συμφώνου των Νησιών, μία νησιωτική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2011 στο πλαίσιο του προγράμματος ISLE-PACT με χρηματοδότηση της Γ.Δ/νσης Ενέργειας της ΕΕ.

Η Κύθνος υπέβαλε ΣΔΑΕ στις 30/4/2012, το οποίο προέβλεπε περιορισμένη συμμετοχή του Δήμου στην ανάπτυξή του. Το έτος 2005 επιλέχθηκε ως έτος βάσης για τη διαδικασία του ενεργειακού σχεδιασμού, ωστόσο το σχέδιο καλύπτει τη χρονική περίοδο μέχρι και το 2020. Έκθεση εφαρμοσιμότητας που παρουσιάζει τη πρόοδο του ΣΔΑΕ πρέπει να υποβάλλεται κάθε 2 χρόνια, ενώ η παρακολούθηση του ενεργειακού προφίλ από την ενεργειακή ομάδα είναι πρότερης σημασίας. Το ΣΔΑΕ είναι δυναμικό και πρέπει να επικαιροποιείται συστηματικά.

Όπως, όμως, επισημαίνεται από τους φορείς υλοποίησης του σχεδίου, «το ΣΔΑΕ ήταν μια καλή αρχή, πλέον πρέπει να προχωρήσουμε σε επόμενα βήματα».

Ένα πρώτο βήμα, έγινε και με την επίσκεψη επταμελούς αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στην Κύθνο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της ΕΟΚΕ με τίτλο "Έξυπνα Νησιά στην Ευρώπη". Η επίσκεψη οργανώθηκε με την αρωγή του Δικτύου Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου - ΔΑΦΝΗ και του Ενεργειακού Γραφείου Αιγαίου.

Από την Ελλάδα η ΕΟΚΕ επέλεξε να επισκεφθεί την Κύθνο λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό σημαντικών πιλοτικών, καινοτόμων έργων στην παραγωγή και διαχείριση πράσινης ενέργειας (1ος αιολικός σταθμός στην Ευρώπη, υβριδικός σταθμός και μικροδίκτυο Γαϊδουρόμαντρας) αλλά και την προσπάθεια του Δήμου Κύθνου να προωθήσει έργα καινοτομίας στη διαχείριση των τοπικών υποδομών στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου (master plan) το οποίο θα μπορούσε να συντελέσει καθοριστικά στη βιώσιμη παραγωγική ανασυγκρότηση του νησιού.

Παράλληλα, πέρα από την ανάδειξη και προώθηση της Κύθνου ως «Έξυπνο Νησί» σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η επίσκεψη της ΕΟΚΕ βοήθησε ώστε να προβληθεί το νησί εντός και εκτός Ελλάδας, και να διερευνηθούν πηγές Ευρωπαϊκών και εθνικών χρηματοδοτήσεων για την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομών.

Κύθνος, ένα Έξυπνο Νησί

Το master plan θα αξιολογεί την τρέχουσα κατάσταση των υποδομών ενέργειας, νερού και αποβλήτων και τη σχέση αυτών με τις οικονομικές δραστηριότητες στο νησί (τουρισμός, πρωτογενής και δευτερογενής παραγωγή), ενώ θα συμπεριλάβει προμελέτες σκοπιμότητας πιθανών έργων τα οποία θα θέτουν σε εφαρμογή την ιδέα του Έξυπνου Νησιού.

Βασικό συστατικό του master plan θα είναι η ανάπτυξη του Κέντρου «Έξυπνη Κύθνος». Το κέντρο θα αποτελείται από μια «Έκθεση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας», που θα αναδεικνύει την ιστορία αλλά και το μέλλον αξιοποίησης της αειφόρου ενέργειας στην Κύθνο και το Αιγαίο ευρύτερα, καθώς και ένα Εργαστήριο Έξυπνης Εξειδίκευσης, στο οποίο θα φιλοξενούνται εκπαιδευτικές δραστηριότητες, εθνικού και διεθνούς χαρακτήρα, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το Κέντρο «Έξυπνη Κύθνος» θα συμβάλλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου του νησιού, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται για την τοπική οικονομία. Για την εγκατάσταση του Κέντρου αναμένεται να αξιοποιηθεί το κτίριο του παλιού σταθμού της ΔΕΗ και άλλα δημοτικά κτίρια.

«Η Δημοτική Αρχή της Κύθνου, τοπικοί εμπλεκόμενοι φορείς και επιχειρηματίες καθώς και οργανισμοί που έχουν συμβάλλει στην προώθηση της αειφόρου ενέργειας στην Κύθνο θα σταθούν αρωγοί στην υλοποίηση του master plan», επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση.

Ενδεικτικά έργα που προβλέπεται να υλοποιηθούν στο πλαίσιο του master plan:

·         Έξυπνο ηλεκτρικό σύστημα, με την γκατάσταση νέου (επισκευή / αντικατάσταση υφιστάμενων υποδομών) υβριδικού σταθμού με συνδυασμό αιολικού και φωτοβολταϊκού σταθμού καθώς και αποθήκευσης ενέργειας σε μπαταρίες, αξιοποιώντας το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο αδειοδότησης υβριδικών σταθμών και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας.

·         Έξυπνη διαχείριση νερού, με μερική κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας των μονάδων αφαλάτωσης από την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ, έργα ολοκλήρωσης, επέκτασης και αναβάθμισης του δικτύου διανομής αφαλατωμένου νερού, καθώς και εγκατάστασης έξυπνων αισθητήρων και συστήματος τηλε-διαχείρισης για τη μείωση των απωλειών νερού και την αποτελεσματική διαχείριση και παρακολούθηση του δικτύου, τη βελτιστοποίηση του μεγέθους δεξαμενών,  της λειτουργίας και παρακολούθησης γεωτρήσεων και αντλιοστασίων, όπως και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα

·         Έξυπνη διαχείριση αποβλήτων, με έργα, που ως στόχο έχουν την μείωση των παραγόμενων αποβλήτων, τη βελτιστοποίηση του συστήματος αποκομιδής των αποβλήτων και τη μεγιστοποίηση της επανάχρησης επεξεργασμένων παραπροϊόντων των αποβλήτων (βιοαέριο, εδαφοβελτιωτικό, επανάχρηση νερού).

·         Έξυπνες μεταφορές και κινητικότητα, με την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων από το Δήμο με παράλληλη αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, έργα προώθησης ποδηλατικού και περιπατητικού τουρισμού καθώς και έργα έξυπνης διαχείρισης στόλου και κυκλοφορίας

·         Έξυπνος οδοφωτισμός, με την αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης του δικτύου οδοφωτισμού, μέσω της αντικατάστασης των υπαρχόντων φωτιστικών σωμάτων με σώματα υψηλής απόδοσης τεχνολογίας LED σε συνδυασμό με τη χρήση έξυπνων συστημάτων ελέγχου.

Με τον τρόπο αυτό, ο Δήμος προσβλέπει στην βελτιστοποίηση των υποδομών του νησιού, τη μείωση των εξόδων λειτουργίας των υποδομών την αύξηση του περιθωρίου διείσδυσης των ΑΠΕ, την ελαχιστοποίηση της εισαγωγής καυσίμων, την ενίσχυση των υδάτινων πόρων, την ελαχιστοποίηση του υπολείμματος απορριμμάτων προς ταφή, και τη δημιουργία νέων δυνατοτήτων τοπικής επιχειρηματικότητας, με παράλληλη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Επιπλέον, προσδοκάται η ενίσχυση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, η επιστροφή στο νησί καταρτισμένων νέων Κυθνίων και αύξηση της κοινωνικής συνοχής. Τέλος, από την εφαρμογή του σχεδίου αναμένονται οφέλη και για τον τουρισμό, καθώς δημιουργούνται νέοι πόλοι έλξης επισκεπτών, διευρύνεται η τουριστική περίοδος, ενώ ο χαρακτήρας του νησιού (τοπίο, αρχιτεκτονική) θα παραμείνουν αναλλοίωτα και η Κύθνος αποκτά αναγνωρισιμότητα ως καινοτόμο «Έξυπνο Νησί».