Ενεργειακή Κοινότητα Μήλου για τη λειτουργία αφαλάτωσης

Το νησί μας η Μήλος αναπτύσσεται εντυπωσιακά γρήγορα στον τουριστικό τομέα στηριζόμενο σε υποδομές παρωχημένες, που παράγουν συνεχώς ελλείμματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ύδρευση το παραγόμενο νερό στοιχίζει στον Δήμο ακριβότερα από ότι το πληρώνουν οι καταναλωτές, ενώ η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στο νησί από την υφιστάμενη μονάδα στοιχίζει τρεις φορές ακριβότερα από ότι το πληρώνουν οι καταναλωτές. Εξαντλούμε τη νησιωτικότητα σε μια αντιπαραγωγική επιδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό των ελλειμματικών βασικών υποδομών του νησιού. Αυτή η πολιτική είναι κοντόφθαλμη, με κίνδυνο να εξελιχθεί σε “φούσκα” με δυσάρεστες συνέπειες για το παραγωγικό μοντέλο του νησιού.

Μετά την πρόσφατη ψήφιση του νόμου για τις Ενεργειακές Κοινότητες, η ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Μήλου, καταθέτει για προβληματισμό και υλοποίηση την παρακάτω πρόταση:

Η ενεργειακή μετάβαση σε μορφές καθαρής ενέργειας αποτελεί μια αναγκαιότητα, που δημιουργεί ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας.

Αφενός η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί μια αναγκαιότητα, που απορρέει από την αναγνώριση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και αντίστοιχα από τις δεσμεύσεις της Ελλάδας από τις Ευρωπαϊκές οδηγίες και τη Συμφωνία των Παρισίων για την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Αφετέρου η ενεργειακή μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας (καθαρή μορφή ενέργειας θεωρείται διεθνώς η ενέργεια που δεν στηρίζεται στα ορυκτά καύσιμα, άνθρακα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, είναι βιώσιμη και λαμβάνει υπόψη όλους τους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς όρους) συνιστά μια σημαντική ευκαιρία για τον εκδημοκρατισμό του ενεργειακού σχεδιασμού.

Τρεις άξονες πολιτικής

Ο σχεδιασμός για τις ενεργειακές κοινότητες βασίζεται στους εξής κεντρικούς άξονες: Διακυβέρνηση – εκδημοκρατισμός, ενίσχυση τοπικότητας, ενίσχυση συνεργιών – συμπράξεων.

1. Κυβερνησιμότητα

Η κυβέρνηση επιλέγει να θέσει το ζήτημα της διακυβέρνησης στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας και αυτό αποτελεί ένα κεντρικό σημείο του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού. Η συμμετοχή των πολιτών, των τοπικών φορέων όσο και της τοπικής αυτοδιοίκησης, που είχαν “παραδοσιακά” αποκλειστεί από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, αποτελεί πολιτική επιλογή.

2. Ανάδειξη και ενίσχυση της τοπικότητας

Το στοιχείο της τοπικότητας είναι κεντρικό στο σχεδιασμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων, καθώς βασική επιδίωξη είναι η παραγωγή προστιθέμενης αξίας από τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες για τις τοπικές κοινωνίες. Ενδυναμώνεται ο ρόλος των τοπικών φορέων στον τοπικό ενεργειακό σχεδιασμό, ώστε να συμπεριλάβει τη δική τους “φωνή”. Μέσω του τοπικού ενεργειακού σχεδιασμού, τα προτεινόμενα έργα επιτυγχάνουν να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες και ακόμη δημιουργούν χώρο για την έναρξη διαλόγου μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων, άρα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή.

3. Ενίσχυση συνεργιών - συμπράξεων

Επιδιώκεται να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των πολιτών, των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στον ενεργειακό τομέα. Στο πλαίσιο αυτό η διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων είναι καίριας σημασίας, ώστε όλοι να έχουν ίσο δικαίωμα στη λήψη αποφάσεων μέσα στην Ενεργειακή Κοινότητα. Για αυτό το λόγο, προβλέπεται σε κάθε μέλος να αντιστοιχεί μια ψήφος, ανεξαρτήτως του συνεταιριστικού μεριδίου που αυτό κατέχει. Το όφελος που μπορεί να προκύψει μέσω αυτών των συμπράξεων δεν περιορίζεται στο όφελος των συμβαλλομένων, αλλά επεκτείνεται στην τοπική κοινωνία με τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας.

Τι είναι οι Ενεργειακές Κοινότητες

Η Ενεργειακή Κοινότητα είναι αστικός συνεταιρισμός με αποκλειστικό σκοπό την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα.

Βασικές δραστηριότητες των Εν. Κοιν.

• Παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ.

• Παραγωγή, διανομή και προμήθεια θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας.

• Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας προς τελικούς πελάτες.

• Διαχείριση πρώτης ύλης για την παραγωγή ενέργειας.

• Προμήθεια για τα μέλη της ενεργειακών προϊόντων, ηλεκτροκίνητων οχημάτων και οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων.

• Ανάπτυξη, διαχείριση και εκμετάλλευση υποδομών εναλλακτικών καυσίμων και οχημάτων εναλλακτικών καυσίμων.

• Εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση ΑΠΕ εντός της περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Εν. Κοιν.

Ποιοι μπορούν να συμμετάσχουν σε Εν. Κοιν.

Δικαίωμα συμμετοχής στις Ενεργειακές Κοινότητες έχουν φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ α΄ βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα της Εν. Κοιν. ή επιχειρήσεις αυτών και ΟΤΑ β΄βαθμού εντός των διοικητικών ορίων των οποίων βρίσκεται η έδρα της Εν. Κοιν.

Στον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο για τις ενεργειακές κοινότητες προβλέπονται μια σειρά από οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Εν. Κοιν.

Δημιουργία Ενεργειακής Κοινότητας Μήλου με Εκμετάλλευση του πεδίου χαμηλής ενθαλπίας Γεωθερμίας για Μονάδα Αφαλάτωσης Νερού:

Στο νησί, τα τελευταία χρόνια, τους μήνες αιχμής της τουριστικής περιόδου παρατηρείται έλλειψη νερού, που δυσκολεύει τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες του τουρισμού. Η πραγματικότητα μας “φωνάζει” ότι το σύστημα ύδρευσης, που στήθηκε πριν αρκετά χρόνια στο νησί με αρκετά διαχρονικά προβλήματα, έχει φτάσει στα όρια του.

Παράλληλα, μια σειρά από μελέτες λένε ότι η εκμετάλλευση των γεωτρήσεων χαμηλής ενθαλπίας (περίπου 60 βαθμοί Κελσίου) γεωθερμίας στην περιοχή βουνάλια του νησιού μπορεί να δώσει περίπου έξι χιλιάδες κυβικά νερού ημερησίως. Το γεωθερμικό πεδίο χαμηλής ενθαλπίας του νησιού, σύμφωνα με τις μελέτες, είναι -αν όχι το σπουδαιότερο- από τα σπουδαιότερα της Μεσογείου.

Κάτοικοι και επιχειρήσεις του νησιού μπορούν να δημιουργήσουν μια Ενεργειακή Κοινότητα με συμμετοχή του Δήμου, προκειμένου να υλοποιήσουν μια μονάδα αφαλάτωσης με εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου χαμηλής ενθαλπίας, για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα έλλειψής νερού.

Η επιστημονική βοήθεια από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), από την ΕΥΔΑΠ Νήσων, είναι σημαντική για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Τα γενικά κίνητρα για Εν. Κοιν., νομική μορφή, συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδότησης και τα ειδικά κίνητρα προτεραιότητας, μειωμένες εγγυητικές, απαλλαγή από τέλη διατήρησης αδειών κλπ, βοηθούν στο εγχείρημα. Ο χαρακτήρας της Εν. Κοιν. είναι μη κερδοσκοπικός λόγω της συμμετοχής του Δήμου.

Στην Γερμανία, που από το 1998 οδηγήθηκε στην πλήρη ιδιωτικοποίηση των κοινών αγαθών, παρατηρείται στροφή προς την επαναδημοτικοποίηση. Κίνημα επαναδημοτικοποίησης το έχουν ονομάσει Γερμανοί πολιτικοί αναλυτές. Ήδη στην Γερμανία απαριθμούν οκτακόσιες Εν. Κοιν. με εκατόν εξήντα χιλιάδες μέλη.

Οι νέοι καιροί, οι νέες καταστάσεις απαιτούν και καινοτόμες προσπάθειες λύσεις.