Ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα δράσεων για τον πολιτισμό

Ενημέρωση σχετικά με την πορεία των ζητημάτων πολιτισμού στο νησί της Άνδρου, πραγματοποίησαν ο αρμόδιος Αντιδήμαρχος, κ. Δημήτρης Γιαννίσης και η ειδική σύμβουλος του Δήμου, σε θέματα πολιτισμού, κ. Χρυσούλα Κοντάκη.

Μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της πανδημίας, οι εκδηλώσεις και τα ζητήματα πολιτισμού έχουν πληγεί από καθυστερήσεις, αναβολές και ακυρώσεις, ενώ και για τα σημαντικά έργα, απαιτείται επιπλέον χρόνος για την υλοποίησή τους. Προκειμένου να υπάρξει ενημέρωση προς το Δημοτικό Συμβούλιο, σχετικά με τις κινήσεις στις οποίες προβαίνει ο Δήμος Άνδρου, για την ανάπτυξη και ενίσχυση του πολιτιστικού προϊόντος του και την ανάδειξη της ιδιαίτερα σημαντικής σε πανελλήνιο επίπεδο κληρονομιάς του, ο Αντιδήμαρχος και η σύμβουλος του Δήμου, προέβησαν σε αναλυτική παράθεση των δράσεων που έχουν υλοποιηθεί και προετοιμαστεί μέσα στο τελευταίο διάστημα.

Κατάρτιση επιχειρησιακού σχεδίου

Ξεκινώντας την παρουσίαση του, ο Αντιδήμαρχος σημείωσε, πως βούληση της δημοτικής αρχής υπήρξε εξ αρχής ο καθορισμός ενός συγκεκριμένου πλαισίου δράσεων, με στόχο τη διεκδίκηση πόρων για τον πολιτισμό αλλά και την καθιέρωση συνεργασιών με τοπικούς και εθνικούς φορείς, για την ενίσχυση του πολιτιστικού προϊόντος.

Στο πλαίσιο αυτό συνήφθη σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της ιστορικού – αρχαιολόγου, κ. Χρυσούλας Κοντάκη, η οποία έχει αναλάβει μαζί με συνεργάτες της από το Δήμο και όχι μόνο, να συμβάλει στην κατάρτιση αυτού του σχεδίου, ώστε το πολιτιστικό προϊόν να αποτελέσει τη ναυαρχίδα της τουριστικής προώθησης για το νησί, όπως και μία παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές της Άνδρου.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τον Αντιδήμαρχο είχαν πραγματοποιηθεί συναντήσεις σε όλες τις δημοτικές ενότητες της Άνδρου, για την καταγραφή των αιτημάτων και των αναγκών σε τοπικό επίπεδο, ωστόσο λόγω covid-19 δεν κατάφεραν να συνεχιστούν. Παράλληλα έχει καταρτιστεί και μητρώο πολιτιστικών φορέων της Άνδρου.

Παρ’ όλα αυτά και ενόψει της νέας προγραμματικής περιόδου χρηματοδοτήσεων 2021-2027, ο Δήμος έχει την πρόθεση να καταρτίσει ένα στρατηγικό και μακροπρόθεσμο πλαίσιο δράσης για τον πολιτισμό, το οποίο μάλιστα σε επόμενο χρόνο, όπως ανέφερε, θα περάσει από διαβούλευση, αλλά και από την έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου, ώστε να διεκδικηθούν χρηματοδοτήσεις απαιτούμενες για την υλοποίηση έργων και δράσεων, για την ανάδειξη και διεύρυνση του πολιτιστικού προϊόντος του νησιού.

Ανάδειξη της αγροτικής κληρονομιάς και της λαϊκής τέχνης

Σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν, τόσο ο κ. Γιαννίσης, όσο και η κ. Κοντάκη, η οποία ήταν παρούσα στη συνεδρίαση, το στρατηγικό επιχειρησιακό σχέδιο του πολιτισμού “χωρίζεται” σε πέντε άξονες, ενώ θα υπάρχουν καταγεγραμμένες οι προτεινόμενες ενέργειες, δράσεις και στόχοι του.

Ως πρώτος άξονας έχει τεθεί η ανάδειξη και αξιοποίηση της παραδοσιακής αγροτικής φύσης της Άνδρου, της αγροδιατροφής, της λαϊκής αρχιτεκτονικής του ανδριώτικου τοπίου, όπως και του δικτύου μονοπατιών του νησιού.

Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων του νησιού μέσα από φεστιβάλ, ή δράσεις, όπως ένα φεστιβάλ με άξονα το λεμόνι, η ανάδειξη των τοπικών τυροκομικών προϊόντων, ο επαναπροσδιορισμός του Φεστιβάλ Γαστρονομίας Άνδρου, η ανάδειξη των μύλων, που βρίσκονται στο νησί και του ρόλου τους στην τοπική παραγωγή ανά τους αιώνες, των αναβαθμίδων (ξερολιθιών), η ένταξη των χοιροσφαγίων στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, κλπ.

Επίσης, σημαντική είναι και η ένταξη προς χρηματοδότηση δράσεων για την προστασία, διατήρηση και ανάδειξη των φυσικών υδάτινων πόρων του νησιού, αλλά και η διαχείριση του ύδατος σε ένα ευρύτερο επίπεδο.

Προστασία φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος

Ο δεύτερος άξονας του σχεδίου, αφορά στο φυσικό περιβάλλον, στην προστασία και διατήρησή του, καθώς η Άνδρος διαθέτει μοναδική χλωρίδα, πανίδα και τοπία μοναδικής ομορφιάς. Στον άξονα αυτό, πέραν από τις περιβαλλοντικές δράσεις, εντάσσονται έργα και δράσεις και για τη διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς η καθαριότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον πολιτισμό, ενώ σημαντική είναι και η διαχείριση του προβλήματος των απορριμμάτων στην αρχαιολογική περιοχή του Στρόφιλα, ο οποίος στο πλαίσιο του επιχειρησιακού σχεδίου σχεδιάζεται, μέσω συνεργασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού, να αναδειχθεί και να ενταχθούν προς χρηματοδότηση και υλοποίηση τα απαιτούμενα έργα (περίφραξη, δρόμος πρόσβασης, ευπρεπισμός περιβάλλοντος χώρου κλπ).

Όσον αφορά στον τρίτο άξονα του σχεδίου, εκεί δίνεται έμφαση σε δράσεις και έργα ανάδειξης του δομημένου περιβάλλοντος της Άνδρου, του “καθημερινού πολιτιστμού” όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Κοντάκη, καθώς και οι δράσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Σε αυτό τον τομέα, εμπίπτουν οι ενέργειες για την αισθητική αναβάθμιση των χώρων, οι “έξυπνες” λύσεις, τόσο σε διοικητικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο προώθησης, ο φωτισμός κλπ.

Ανάδειξη της ιστορίας του νησιού

Ο τέταρτος άξονας του προγράμματος αποτελεί ίσως και τη σημαντικότερη πτυχή του, σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν ο Αντιδήμαρχος και η κ. Κοτνάκη, καθώς αφορά στην ανάδειξη της σύγχρονης ιστορίας της Άνδρου.

Σε αυτή την κατεύθυνση, “ναυαρχίδες” του σχεδιασμού αποτελούν το σχεδιαζόμενο “Μουσείο Θεόφιλου Καΐρη” και η αναβάθμιση του Ναυτικού Μουσείου της Άνδρου. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, κυριότερη δράση αποτελεί η διαχείριση του πλούσιου αρχειακού υλικού που διαθέτει το νησί, με τη συνεργασία με επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς φορείς και εξειδικευμένους συνεργάτες, προκειμένου να γίνει καταγραφή του, ψηφιοποίησή του, αρχειοθέτηση και τέλος ανάδειξη.

Όσον αφορά στο Ναυτικό Μουσείο Άνδρου, υπάρχει ήδη ένα εμπεριστατωμένο σχέδιο για την αναβάθμισή του ενώ διεκδικείται και χρηματοδότηση, προκειμένου να γίνει η διαχείριση του διαθέσιμου αρχείου, προερχόμενου από την οικογένεια Εμπειρίκου, που καθιστά το μουσείο της Άνδρου πρωταγωνιστή ανάμεσα στα ναυτικά μουσεία τη χώρας, καθώς είναι ιδιαίτερα σπάνιο, ένα ναυτικό μουσείο να διαθέτει (τόσο πλούσιο) αρχειακό υλικό. Επιπλέον, έως και την εφαρμογή νέου μουσειολογικού προγράμματος, σχεδιάζεται σε συνεργασία με το Κέντρο Ναυτιλιακής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης, η δημιουργία ενός νέου εκθεσιακού αφηγήματος για τον υφιστάμενο χώρο του μουσείου.

Αναφορικά με το Μουσείο Θεόφιλου Καΐρη, ο Αντιδήμαρχος αναφέρθηκε στις δράσεις που έχουν ήδη προγραμματιστεί για τη συνεργασία με επιστήμονες που θα αναλάβουν τη διαχείριση του αρχείου, όπως και στην πρόταση χρηματοδότησης που έχει ήδη υποβληθεί, για τη μετατροπή του σπιτιού του Θ. Καΐρη σε μουσειακό χώρο. Επίσης, ο κ. Γιαννίσης σημείωσε ότι υπάρχει πρόθεση, να καθιερωθεί ως ετήσιος θεσμός η διοργάνωση συνεδρίων, κατά την περίοδο του Οκτωβρίου (μήνας γέννησης του Θ. Καΐρη), κάθε φορά με διαφορετικές θεματικές, προκειμένου να υπάρξει περαιτέρω αξιοποίηση του αρχείου, αλλά και της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού.

Στον ίδιο άξονα, εντάσσεται και η ένταξη των κοιμητηρίων της Άνδρου στην Πολιτιστική Διαδρομή των Ευρωπαϊκών Κοιμητηρίων, όπως και η ανάδειξη του αρχειακού υλικού της Αυτοδιοίκησης, που υπάρχει στο νησί, αλλά και του συμβολαιογραφικού ιστορικού αρχείου.

Σύγχρονη πολιτιστική δράση

Τέλος, ο πέμπτος άξονας αφορά στη σύγχρονη πολιτιστική δράση και καλλιτεχνική δημιουργία στο νησί, και αφορά στη δράση των σωματείων, συλλόγων, θεατρικών ομάδων και φορέων της Άνδρου.

Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται το έργο αξιοποίησης του πρώην Δημοτικού Σχολείου στο Γαύριο για τη δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου, ένα χρόνιο αίτημα όλου του νησιού, για το οποίο έχει ήδη κατατεθεί πρόταση στο πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης”.

Επίσης, γίνεται αναφορά και στην ανάδειξη και ενίσχυση του Φεστιβάλ Άνδρου, καθώς εν μέσω πανδημίας δεν μπορεί να λαμβάνει τις διαστάσεις που είχε προ-covid. Έτσι, σχεδιάζεται η δημιουργία σύντομων βίντεο για τη διατήρηση του Φεστιβάλ στην επικαιρότητα, όπου θα αποδίδεται το πολιτιστικό προϊόν του Φεστιβάλ σε διάφορες ενότητες και θα δημοσιοποιηθούν εντός του καλοκαιριού.

Στο στρατηγικό σχέδιο υπάρχουν και οριζόντιες δράσεις για όλους τους τομείς, όπως είναι ενδεικτικά, οι δράσεις δημοσιότητας και οι ψηφιακές δράσεις για την ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων της Άνδρου, όπως είναι η ψηφιακή πλατφόρμα πολιτιστικής περιήγησης, για την οποία έχει κατατεθεί πρόταση χρηματοδότησης, η συνεργασία με το δίκτυο Europa Nostra, προκειμένου να ενταχθεί μνημείο ή περιοχή της Άνδρου στον κατάλογο των μνημείων σε κίνδυνο, η αξιοποίηση των πολιτιστικών εγκαταστάσεων κάθε είδους για την πραγματοποίηση δράσεων πολιτισμού, αλλά και η περαιτέρω διεύρυνση του ήδη τεράστιου δικτύου φορέων και προσωπικοτήτων που ασχολούνται με τη διατήρηση, ανάδειξη και παραγωγή πολιτιστικού πλούτου στην Άνδρο, με τον Αντιδήμαρχο μάλιστα να καλεί σε συνεργασία με το Δήμο και τις συλλογικότητες της Άνδρου, και άλλους φορείς από τα νησιά των Κυκλάδων.