«Κάθε σελίδα της ιστορίας γυρίζει με “θόρυβο”»

Μία σημαντική ημερίδα, σχετικά με τη συμβολή των νησιών του Δήμου Θήρας στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, με αφορμή τη σειρά εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την έναρξη του αγώνα, διοργάνωσε ο ΔΑΠΠΟΣ, με τη συμμετοχή έγκριτων ιστορικών.

Στην ημερίδα επίτιμοι προσκεκλημένοι ήταν η υφυπουργός Παιδείας, κ. Ζέτα Μακρή, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος και ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Αντώνης Σιγάλας, οι οποίοι απηύθυναν ο καθένας απ’ την πλευρά του έναν σύντομο χαιρετισμό. Χαιρετισμό επίσης απηύθυνε στην αρχή της εκδήλωσης και ο πρόεδρος του Δημοτικού Αθλητικού Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Οργανισμού Σαντορίνης, κ. Βασίλης Αλαφούζος, ο οποίος και συνόψισε προς το τέλος της εκδήλωσης και τα συμπεράσματα τα οποία εξήλθαν από τις παρουσιάσεις των ομιλητών της ημερίδας, του καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ. Θάνου Βερέμου, καθώς και των καθηγητών Ιστορίας, Δρ. Αθανάσιου Κωστάκη και Δρ. Γαλαίου Γιάννη.

Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος, κ. Βαγγέλης Γιακουμής.

«Η επέτειος της Επανάστασης φέτος έχει ιδιαίτερη βαρύτητα»

Η υφυπουργός Παιδείας, κ. Μακρή, ευχαρίστησε για την πρόσκληση στην εκδήλωση και στο σύντομο χαιρετισμό της υπογράμμισε, ότι «στις 5 Μαΐου, πρώτη η Σαντορίνη στις Κυκλάδες ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης, με πρωτοπόρο τον πλοίαρχο και αγωνιστή, Ευάγγελο Ματζαράκη».

Ανατρέχοντας στο ρόλο της Σαντορίνης στην Επανάσταση, η κ. Μακρή, ανέφερε μεταξύ άλλων, ότι «μέσω του Αγώνα οι Κυκλάδες αναδείχθηκαν και παραμένουν τόποι ελευθερίας και δημοκρατίας. Με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, στις 3 Φεβρουαρίου 1830, η Ελλάδα αναγνωρίστηκε ανεξάρτητο κράτος, με τις Κυκλάδες αναπόσπαστο τμήμα του, το πιο μεγάλο νησιωτικό του σύμπλεγμα. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη προς όλους, όσοι αγωνίστηκαν, θυσιάστηκαν, χάθηκαν, αλλά ποτέ δεν ξεχάστηκαν. Οι ιστορικές πηγές κρατούν τη μνήμη ζωντανή και μας δίνουν πληροφορίες για τους Θηραίους αγωνιστές από την περίοδο της κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά και αγωνιστές που κατάγονταν από άλλα μέρη, όπως η Κρήτη και η Σμύρνη, που έδρασαν και κατοίκησαν στο νησί της Σαντορίνης».

Η υφυπουργός τόνισε, ότι «αξίζει να θυμόμαστε τα ορόσημα, να διατηρούμε τη μνήμη, να μεταδίδουμε την ιστορία. Η Επανάσταση του 1821 είναι ένα γεγονός μεγίστης σημασίας για τους Έλληνες, αλλά και ένα παράδειγμα για όλα τα έθνη. […] Η Επανάσταση του 1821 για ελευθερία και ισότητα αποτελεί πηγή αξιών για το σύγχρονο κόσμο, παράδειγμα για τις νέες γενιές, παρακαταθήκη για το μέλλον. Η επέτειος των 200 ετών από την Επανάσταση μιλάει στις καρδιές μας και φέτος έχει μία ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς η Ελλάδα, όπως και ο υπόλοιπος κόσμος αγωνίζεται για να ξεπεράσει μία από τις μεγαλύτερες απειλές των τελευταίων δεκαετιών, την πανδημία του Covid-19.

«Η Επανάσταση του 1821 ήταν ένας καθολικός αγώνας που απέδειξε ότι η πίστη στην ελευθερία, η αγωνιστικότητα και η ισχυρή θέληση ενός λαού μπορούν να αλλάξουν την ιστορική του μοίρα ακόμη μετά και από 400 χρόνια σκλαβιάς», τόνισε η υφυπουργός κλείνοντας.

Εκδήλωση με διπλό μήνυμα, για το χτες αλλά και το σήμερα

Ανοίγοντας με τον χαιρετισμό του την ημερίδα, ο πρόεδρος του ΔΑΠΠΟΣ, κ. Αλαφούζος, σημείωσε πως «πρόκειται για μία εκδήλωση που έχει για εμάς μία διττή σημασία. Από τη μία επιχειρούμε να κοινοποιήσουμε και να επικοινωνήσουμε πληροφορία και ιστορική γνώση, που αφορά στη συμμετοχή των νησιών μας στην Ελληνική Επανάσταση. Στόχος μας είναι να αποτίσουμε φόρο τιμής στους προγόνους μας, επωνύμους και μη, που συνέδραμαν στον αγώνα για την ανεξαρτησία των Ελλήνων. Από την άλλη πλευρά βέβαια, αυτή η εκδήλωση έχει σημασία για έναν ακόμη λόγο για εμάς, καθώς συνιστά τον τρόπο σκέψης με τον οποίο βλέπουμε τη διοίκηση του Οργανισμού και ο οποίος συνοψίζεται σε ένα δίπολο, που αποτελείται από υψηλού επιπέδου υπηρεσίες προς τους δημότες μας, αλλά και εξωστρέφεια μέσω δράσεων, όπως αυτή εδώ, που ταξιδεύουν έξω από τα όρια του νησιού. Η παρουσία και μόνο των εκλεκτών προσκεκλημένων μας σήμερα, αποτελεί εχέγγυο για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας».

Ο κ. Αλαφούζος ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες στην ημερίδα για την παρουσία τους, καθώς και τη συνεργάτιδά του, κ. Βλαβιανού, η οποία εργάστηκε σκληρά για την υλοποίηση της ημερίδας.

«Τα ιστορικά ορόσημα ως “ρολόι” που ξυπνούν εθνικές συνειδήσεις»

Αμέσως μετά τον κ. Αλαφούζο, το λόγο πήρε ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος, ο οποίος αναφέρθηκε στα αισιόδοξα μηνύματα που μπορεί να αντλήσει κανείς, μελετώντας την ιστορία, σχετικά και με τις δύσκολες καταστάσεις που βιώνει η χώρα σήμερα, εν μέσω υγειονομικής κρίσης.

«Είναι πολλοί οι συμπατριώτες μας φέτος, που στενοχωριούνται διότι γιορτάζουμε αυτά τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να βρισκόμαστε διά ζώσης, και οι εορτασμοί αλλά και οι εκδηλώσεις να είναι ζωντανές και να βρισκόμαστε μαζί σε χώρους ο ένας απέναντι στον άλλο και που η σημερινή “κανονικότητα” επιτάσσει αυτή την οθόνη του υπολογιστή. Προσωπικά, όμως έχω μία προσέγγιση κάπως διαφορετική. Λέω, ότι κάθε περίοδος έχει τις δικές της προκλήσεις και προφανώς ο συμβολισμός μίας τόσο μεγάλης ημερομηνίας, μίας χρονιάς – ορόσημο, όπως είναι τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, για τους σημερινούς Έλληνες έχει να κάνει με τη δυνατότητα να αναγεννηθούν, να “σηκωθούν” ξανά ακόμη και μέσα από πάρα πολύ δύσκολες καταστάσεις», τόνισε στο χαιρετισμό του ο κ. Χατζημάρκος.

Μάλιστα, επεσήμανε, ότι «κάθε σελίδα της ιστορίας γυρίζει με θόρυβο. Δεν υπάρχει “αθόρυβος” τρόπος, είτε να ξεφυλλίσεις, είτε πολύ περισσότερο να γράψεις σελίδες στην ιστορία του τόπου. Το λέω αυτό για τον ανθρώπινο πόνο που υπάρχει σήμερα. Άπαντες βιώνουμε απώλειες σε συμπολίτες μας και αυτός είναι ένας πολύ μεγάλος πόνος για την κοινωνία. Και τότε, αλλά και οποτεδήποτε η ανθρωπότητα έχει γράψει μία σελίδα στην ιστορία της η οποία είναι άξια μνήμης, είναι ένα ορόσημο το οποίο λειτουργεί και ως ένα “ρολόι” το οποίο “χτυπά” για να ξυπνήσει κοινωνικές, εθνικές συνειδήσεις. Είναι περίοδοι, οι οποίες πάντα ενέχουν πόνο».

Αναφορά ο κ. Χατζημάρκος έκανε και στο γεγονός, ότι κατά την Επανάσταση του 1821, το Νότιο Αιγαίο ήταν “χωρισμένο” σε δύο κομμάτια, αφού οι Κυκλάδες συνέβαλαν στον αγώνα και απελευθερώθηκαν, ενώ τα Δωδεκάνησα προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα μόλις το 1948.

Υπογράμμισε όμως, ότι η συμμετοχή των νησιών στους αγώνες της χώρας ήταν πάντοτε κρίσιμη, τότε, όπως και τώρα. «Η δύναμη της θάλασσας, η ναυτική δύναμη, αλλά και η ικανότητα των νησιωτών να πορεύονται και να έχουν ευημερία μέσα σε πάρα πολύ δύσκολες περιόδους, στήριξε και βοήθησε και λειτούργησε υπέρ της Επανάστασης», σημείωσε ο Περιφερειάρχης, ενώ με αφορμή τις αναφορές για τη μεγάλη οικονομική στήριξη στην Επανάσταση που προσέφερε η Σαντορίνη, ο ίδιος αντιπαρέβαλε το τότε με το σήμερα, λέγοντας, ότι «και σήμερα κάπως έτσι δεν είναι; Δηλαδή σε ένα πολύ μεγάλο και δύσκολο αγώνα που δίνει η χώρα να σταθεί όρθια, αυτά τα υπέροχα νησιά δεν της δίνουν ύψος, δε δίνουν “οξυγόνο”, συνεισφέροντας με την οικονομία τους και δίνοντας “ανάσες” στην εθνική οικονομία; Κάπως έτσι είναι και σήμερα και μακάρι, κάπως έτσι να είναι πάντα».

Ο κ. Χατζημάρκος έκλεισε, ευχόμενος να κρατηθεί αδιάσπαστη η “οικογένεια” του ελληνισμού, όπως επίσης και να διατηρήσουν αυτό το επίπεδο, σε επίπεδο οικονομίας, που διαθέτουν τα νησιά σήμερα προκειμένου να μπορέσουν να συνεχίσουν να προσφέρουν στην πρόοδο της χώρας.

«Ατομικός και συλλογικός αναστοχασμός χωρίς εξιδανικεύσεις ή απομυθοποιήσεις»

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Θήρας, κ. Αντώνης Σιγάλας, στον χαιρετισμό του, υπενθύμισε πως η Επανάσταση οφείλει να αποτελέσει μάθημα για τις επόμενες γενιές, τόσο για τα θετικά στοιχεία που ανέδειξε, όσο και για τα αρνητικά.

Όπως είπε, «δε θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι η πατρίδα μας μοιάζει με τον μυθικό Σίσυφο. Η μακραίωνη ιστορία της είναι γεμάτη από αξιοθαύμαστες εξυψώσεις αλλά και από οδυνηρές κατακρημνίσεις. Μεγαλειώδης κορύφωση της ιστορικής πορείας της Ελλάδας είναι η εξέγερση του ‘21 και ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας που ακολούθησε. Τα επτά περίπου χρόνια που διήρκεσε, μέχρι και την καταλυτική για την έκβασή του ναυμαχία του Ναυαρίνου τον Οκτώβριο του 1827 αναδείχθηκαν όλες οι αρετές και ταυτόχρονα όλες οι παθογένειες της φυλής μας. Το πάθος για τη λευτεριά, η αγάπη για την πατρίδα, η πίστη, ο ηρωισμός, η αυτοθυσία, αλλά και η τρομερή διχόνοια, ο εγωισμός, ο φανατισμός, οι τοπικισμοί και η αρχονομία. Ως γεγονός υπήρξε μεγαλειώδες και συγκλονιστικό. Ενέπνευσε συγκίνηση και κινητοποίησε μεγάλο αριθμό επωνύμων και ανωνύμων φιλελλήνων σε όλο τον κόσμο. Ιστορικά, η επανάσταση του ‘21 υπήρξε η πρώτη εθνική επανάσταση, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν η αναγνώριση και η ίδρυση νέου κράτους».

Από τότε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον κ. Σιγάλα, «διανύσαμε 200 χρόνια. 200 χρόνια πλημμυρισμένα με ιστορία, γεμάτα από εθνικούς θριάμβους, αλλά και καταστροφικές ήττες. Από δημοκρατικές κατακτήσεις, αλλά και θεσμικές εκτροπές και δικτατορίες. Από μείζονες πολιτικές και πολιτειακές αλλαγές, από οικονομικές χρεοκοπίες, αλλά και οικονομική μεγέθυνση και πρόοδο. Είναι μία συναρπαστική, πράγματι, περίοδος, στη διάρκεια της οποίας συγκροτήθηκε θεσμικά το κράτος μας, συντελέστηκε η εδαφική ολοκλήρωση της πατρίδας μας και η ένταξή μας στη μεγάλη οικογένεια των σύγχρονων ευρωπαϊκών δημοκρατιών».

Επεσήμανε δε, πως «200 χρόνια μετά, επιβάλλεται η σύγχρονη αποτίμηση αυτής της πορείας, ο ατομικός και συλλογικός αναστοχασμός, χωρίς εξιδανικεύσεις, ή απομυθοποιήσεις. Με σεβασμό στο παρελθόν, οφείλουμε να σχεδιάσουμε το μέλλον».

«Ο πλανήτης μας συνεχώς αλλάζει. Ζούμε σήμερα σε ένα ρευστό πολιτικό περιβάλλον, με παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με ασύλληπτες τεχνολογικές εξελίξεις, με πολύμορφες παγκόσμιες κρίσεις και απειλές. Μπροστά σε όλα αυτά είναι φυσιολογικό ο απλός άνθρωπος να αισθάνεται αδύναμος, γι’ αυτό και η ανάγκη του να ανήκει κάπου είναι πιο έντονη παρά ποτέ. Η αντίδρασή μας σε αυτή τη νέα πραγματικότητα δεν θα πρέπει να είναι ούτε φοβική, ούτε αρνητική. Άλλωστε δε μας ταιριάζει. Οι διδαχές της ιστορίας μας και ειδικότερα η εξέγερση του ‘21 μας βοηθούν να διαμορφώσουμε μία νέα, ισχυρή συλλογική εθνική ταυτότητα, ένα νέο, σύγχρονο πατριωτισμό. Έναν πατριωτισμό που θα βασίζεται στις σταθερές, διαχρονικές αξίες και ταυτόχρονα θα ανταποκρίνεται με αξιοπιστία στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί παγκοσμίως. Σύγχρονος πατριωτισμός είναι αγάπη για την πατρίδα μας, υπερηφάνεια για την ιστορία και τον πολιτισμό μας, χωρίς τοπικισμούς και φανατισμούς, είναι η αποφασιστικότητα να υπερασπιστούμε τα εθνικά μας δίκαια, είναι η αίσθηση της ατομικής ευθύνης, είναι η προσήλωση στη δημοκρατία και στο κράτος δικαίου, είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, είναι η συμμετοχή στη συνολική προσπάθεια για πρόοδο και ευημερία, με ασφάλεια και κοινωνική αλληλεγγύη. Συνοψίζεται εν τέλει, στη φράση που αποδίδεται στον εθνικό μας ποιητή, Διονύσιο Σολωμό, “εθνικόν ό,τι είναι αληθές”».

Συγκεκριμένα για τον τόπο, ο κ. Σιγάλας ανέφερε, ότι «η Σαντορίνη έχει τη δική της αξιομνημόνευτη συμμετοχή στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Συνέβαλε τόσο με έμψυχο δυναμικό στα πεδία της μάχης, όσο και με σημαντικούς οικονομικούς πόρους για την ενίσχυση του αγώνα. Σήμερα η Σαντορίνη είναι ένα νησί σύγχρονο, με δυναμισμό και εξωστρέφεια, ένας κορυφαίος παγκόσμιος τουριστικός προορισμός. Αποτελεί βασικό αναγνωρίσιμο στοιχείο της τουριστικής εικόνας της χώρας και συμμετέχει με σημαντικό ποσοστό στο ΑΕΠ της Ελλάδας. Όμως, και η Σαντορίνη είναι αντιμέτωπη με τις σύγχρονες προκλήσεις και ιδιαίτερα με το στοίχημα της βιώσιμης ανάπτυξης. Ένα στοίχημα, που αγωνιζόμαστε μαζί με τον κ. Χατζημάρκο, αλλά και την πολιτεία, να κερδίσουμε ως κοινωνία εργαζόμενοι συνολικά».

Ο Δήμαρχος, έκλεισε με την ευχή η Σαντορίνη να συνεχίσει να έχει ουσιαστική συμβολή στην πορεία της πατρίδας στο μέλλον, όπως επίσης και «τα διδάγματα του ‘21 να μπολιάσουν τις επόμενες γενιές και να διασφαλίσουν την εθνική μας επιβίωση».