"Επιτακτική ανάγκη για εφαρμογή της συνταγματικής ρήτρας νησιωτικότητας"

Για την ανάγκη ανάδειξης της νησιωτικής και ορεινής διάσταση του Ταμείου Ανάκαμψης σε σχέση και με το κεφάλαιο «Πράσινη Μετάβαση», μίλησε, μεταξύ άλλων, ο βουλευτής Κυκλάδων Νίκος Συρμαλένιος στην Υποεπιτροπή Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Βουλής της Βουλής. Όπως ανέφερε, υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα που αφορά την αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ιδιαίτερα των αιολικών πάρκων, τα οποία πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, με σεβασμό στο περιβάλλον, με σεβασμό στον χώρο και στην κλίμακα του χώρου με βάση μελέτες και χωροταξικού σχεδιασμού. Τόνισε ότι το περίφημο «Χωροταξικό Σχέδιο» για τις ΑΠΕ πρέπει να επιταχυνθεί και ταυτόχρονα να υπάρξουν και μελέτες φέρουσας ικανότητας, γιατί δεν μπορεί τα νησιά μας να είναι «εργοστάσια» παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο Νίκος Συρμαλένιος επίσης ανέφερε ότι η ρήτρα νησιωτικότητας θα πρέπει επιτέλους να μπει σε όλα τα νομοσχέδια, για να μπορεί ο νόμος να προσαρμόζεται και να εφαρμόζεται και στις νησιωτικές περιοχές.

Αναφορικά με τις ελλείψεις υποδομών στις νησιωτικές περιοχές, ο βουλευτής έκανε αναφορά στα μεγάλα κενά στην ακτοπλοϊκή σύνδεση των νησιών, προσθέτοντας ότι χρειαζόμαστε ένα ελάχιστο δίκτυο ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών σε συνάρτηση με τις συνδυασμένες μεταφορές χερσαίες και αεροπορικές. Επίσης, αναφέρθηκε στη δημόσια υγεία, η οποία  παραμένει υποβαθμισμένη στα νησιά και τόνισε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει προετοιμάσει και σχέδιο νόμου για τα κίνητρα προσέλκυσης του ιατρικού προσωπικού στα νησιά.

Δείτε την ομιλία του Νίκου Συρμαλένιου:

«Πολλά από αυτά τα ζητήματα, τα οποία σήμερα κουβεντιάζουμε, ήδη τα έχουμε περιλάβει στη συζήτηση, που κάναμε την προηγούμενη εβδομάδα στην Επιτροπή Περιφερειών, όμως εδώ μπαίνει, φυσικά, μια μεγαλύτερη εξειδίκευση στο χώρο των νησιωτικών και των ορεινών περιοχών και για αυτό θα σταθώ κι εγώ στα ζητήματα, που αφορούν ιδιαίτερα τις νησιωτικές περιοχές, μια και η περιοχή μου είναι η περιοχή των Κυκλάδων, περιοχή Νοτίου Αιγαίου, όπως και του Προέδρου, βεβαίως, η περιοχή της Δωδεκανήσου. Ανήκουμε και οι δύο στη μεγάλη γεωγραφικά Περιφέρεια του Νοτίου Αιγαίου, η οποία εκτείνεται από την Κέα μέχρι το Καστελόριζο. Δηλαδή, έχουμε μια τεράστια έκταση, να καλύψουμε με πάρα πολλά νησιά.

Καταρχήν, για τη ρήτρα νησιωτικότητας ό,τι πάμε στην προηγούμενη Επιτροπή για την περιφερειακή διάσταση των πολιτικών, ισχύει, φυσικά, πολύ περισσότερο εδώ για τη νησιωτική διάσταση – και την ορεινή, βεβαίως, αλλά εγώ, κυρίως, μιλάω για τη νησιωτική – για τη νησιωτική διάσταση που πρέπει, να διέπει όλες τις ασκούμενες πολιτικές. Για αυτό το λόγο έχει κατοχυρωθεί και στο Σύνταγμα. Δεν είναι μόνο ο νόμος που ανέφερε ο Πρόεδρος, αλλά στο άρθρο 101 του Συντάγματος – αν θυμάμαι καλά –  παράγραφος 2 υπάρχει ρήτρα νησιωτικότητας, που σημαίνει ότι όλες οι πολιτικές και όλα τα νομοθετήματα θα πρέπει, να εξειδικεύονται και στο νησιωτικό χώρο, να λαμβάνουν υπόψη την νησιωτική ιδιαιτερότητα.

Βεβαίως, πήγαμε στη συνταγματική αναθεώρηση και υπήρχε και πρόταση με πρωτοβουλία του πρώην βουλευτή Κυκλάδων, του Αντώνη του Συρίγου. Υπήρχε ειδική διάταξη, η οποία είχε περάσει στην πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής προ εκλογών στη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, για εναρμόνιση της Διοίκησης στις νησιωτικές περιοχές. Δηλαδή, το διοικητικό μοντέλο της χώρας να παίρνει εκείνες τις ανάλογες μορφές, που απαιτούνται, έτσι ώστε τα νησιά μας να διοικούνται με έναν τρόπο, που θα διευκολύνουν τους πολίτες και ταυτόχρονα θα μπορούν, να  εφαρμόζονται και οι πολιτικές, που αποφασίζει και ψηφίζει το Κοινοβούλιο.

Δυστυχώς, αυτό δεν πέρασε στη δεύτερη φάση, παρά το γεγονός ότι κάποιοι βουλευτές και διακομματικά το στηρίξαμε, να περάσει, που είχαν αλλάξει οι συσχετισμοί, βέβαια, στη δεύτερη φάση μετά τις εκλογές του Ιουλίου κι έτσι μείναμε στην παλιά συνταγματική διάταξη του άρθρου 101, χωρίς να συμπληρωθεί με το δεύτερο επίπεδο. Έχουν γίνει κατά καιρούς και είχαμε κάνει και επισκέψεις στην Επιστημονική Επιτροπή της Βουλής, για το πώς θα μπορέσει μέσα στα πλαίσια του Κανονισμού, να περάσει, επιτέλους, αυτή η ρήτρα νησιωτικότητας σε όλα τα νομοσχέδια. Μέχρι σήμερα έχει μείνει ευχή, δεν έχει περάσει. Θα ήταν ευχής έργο αυτό, να μπορέσει η Επιτροπή μας, να συμβάλλει σε ένα τέτοιο εγχείρημα, έτσι ώστε κάθε νομοσχέδιο που έρχεται στη Βουλή, να εμπεριέχει κι εκείνο, ακριβώς, το κεφάλαιο της νησιωτικής ιδιαιτερότητας, για να μπορεί ο νόμος, να προσαρμόζεται και να εφαρμόζεται και στις νησιωτικές περιοχές. Αυτά σε σχέση με τη ρήτρα νησιωτικότητας.

Το δεύτερο σημείο που θέλω, να πω είναι, φυσικά, όλες οι πολιτικές. Ξεκινάω από το ζήτημα των μεταφορών, επαναλαμβάνω ότι χρειαζόμαστε ένα ελάχιστο δίκτυο ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών σε συνάρτηση με τις συνδυασμένες μεταφορές και μιλάω για συνδυασμένες μεταφορές και χερσαίες και αεροπορικές. Ας μην ξεχνάμε ότι εκτός από τα αεροπλάνα ξεκινάει και η διαδικασία των υδροπλάνων. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε περισσότερα μεταφορικά μέσα και περισσότερες δυνατότητες, να συνδυάσουμε μεταφορές από και προς τα νησιά, αλλά και από και προς την Ηπειρωτική Ελλάδα.

Ένα δεύτερο σημείο, βεβαίως, είναι τα λιμάνια. Πολλά λιμάνια κάθε φορά στην Έκθεση των Πλοιάρχων εντοπίζονται τα πολύ μεγάλα προβλήματα, που υπάρχουν σε πάρα πολλά νησιωτικά λιμάνια κι εκεί πρέπει, να δούμε, πώς προχωράνε αυτά σε σχέση με τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία έχουμε. Βεβαίως, το μεταφορικό ισοδύναμο, είπε ο Πρόεδρος και νομίζω ότι ήταν μια πολύ μεγάλη τομή, η οποία ξεκίνησε στην Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Το θέμα του μεταφορικού ισοδύναμου, βεβαίως, ξεκίνησε με ένα μικρό ποσό 50 εκατ. προϋπολογισμό την πρώτη χρονιά 150 εκατ. τη δεύτερη και είχε σα στόχο, να συμπεριλάβει όχι μόνο την μεταφορά των επιβατών, αλλά και των εμπορευμάτων και, πράγματι, μπήκαν και οι επιχειρήσεις στη διαδικασία εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου.

Η τρίτη φάση ήταν τα καύσιμα. Για τα καύσιμα, δυστυχώς, έγινε μία αλλαγή. Πιλοτικά λειτούργησε σε πολλά μικρά νησιά. Έγινε μία αλλαγή, που ενώ ωφελούμενοι ήταν το σύνολο των χρηστών των πρατηρίων. Δηλαδή, όσοι πήγαιναν στα πρατήρια είτε ήταν επισκέπτες, τουρίστες είτε ήταν μόνιμοι κάτοικοι είχαν μειωμένες τιμές. Αυτό με τροπολογία που πέρασε πριν από μερικούς μήνες, άλλαξε και ωφελεί μόνο τους μόνιμους κατοίκους.       Η προοπτική βεβαίως είναι να μπορέσουν να ασκήσουν και να κάνουν χρήση του μεταφορικού ισοδύναμου όλοι, αλλά αυτό χρειάζεται μια καταρχήν πολιτική επιλογή και πολιτική βούληση. Και δεύτερον τεχνικές εφαρμογές που να μπορέσουν να το υλοποιήσουν.

Ένα τρίτο θέμα είναι πάντα το ζήτημα της δημόσιας υγείας. Η δημόσια υγεία είναι ούτως η άλλως υποβαθμισμένη εδώ και πάρα πολλά χρόνια στα νησιά. Έγινε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια στη δική μας περιοχή μετά το 2015, δημιουργήσαμε τη βάση των αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ στη Σύρο. Αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο επίτευγμα, αίτημα δεκαετιών από τους φορείς των Κυκλάδων.

Νομίζω ότι, σε ότι αφορά τις διακομιδές, η αξιοποίηση και εναέριων μεταφορικών μέσων, αλλά και πλωτών θα πρέπει να επεκταθεί. Δυστυχώς για τα πλωτά, ενώ έγινε μια παραλαβή πέρυσι των τριών πλωτών σκαφών του Λιμενικού αυτά δεν λειτουργούν, από ότι ξέρω, δεν έχουν μπει σε εφαρμογή, με αποτέλεσμα το κόστος των διακομιδών να είναι τεράστιο. Διότι υπάρχουν κάποιοι ιδιώτες οι οποίοι φυσικά καλύπτουν αυτόν τον τομέα και το κόστος είναι πάρα πολύ υψηλό, σε σχέση με αυτό το οποίο θα μπορούσε να είχε εξοικονομηθεί εάν λειτουργούσαν και τα πλωτά μέσα του Λιμενικού.

Εδώ, επαναλαμβάνω, έχουμε ετοιμάσει και σχέδιο νόμου για τα κίνητρα προσέλκυσης του ιατρικού προσωπικού. Αυτό θα το συζητήσουμε την επόμενη περίοδο, κίνητρα προσέλκυσης στις νησιωτικές περιοχές, διότι μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι τα όποια κίνητρα υπάρχουν – και υπάρχουν κίνητρα κυρίως μέσω της στήριξης της τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού σε ζητήματα στέγασης και σίτισης – δεν επαρκούν για να προσελκύσουν εκείνα τα στελέχη που απαιτούνται και ιδιαίτερα γενικούς ιατρούς, παθολόγους, παιδιάτρους, για τα μεσαία και τα μικρά νησιά.

Ένα άλλο θέμα είναι το ζήτημα της οικονομικής ανάπτυξης και του τουρισμού. Και εκεί βεβαίως πρέπει να δούμε τα ζητήματα τα οποία συνδέονται με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού μέσα από την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής. Έχουν πολλές φορές ειπωθεί αυτά τα ζητήματα, το θέμα είναι πώς εξειδικεύονται. Και φυσικά, η σύνδεση του τουρισμού με το περιβάλλον. Η σύνδεση του τουρισμού με το περιβάλλον, έτσι ώστε το περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα που υπάρχει στα νησιά μας να συνεχίσει να υπάρχει και να μην καταστρέφεται από μία αλόγιστη και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη που έχει επέλθει τις τελευταίες δεκαετίες.

Εκεί ξαναμπαίνει το ζήτημα – το είχατε πει και εσείς κ. Πρόεδρε στην προηγούμενη Επιτροπή, δεν ξέρω αν το είπατε και σήμερα πριν έρθω – της διεκδίκησης μειωμένων συντελεστών Φ.Π.Α. στις νησιωτικές περιοχές. Νομίζω ότι πρέπει να το δούμε αυτό σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Ε.Ε. και στις νησιωτικές περιοχές της Ε.Ε. Δεν πρέπει να γυρίσουμε στο προηγούμενο καθεστώς κατά τη γνώμη μου, πρέπει να δούμε έναν μειωμένο σταθερό συντελεστή για όλες τις νησιωτικές περιοχές σε όλη την Ε.Ε. που μπορεί να υπάρξει, διότι έχει εφαρμοστεί και εφαρμόζεται σε άλλες χώρες της Ε.Ε.

Ένα τέταρτο σημείο πολύ σημαντικό. Επειδή συζητάμε για το Ταμείο Ανάκαμψης, που είπα και στην προηγούμενη Επιτροπή των Περιφερειών ότι πρέπει να δούμε την περιφερειακή διάσταση του Ταμείου Ανάκαμψης, εδώ να δούμε ειδικότερα τη νησιωτική και ορεινή διάσταση του Ταμείου Ανάκαμψης και φυσικά σε σχέση με το κεφάλαιο «Πράσινη Μετάβαση», που είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για να πιάσουμε τους στόχους της Ε.Ε. μέχρι το 2030 και μέχρι το 2050 για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης του πλανήτη. Νομίζω ότι εδώ υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα που αφορά την αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ιδιαίτερα των αιολικών πάρκων, τα οποία πρέπει να δούμε πώς θα υπάρξουν και πώς θα γίνουν και στις ορεινές αλλά και στις νησιωτικές περιοχές, με σεβασμό στο περιβάλλον, με σεβασμό στον χώρο και στην κλίμακα του χώρου με βάση μελέτες, αυτό που λέμε και χωροταξικού σχεδιασμού.

Το περίφημο «Χωροταξικό Σχέδιο» για τις ΑΠΕ πρέπει να συμβάλει η Επιτροπή μας να επιταχυνθεί και ταυτόχρονα να υπάρξουν και μελέτες φέρουσας ικανότητας. Δεν μπορεί τα νησιά μας να είναι επαναλαμβάνω εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορούν να μπουν συγκεκριμένες μορφές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ανεμογεννήτριες, αλλά μικρές. Υπάρχουν παραδείγματα και στην Ευρώπη. Θα σας πω το παράδειγμα της νότιας Ιταλίας στην Απουλία – που θα κοιτάξω να δω αν είναι να το προτείνουμε να το δούμε και σαν Υποεπιτροπή αυτό το παράδειγμα – πώς με μικρού τύπου ανεμογεννήτριες και σε περιοχές οι οποίες δεν βλάπτουν το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά αξιοποιούνται οι Ανανεώσιμες Πηγές. Και φυσικά, υπάρχουν και άλλες μορφές που δεν είναι της ώρας να δώσουμε μια τέτοια διάσταση.

Υπάρχει και σε μια σειρά άλλων ζητημάτων, στον αγροτοδιατροφικό τομέα παραδείγματος χάρη. Πρέπει να κάνουμε μια ειδική κουβέντα τι σημαίνει στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) στις δικές μας νησιωτικές περιοχές. Πολλές φορές τα έχουμε πει αυτά τα ζητήματα, το θέμα είναι να καταλήξουμε μέσα από τις διαδοχικές συζητήσεις σε προτάσεις, οι οποίες να διεκδικήσουμε να γίνουν νόμοι μέσα από την κοινοβουλευτική διαδικασία.