«Φοβοῦ τους Δαναους και δῶρα φέροντας»

"Η εκπεφρασμένη και υλοποιημένη πολιτική της ΝΔ στον πολιτισμό μέχρι στιγμής έχει αφήσει ανεξίτηλα  τα σημάδια της και έχει διεθνώς εκθέσει τη χώρα μας: η τσιμεντόστρωση του ιερού βράχου της Ακρόπολης για την οποία αξιωματούχοι της UNESCO αναφέρουν ότι δεν είχαν ενημερωθεί και ότι θα προτιμούσαν τα έργα να σταματήσουν μέχρι να υπάρξει ενημέρωση και η απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων στο Σταθμού Μετρό Βενιζέλου, η οποία έχει βρει απέναντι της την διεθνή επιστημονική κοινότητα, είναι 2 «εμβληματικές» παρακαταθήκες για την διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως την οραματίζεται η παρούσα κυβέρνηση.

Τις τελευταίες ημέρες η Υπουργός Πολιτισμού, κα Λίνα Μενδώνη, περιόδευσε σε Τήνο, Νάξο, Σίκινο, Σαντορίνη, Θηρασιά αφήνοντας εκτός την πρωτεύουσα των Κυκλάδων, τη Σύρο, ενώ επέστρεψε λόγω της πυρκαγιάς εσπευσμένα από τη Μύκονο. Επισκέφθηκε νησιά στα οποία η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και όλες οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ δεκαετίες τώρα ερευνούν, αναστηλώνουν, καταγράφουν και διαφυλάσσουν την κοινή μας πολιτιστική κληρονομιά. Η υποστελέχωση, οι πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες καθώς και τα πενιχρά μέσα έχουν πολλές φορές καταστήσει δύσκολη την αποστολή τους.

Οι προσπάθειες να «αξιοποιήσει» επικοινωνιακά το έργο τους η ίδια η Υπουργός έπεσαν στο κενό. Η κοινωνία των Κυκλάδων, αναγνωρίζει στα έργα της επικοινωνιακής προβολής, την επίπονη πολύχρονη δουλειά των εργαζομένων σε όλα τα επίπεδα και με όλες τις σχέσεις εργασίας. Σε αυτούς/-ες και μόνο η κοινωνία πιστώνει τα αποτελέσματα. Αναγνωρίζει το έργο ενός Δημόσιου φορέα που σήμερα τίθεται σε αμφισβήτηση από την κυβέρνηση.

Είναι φανερό ότι τα εγκαίνια και οι φωτογραφίσεις σε έργα και πολιτιστικούς χώρους παγκόσμιας εμβέλειας, κρύβουν το έλλειμμα μακρόπνοου οράματος, τον σχεδιασμό για την πολιτιστική κληρονομιά, τον λαϊκό πολιτισμό, την σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή στις Κυκλάδες. Θεμιτές οι υποσχέσεις για θέσεις εργασίας, οικονομική μεγέθυνση και λοιπές αποδόσεις, αρκεί να μην προϋποθέτουν ιδιωτικοποίηση πολιτιστικών πόρων, «υφαρπαγή» μνημείων από διάφορες ΜΚΟ, απομείωση των δημοσίων επενδύσεων στον πολιτισμό και ουσιαστική εξάρτηση από δωρητές και ευεργέτες.

Η πολιτιστική διαχείριση που πρεσβεύει η κα Μενδώνη γίνεται αποκλειστικά με χρηματο-οικονομικά κριτήρια, αποσπά τον πολιτισμό από το συγκείμενο του, επικεντρώνει το ενδιαφέρον σε συγκεκριμένους «αξιοποιήσιμους πολιτιστικούς πόρους», αποκόπτει τη λειτουργική σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες για να τον προσφέρει ως «αναλώσιμη» εμπειρία στο πλήθος των επισκεπτών.

Καλούμε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να αποδείξει ότι η επίσκεψη δεν ήταν ακόμα μια επικοινωνιακή φενάκη για «αναπτυξιακούς» σκοπούς. Την καλούμε

1. να στηρίξει έμπρακτα το έργο των υπηρεσιών του Υπουργείου και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με την αύξηση των πενιχρών κονδυλίων και να αξιοποιήσει όλα τα εγχώρια και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία για έργα διάσωσης – ανάδειξης - κοινωνικής και δημοκρατικής αξιοποίησης και νέων χώρων (ανασκαφές, έργα υποδομής κ.λπ.)
2. να δεσμευθεί ότι κανένα μουσείο των Κυκλάδων δεν θα μετατραπεί σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και θα αποκοπεί από το ΥΠΠΟ, ανοίγοντας επί της ουσίας τον δρόμο για τη μερική τους ιδιωτικοποίηση, αφού ουσιαστικά τα αποκόβει από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, στο όνομα της «ευελιξίας», της «αυτονομίας» και της «αυτοτέλειάς» τους
3. να στελεχώσει με επαρκές επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό  όλα τα παραπάνω
4. να προσλάβει το απαραίτητο προσωπικό ώστε να διευρυνθεί το ωράριο λειτουργίας των χώρων πολιτισμού, ώστε όλοι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες να έχουν πρόσβαση
5. να δεσμευθεί ότι κανένας αρχαιολογικός ή/και ιστορικός τόπος δεν θα δοθεί για μη δημόσια «αξιοποίηση»
6. να σεβαστεί την κυρωμένη με το Νόμο 3827/2010 - ΦΕΚ 30/Α/25-2-2010 Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου και να θέσει ένα τέλος στις εγκρίσεις χωροθέτησης εγκαταστάσεων ανεμογεννητριών (χρωματισμένων ή μη!), οι οποίες θα συνυπάρχουν με τα μοναδικά ανθρωπογενή πολιτιστικά τοπία και μνημεία των Κυκλάδων.

Αν όλα τα παραπάνω δεν γίνουν, η περιοδεία της κας Μενδώνη, πέρα από το ενδιαφέρον της ως επιστήμονας, δεν έχει τίποτα να κομίσει στις Κυκλάδες. Αντιθέτως, εγείρει ανησυχίες για την μοίρα του πολιτισμού στα νησιά μας. Αν σκεφτεί κανείς και τον «φαραωνικό» δανεισμό των πολιτιστικών θησαυρών για 25 + 25 χρόνια στο εξωτερικό, μπορεί εύκολα να καταλάβει πόσος εμπαιγμός και μεροληπτική μεταχείριση κρύβεται πίσω από τη σύνδεση τουρισμού-πολιτισμού: ψίχουλα για τους ιθαγενείς, τα τιμαλφή στους λίγους… Ο δε εξοβελισμός του πολιτισμού από τα σχολεία με την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων και των πολιτιστικών προγραμμάτων, η μη στήριξη του ερασιτεχνικού πολιτισμού, των πολιτιστικών σωματείων και των καλλιτεχνών κατά την διάρκεια της πανδημίας συνθέτουν το τοπίο της πλήρους εγκατάλειψης του πολιτισμού ως ζώσα δύναμη και κοινού μας πλούτου.

Είμαστε εδώ για να μην γίνουν οι παρεμβάσεις της Υπουργού μη αναστρέψιμες. Είμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε τον πολιτισμό ως καθολικό δικαίωμα, ως ζώσα παράδοση, ως αναπτυξιακό πυλώνα με όρους  ισότητας, σεβασμού στο παρελθόν και βιωσιμότητας για το μέλλον.