Ημέρα μνήμης με μήνυμα πιο επίκαιρο από ποτέ

Με μία λιτότερη, από προηγούμενες χρονιές, λόγω πανδημίας, αλλά περισσότερο εμφατική από ποτέ εκδήλωση, τιμήθηκαν τα θύματα του αγώνα των μεταλλωρύχων της Σερίφου, που πάλεψαν για την καθιέρωση του 8ώρου και καλύτερων συνθηκών εργασίας.

Πάνω από έναν αιώνα, μετά τον ιστορικό αγώνα και την αιματοχυσία των εργαζομένων στα μεταλλεία της Σερίφου, για την κατοχύρωση του οκταώρου και αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας για όλους, τα δικαιώματα για τα οποία αυτοί οι άνθρωποι πάλεψαν, δεν είναι πλέον δεδομένα. Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα της εκδήλωσης για τα 105 χρόνια από τη λήξη της απεργίας των μεταλλωρύχων με τραγικό απολογισμό, ενώπιον του μνημείου που έχει ανεγερθεί προς τιμήν τους στο νησί.

Το ιστορικό της αιματοβαμμένης απεργίας

Στις 7 Αυγούστου του 1916, οι μεταλλωρύχοι της Σερίφου ξεκινούν μία από τις ιστορικότερες απεργίες. Αίτημά τους να σταματήσει η εργασιακή εκμετάλλευση, με την καθιέρωση οκτάωρης εργασίας, την αύξηση των ημερομισθίων και τη λήψη μέτρων ασφαλείας για τους εργαζόμενους, που δούλευαν υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες για τη λειτουργία των μεταλλείων.

Δεδομένου, ότι στο «νεαρό» τότε Ελληνικό κράτος, το εργατικό κίνημα βρισκόταν ακόμη στα «σπάργανα», η κίνηση των μεταλλωρύχων να δημιουργήσουν το Σωματείο Εργατών Μεταλλευτών Σερίφου μόλις στις 24 Ιουλίου αποτέλεσε μεμονωμένα ένα επίσης ιστορικό γεγονός. Αμέσως μετά την ίδρυση του σωματείου, πρώτη κίνηση διαμαρτυρίας ήταν η απεργία. Οι μεταλλωρύχοι αρνούνται να φορτώσουν τα μεταλλεύματα στο πλοιάριο που είχε δέσει στο λιμάνι για να παραλάβει το εμπόρευμα.

Η απεργία συνεχίζεται δυναμικά έως την 21η Αυγούστου 1916. Εκείνη την ημέρα, καταφτάνει κλιμάκιο της Χωροφυλακής στο νησί, με επικεφαλής τον υπομοίραρχο Χαρίλαο Χρυσάνθου, έχοντας μοναδικό στόχο την καταστολή της απεργίας με κάθε τρόπο.

Αμέσως μετά την άφιξη του κλιμακίου στη Σέριφο, συλλαμβάνονται και φυλακίζονται τα ηγετικά μέλη του Σωματείου. Οι χωροφύλακες δίνουν πέντε λεπτά προθεσμία στους απεργούς να λήξουν την απεργία, τα οποία παρέρχονται χωρίς καμία υπαναχώρηση από τους εργάτες. Μετά το πέρας της πεντάλεπτης προθεσμίας οι χωροφύλακες ανοίγουν πυρ κατά βούληση. Νεκροί από τις σφαίρες πέφτουν οι Θεμιστοκλής Κουζούπης, Μιχάλης Ζωίδης, Μιχάλης Μητροφάνης και Γιάννης Πρωτόπαπας.

Τα μεταλλεία της Σερίφου απασχολούσαν ντόπιους εργάτες, των οποίων οι οικογένειες βρέθηκαν στο πλευρό τους καθ’ όλη τη διάρκεια της απεργίας. Με την εν ψυχρώ δολοφονία των συναδέλφων τους, οι μεταλλωρύχοι συμπλέκονται με το κλιμάκιο της Χωροφυλακής, ενώ στη σύρραξη συμμετέχουν επίσης οι γυναίκες και τα παιδιά των εργατών, αναγκάζοντας με τον τρόπο αυτόν τους χωροφύλακες σε υποχώρηση προς τα γραφεία της εταιρείας που διαχειριζόταν τα μεταλλεία.

Η απεργία έληξε την ημέρα εκείνη, 21 Αυγούστου 1916, καθώς η εταιρεία αναγκάστηκε να ικανοποιήσει, μερικώς, τα αιτήματα των μεταλλωρύχων. Τέσσερις άνθρωποι χάθηκαν, ωστόσο με τη θυσία τους αυτή, σφραγίστηκε μία πολύ σημαντική νίκη για τα εργασιακά δικαιώματα.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι αγώνες των εργατών στα μεταλλεία της Σερίφου δεν σταμάτησαν, έως και το 1963, όταν πλέον και τερματίστηκε η λειτουργία των μεταλλείων, συνεισφέροντας σημαντικά ακόμη, στην καθιέρωση αξιοπρεπών εργασιακών συνθηκών, που καρπώθηκαν οι επόμενες γενιές εργαζομένων.

«Μετά από 105 χρόνια το οκτάωρο αμφισβητείται»

Παρ’ όλα αυτά, περίπου έναν αιώνα αργότερα, τα εργασιακά αυτά δικαιώματα, για τα οποία έγιναν αιματηροί αγώνες, σήμερα, δεν μπορούν να θεωρηθούν δεδομένα, αλλά μάλλον απειλούμενα.

Κληθείς να δώσει το μήνυμά του για αυτή την ιστορική ημέρα για το νησί, ο Δήμαρχος Σερίφου, κ. Κωνσταντίνος Ρεβίνθης, τόνισε:

«Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα. Η απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου είναι η πρώτη επίσημη απεργία για την καθιέρωση του οκταώρου στην Ελλάδα. Είχαν υπάρξει και πριν από αυτή άλλες απεργιακές κινητοποιήσεις, αλλά με άλλα αιτήματα. Οι εργάτες της Σερίφου διεκδίκησαν το οκτάωρο. Αυτό το γεγονός ήταν υψίστης σημασίας, διότι το αίτημα αυτό, μετά από τον αγώνα και τη θυσία των εργατών, ικανοποιήθηκε. Κατάφεραν να κερδίσουν το οκτάωρο καθώς και βελτιωμένες συνθήκες εργασίας. Το κακό είναι, ότι σήμερα, μετά από 105 χρόνια, το οκτάωρο δε θεωρείται δεδομένο. Δυστυχώς, αμφισβητείται, καταργούνται οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, ενώ είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις, που πέραν από οποιαδήποτε θεσμική αλλαγή, το οκτάωρο ατύπως, ουσιαστικά καταργείται, χωρίς να αποζημιώνεται, για εργαζόμενους σε πάρα πολλούς τομείς. Ένας αγώνας για τον οποίο χύθηκε το αίμα των προγόνων μας, για να μπορέσουμε εμείς να έχουμε οκτάωρο, ενώ δικαιώθηκε αρχικά, τώρα πάει να απαξιωθεί, με τους εργαζόμενους να χάνουν αυτό το δικαίωμα. Αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει και θα πρέπει να είναι και το μήνυμα της σημερινής ημέρας προς όλους μας».

Ευχαριστούμε θερμά τον φωτογράφο, κ. Στέφανο Addimando για την παροχή φωτογραφικού υλικού από την εκδήλωση.