Σχέδιο υποστήριξης βιώσιμων πρακτικών στην αλιεία

Μία ολοκληρωμένη πρόταση, για την ενίσχυση του πιλοτικού προγράμματος «Αμοργόραμα», αλλά και την γενικότερη διαφύλαξη της βιώσιμης αλιείας, καταθέτει ο Σύλλογος Επαγγελματιών Αλιέων Αμοργού προς το Υπουργείο Ανάπτυξης.

Η επιστολή του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Αμοργού προς τους αρμόδιους κρατικούς φορείς, ανεγνώσθη κατά τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αμοργού, καθώς ο Σύλλογος ζητά την ενίσχυση της πολιτείας, προκειμένου να εφαρμοστούν βιώσιμες πρακτικές αφενός για τη διατήρηση και προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Αμοργού και αφετέρου, για την επιβίωση, μέσα στο νέο πλαίσιο, των αλιέων, αλλά και των παραδοσιακών σκαφών τους.

Η επιστολή του Συλλόγου έρχεται σε συνέχεια της συνάντησης του Υπουργού με τον πρόεδρο του Συλλόγου των αλιέων, κ. Μιχάλη Κρόσμαν, στις 30 Σεπτεμβρίου στο Υπουργείο Ανάπτυξης, ενώ σε αυτήν περιγράφεται αναλυτικά ένα ολιστικό σχέδιο διαχείρισης της αλιείας για την προστασία των αποθεμάτων στο νησί της Αμοργού.

Απαραίτητη η διάσωση των παραδοσιακών σκαριών

Κατά την παρουσίαση του σχεδίου προς τον αρμόδιο Υπουργό, ο Σύλλογος, αφού υπενθυμίζει την απόλυτη στήριξη της τοπικής κοινωνίας και του Δήμου Αμοργού στο εγχείρημα, σημειώνει, πως «οι κοινοί στόχοι του Δήμου και του Συλλόγου, πέραν από την προστασία της βιοποικιλότητας, περιλαμβάνουν και τη συνέχιση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ποιος μπορεί να φανταστεί τα λιμάνια των νησιών μας χωρίς τα ψαράδικα; Στην πλειοψηφία τους μοναδικά, ξύλινα τρεχαντήρια, τα παραδοσιακά ελληνικά σκαριά, μειώνονται χρόνο με το χρόνο. Μαζί τους, φθίνουν τα καρνάγια, το επάγγελμα του καραβομαραγκού, καθώς και τα μηχανουργεία στα νησιά μας. Αποτελεί πλέον πρόκληση η συντήρηση των σκαφών μας. Μία παράδοση αργοπεθαίνει και οδηγείται στον αφανισμό».

Αναλύοντας τη βαρύνουσα σημασία των παραδοσιακών σκαφών για τα τρία λιμάνια του νησιού, ο Σύλλογος τονίζει, πως «πέρα από τα φρέσκα αλιεύματα, που παρέχονται καθημερινά στους κατοίκους του νησιού, τα αλιευτικά μας επιτελούν και κοινωνικό έργο. Το Λιμεναρχείο της Αμοργού δεν διαθέτει σκάφος, ενώ το πιο κοντινό βρίσκεται στη Νάξο, δηλαδή 36 ναυτικά μίλια από το νησί μας. Κατά συνέπεια, όποτε κινδυνεύει σκάφος στην περιοχή μας, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης, καλούμαστε – τις περισσότερες φορές υπό αντίξοες καιρικές συνθήκες – να επέμβουμε σε περιστατικά διάσωσης σκαφών και ανθρώπινων ζωών».

Επιπροσθέτως, υπογραμμίζεται, ότι «η ναυτοσύνη και η εμπειρία μας στη θάλασσα, μας δίνουν τη δυνατότητα να καθαρίζουμε τις βορινές ακτές της Αμοργού, από πλαστικά και κάθε λογής απορρίμματα, σε μέρη που δεν είναι προσβάσιμα από τη στεριά».

Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, η πρόταση των αλιέων της Αμοργού, περιλαμβάνει τέσσερις άξονες, με χρονικό ορίζοντα τα τρία έτη και συγκεκριμένα:

1. Προσωρινή παύση αλιευτικών δραστηριοτήτων τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, οι οποίοι είναι κομβικοί για την αναπαραγωγή πολλών ειδών.
2. Σε αυτούς τους δύο μήνες, οι αλιείς θα καθαρίζουν ακτές, μη προσβάσιμες από ξηράς.
3. Επικαιροποίηση των αλιευτικών εργαλείων σε πιο βιώσιμα (πχ μεγαλύτερα «μάτια» στα δίχτυα, μεγαλύτερα αγκίστρια στα παραγάδια κλπ).
4. Δημιουργία τριών θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (Marine Protected Areas - MPA) στις θέσεις Νικουριά, Γραμβούσα και Όρμος Καταπόλων.

Για να πετύχει το πιλοτικό πρόγραμμα «Αμοργόραμα», ο Σύλλογος επισημαίνει, πως είναι αναγκαία μία ευρύτερη προστασία, με συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, συν τα παρακάτω συμπληρωματικά μέτρα:

• Η παύση της αλιείας τον Απρίλιο και Μάιο στο νησί, να αφορά όλα τα επαγγελματικά και ερασιτεχνικά αλιευτικά σκάφη, ανεξαρτήτως έδρας και όχι μόνο αυτά του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού.
• Αλιευτικές δραστηριότητες από σκάφη της μέσης αλιείας (γρι-γρι και ανεμότρατες) να πραγματοποιούνται αυστηρά έξω από τη ζώνη των τριών μιλίων από τις ακτές της Αμοργού και των νησίδων Νικουριά και Γραμβούσα.
• Στις προστατευόμενες ζώνες να επιτρέπεται ελαφρά αλιεία, μόνο με πετονιά (όπως συρτή, καθετή κλπ) και μόνο από σκάφη με άδεια αλιευτικού τουρισμού, διότι αυτές οι περιοχές προστατεύονται από τα μελτέμια κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σκοπός είναι να δοθεί μία νέα προοπτική στους επαγγελματίες αλιείς.
• Την επιστημονική παρακολούθηση του πιλοτικού προγράμματος από φορείς, μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως το ΕΛΚΕΘΕ.

Πρόταση για οικονομική στήριξη των αλιέων

Λαμβάνοντας ως δεδομένο, πως τα συγκεκριμένα μέτρα, σίγουρα θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στην παραγωγή και το εισόδημα των αλιέων, ο Σύλλογος υπογραμμίζει, ότι «η οικονομική τους στήριξη για τα πρώτα έτη – μέχρι να γίνουν αισθητά τα αποτελέσματα του προγράμματος – κρίνεται παραπάνω από απαραίτητη. Χωρίς αυτή, κανένα σχετικό πρόγραμμα, όχι μόνο δε θα μακροημερεύσει, αλλά δεν θα ξεκινήσει καν».

Σημειώνεται δε, πως στην οικονομική ενίσχυση των αλιέων πρέπει να συνυπολογιστεί ότι α) οι μήνες Απρίλιος και Μάιος αποτελούν παραδοσιακά παραγωγικότατους μήνες για τους αλιείς, β) τα έξοδα (πληρώματα, καύσιμα, συντήρηση σκαφών κλπ) που σχετίζονται με τον καθαρισμό των ακτών τους δύο αυτούς μήνες, γ) την απώλεια σημαντικών και απάνεμων ψαρότοπων λόγω της δημιουργίας ζωνών προστασίας.

Ως εκ τούτου, ο Σύλλογος προτείνει προς τον Υπουργό, «να πληρωθούν τα σκάφη μας με τον ίδιο συντελεστή που πληρώθηκαν κατά τη διάρκεια της άνοιξης του 2021, μέσω του crowdfunding, στο πλαίσιο του προγράμματος «Αμοργόραμα», δηλαδή 30 ευρώ, ανά μέτρο σκάφους, ανά μεροκάματο. Για παράδειγμα, σκάφος 8 μέτρων, θα λάβει 240 ευρώ ανά μεροκάματο. Για 10 μεροκάματα τον Απρίλιο θα λάβει 2400 ευρώ και για δύο μήνες 4.800 ευρώ».

Η χρηματοδότηση αυτή, είναι δυνατόν να προκύψει από πόρους του Πράσινου Ταμείου, όπως προβλέφθηκε για τα σκάφη του Συλλόγου που συμμετείχαν στο πιλοτικό πρόγραμμα «Αμοργόραμα» για το 2022, όπως σημειώνουν οι αλιείς, ωστόσο ενημερώνουν, πως αν συμμετέχουν όλα τα σκάφη που ανήκουν στο Σύλλογο, σίγουρα η χρηματοδότηση θα πρέπει να αυξηθεί.

Ο Σύλλογος Επαγγελματιών Αλιέων Αμοργού υπογραμμίζει κλείνοντας, πως «στα μάτια του Συλλόγου, η μοίρα της αλιείας έχει ταυτιστεί με την πορεία του πιλοτικού προγράμματος και για αυτό το λόγο θα κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του. Κερδισμένοι θα είμαστε όλοι μας. Εμείς οι αλιείς του νησιού, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και προπαντός το φυσικό περιβάλλον και η θαλάσσια κληρονομιά του».

Υπερήφανος για την πρωτοβουλία του Συλλόγου ο Δήμαρχος

Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Αμοργού, κ. Καραΐσκος, σχολιάζοντας την επιστολή του Συλλόγου προς τον Υπουργό, τόνισε πως ο Δήμος από την αρχή της πρωτοβουλίας αυτής έχει σταθεί αρωγός στις προσπάθειες των αλιέων, πιέζοντας και από την πλευρά του με οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο, προκειμένου να ευοδωθεί, ενώ δήλωσε υπερήφανος «που υπάρχουν στον τόπο μας τέτοιες πρωτοβουλίες, που υπάρχουν τέτοιοι συλλογικοί φορείς, οι οποίοι παίρνουν την τύχη στα χέρια τους, κινούν τα νήματα, κινούν τις εξελίξεις».

Επαναλαμβάνοντας, πως πρόκειται για μία πολύ σημαντική πρωτοβουλία, ο κ. Καραΐσκος έκλεισε ευχόμενος το παράδειγμα του Συλλόγου Επαγγελματιών Αλιέων Αμοργού, να ακολουθήσουν και άλλοι σύλλογοι στις Κυκλάδες και το Αιγαίο, επεκτείνοντας την προσπάθεια για δημιουργία βιώσιμων συνθηκών, τόσο για το θαλάσσιο περιβάλλον, όσο και για την επιβίωση των αλιέων και των σκαφών τους.