Ενημέρωση για τη μετάβαση στην «πράσινη» εποχή των χρηματοδοτήσεων

Με στόχο την όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία για την απορρόφηση πόρων από τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, εθνικά και ευρωπαϊκά, ο Δήμος Μήλου, διοργάνωσε σχετική ενημερωτική εκδήλωση, στο πλαίσιο της οποίας αναλύθηκαν τα νέα κριτήρια για ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις στο πλαίσιο των κλιματικών στόχων της Ε.Ε.

Έχοντας θέσει ως στόχο, την επιδίωξη για όσο το δυνατόν γρηγορότερη επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πλέον θεσπίσει πολύ συγκεκριμένα – και αυστηρά – κριτήρια, αναφορικά με τη χρηματοδότηση νέων δημόσιων έργων, αλλά και ιδιωτικών επενδύσεων, με έμφαση στην πράσινη μετάβαση. Κατά τη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ, αλλά και στο πλαίσιο όλων των ευρωπαϊκών και εθνικών κατά συνέπεια χρηματοδοτικών εργαλείων, αναμένεται η προτεραιοποίηση των έργων που θα συμβάλλουν στο στόχο αυτό.

Στην εκδήλωση του Δήμου Μήλου, στην οποία συμμετείχαν μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο Δήμαρχος Μήλου, ο Δήμαρχος Κιμώλου, αλλά και εκπρόσωποι των επιχειρηματικών φορέων του νησιού, μίλησε σχετικά με τα νέα δεδομένα στις χρηματοδοτήσεις, η πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού CSR Hellas, που ασχολείται με θέματα που αφορούν στην εταιρική κοινωνική ευθύνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη, κ. Μαρία Αλεξίου.

Της παρουσίασης, ακολούθησε διάλογος, στο πλαίσιο του οποίου η κ. Αλεξίου απάντησε σε απορίες των συμμετεχόντων.

«Ετοιμότητα για να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα»

Κατά το χαιρετισμό του στην εκδήλωση, ο Δήμαρχος Μήλου, κ. Μανόλης Μικέλης, σημείωσε, ότι «το ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης και της πράσινης μετάβασης δεν είναι καινούριο, αλλά από εδώ και στο εξής θα μας απασχολεί συνεχώς, όλο και περισσότερο. Νέοι νόμοι, νέες οδηγίες και νέα κριτήρια ισχύουν από το 2022 για τη χρηματοδότηση, τόσο των δημοσίων, όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων, δημιουργούν ειδικά για τις τοπικές κοινωνίες και τη δημοτική αρχή, όπως και για τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, τουριστικές, αγροτικές, κατασκευαστικές, όλοι επηρεάζονται απ’ τα δεδομένα. Σήμερα έχουμε οργανώσει αυτή τη συνάντηση για να ενημερωθούμε σχετικά με όσα ήδη από το 2022 πρέπει να ξεκινήσουμε και για να είμαστε έτοιμοι, αλλά και για να ανταποκριθούμε στα νέα δεδομένα».

Θεσμοθέτηση μέτρων για το σχέδιο «Ευρώπη 2030»

Ξεκινώντας, η κ. Αλεξίου έκανε μία αναφορά στο τι έχει αλλάξει, αναφορικά με το ευρωπαϊκό και εθνικό θεσμικό πλαίσιο από το 2019.

Μίλησε για την ψήφιση της Πράσινης Συνθήκης, το 2019, βάσει της οποίας η Ε.Ε. στοχεύει στην πράσινη ενέργεια, την πράσινη οικονομία, αλλά και την ει δυνατόν απεξάρτηση από τη χρήση του άνθρακα και την εξάρτηση της οικονομίας από αυτόν έως το 2030.

Παράλληλα, σε εθνικό επίπεδο προωθείται ο νέος κλιματικός νόμος του ΥΠΕΝ, ο οποίος σκιαγραφεί τις υποχρεώσεις κάθε οργανισμού, δημόσιου ή ιδιωτικού, ενώ επηρεάζει κάθε νοικοκυριό, καθώς ενσωματώνει τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις στην εθνική νομοθεσία

Επιπλέον, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχει νέο κανονιστικό πλαίσιο για τη «βιώσιμη χρηματοδότηση», βασικά κριτήρια δηλαδή, που ενσωματώνονται στο νέο ΕΣΠΑ, στα περιφερειακά και εθνικά προγράμματα, που είναι άμεσα συνδεδεμένα με τους στόχους της Ευρώπης για το 2030.

Όπως τόνισε η κ. Αλεξίου, η Νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δείχνει τη βούληση της Ε.Ε. να καταστεί ηγέτης στην κυκλική οικονομία και στη χρήση των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας για την απεξάρτηση από τον άνθρακα και τη μείωση των εκπομπών του στο περιβάλλον. Επιπλέον, εφαρμόζεται πράσινη και βιώσιμη στρατηγική χρηματοδότησης, αλλάζοντας τον τρόπο χρηματοδότησης των ιδιωτικών και δημοσίων επενδύσεων, καθώς δε θα δίνεται ούτε ευρώ, αν αυτές δε συνδέονται με τη βιωσιμότητα. Σημαντικό είναι επίσης, πως οι χρηματοδοτήσεις θα αφορούν και στην κυκλική οικονομία, η οποία εξ ορισμού αφορά σε τοπικού επιπέδου κλίμακα.

Θεσπίζονται αυστηρότερα πρότυπα (κριτήρια) για την περιβαλλοντική ευθύνη, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση της καταναγκαστικής και παιδικής εργασίας.

Εξηγώντας περαιτέρω, η κ. Αλεξίου σημείωσε, πως για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της Ε.Ε., ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης είναι βασικό εργαλείο για να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία θα πραγματοποιηθεί με δίκαιο τρόπο χωρίς να μείνει κανείς πίσω. Ο Μηχανισμός αποσκοπεί στο να παρέχει στοχευμένη ενίσχυση σε βοήθεια τουλάχιστον 65-75 δις ευρώ κατά την περίοδο 2021-2027 στις περισσότερο επηρεαζόμενες περιοχές για να μειωθεί ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος της μετάβασης.

Το σύνολο της οικονομίας επηρεάζει η νέα ταξινομία

Στη συνέχεια, η ίδια ανέλυσε τα ήδη θεσμοθετημένα μέτρα σε αυτή τη νέα κατεύθυνση, αλλά και στις θεσμικές αλλαγές που έπονται σε επίπεδο Ε.Ε. και κατ’ επέκταση στην εθνική νομοθεσία.

Ένα από τα ήδη θεσμοθετημένα μέτρα, ήδη από τον Ιανουάριο του 2022 αφορά στη βιώσιμη χρηματοδότηση και ταξινομία. Στο πλαίσιο αυτό, επενδυτές και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων υποχρεώνονται να ελέγχουν και να ενημερώνουν δημόσια για τα κριτήρια βιωσιμότητας των επενδύσεων, κατευθύνοντας τα επενδυτικά τους χαρτοφυλάκια σε βιώσιμες επενδύσεις. Παράλληλα, από 1/1/2022 έχουν τεθεί σε ισχύ οι κύριες διατάξεις που σχετίζονται με την ταξινομία για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ενώ από 1/1/2023 θα τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις που σχετίζονται με τη βιώσιμη χρήση και προστασία του νερού και των θαλάσσιων πόρων, η μετάβαση σε κυκλική οικονομία, η πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης, η προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων.

Για να ενταχθούν έργα προς χρηματοδότηση με βάση την ταξινομία, οφείλουν να πληρούν τουλάχιστον σε έναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ, ήτοι:

• Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής
• Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
• Βιώσιμη χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων
• Μετάβαση σε κυκλική οικονομία, πρόληψη παραγωγής αποβλήτων και ανακύκλωση
• Πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης
• Προστασία υγιών οικοσυστημάτων

Επιπλέον, η δραστηριότητα θα πρέπει να εντάσσεται σε συγκεκριμένη μακρο-τομεακή κατηγορία για έναν από τους περιβαλλοντικούς στόχους, να πραγματοποιείται σε συμμόρφωση με τις ελάχιστες κοινωνικές διασφαλίσεις και να μη βλάπτει σημαντικά τους άλλους πέντε περιβαλλοντικούς στόχους.

Σύμφωνα με την κ. Αλεξίου, οι κλάδοι που επηρεάζονται άμεσα με την ισχύουσα ταξινομία, αφορούν στη δασοκομία, στη βιομηχανία, την ενέργεια, το νερό & τους υδάτινους πόρους, τις μεταφορές, τις κατασκευές υποδομών και ακινήτων. Στην πρωτογενή παραγωγή επηρεάζονται ο αγροτικός τομέας, η κτηνοτροφία και η εξόρυξη πρώτων υλών, ενώ στον τομέα των υπηρεσιών, ο χρηματοπιστωτικός τομέας (τράπεζες), οι ασφάλειες και ο τουρισμός μεταξύ άλλων.

Υποχρέωση των Δήμων η κατάρτιση ΔηΣΜΕΑ

Τέλος, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στις προβλέψεις του σχεδίου του Εθνικού Κλιματικού Νόμου από το Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Κυρίως, αναλύθηκε λεπτομερώς η πρόβλεψη του σχεδίου νόμου, για κατάρτιση Δημοτικών Σχεδίων Μείωσης Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (ΔηΣΜΕΑ), τα οποία θα καταρτίζονται κατ’ ελάχιστον ανά πενταετία από το Δήμο, με έναρξη από 1η Ιανουαρίου 2023, θα εγκρίνονται με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου και θα παρακολουθείται με ετήσια έκθεση προόδου, ενώ η υποβολή του θα είναι προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση του Δήμου αναφορικά με προγράμματα στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής προβλέψεις για τα ΔηΣΜΕΑ, τίθεται στόχος για τη μείωση των εκπομπών CO2 κατ’ ελάχιστον 10% για το έτος 2025 και 30% για το έτος 2030, σε σύγκριση με τα δεδομένα του 2019. Το σχέδιο θα διερευνά, θα προσδιορίζει και θα ιεραρχεί τεκμηριωμένα τα απαραίτητα μέτρα και δράσεις του Δήμου για τη μείωση των εκπομπών CO2, ενώ θα περιλαμβάνει την απογραφή και τους στόχους μείωσης των εκπομπών CO2 για τον εξοπλισμό και τις υποδομές του (κτίρια, κοινωφελείς εγκαταστάσεις, δημοτικό φωτισμό, δημοτικές εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης άρδευσης, δημοτικά οχήματα, κλπ).