Ημερίδα «Τα νερά της Κέας»

Την 1η Ιουλίου ο Δήμος Κέας και ο Σύλλογος Φίλων Κέας διοργάνωσαν με επιτυχία ημερίδα με θέμα «Τα νερά της Κέας», στο Πνευματικό Κέντρο «Στυλιανός Ρέστης». Στην εναρκτήριο ομιλία της η Δήμαρχος Κέας, κ. Ειρήνη Βελισσαροπούλου αναφέρθηκε στις εργασίες που έχουν υλοποιηθεί από την αρχή της δημοτικής θητείας και πιο συγκεκριμένα:

- Τοποθέτηση συστήματος ανοδίωσης στον αγωγό που μεταφέρει νερό στην Ιουλίδα καθώς και τοποθέτηση ειδικών φίλτρων ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του “κόκκινου νερού ” που είχε στο παρελθόν η περιοχή.

- Ξεκινούν οι εργασίες για υδροδότηση στην περιοχή των Ποισσών.

- Ξεκίνησε η υλοποίηση Τηλεμετρίας και έξυπνων συστημάτων κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού.

- Υπεβλήθη μελέτη για μονάδες αφαλάτωσης στις περιοχές Οτζιά (για να δώσει νερό έως την Κορησσία) και Κούνδουρο ( για να δώσει νερό έως την Κάτω Μεριά)

- Εγκρίθηκε η χρηματοδότηση πρότασης που υποβάλλαμε και αφορά την αναβάθμιση αντλιοστασίων για εξοικονόμηση ενέργειας και βελτίωση της ποιότητας νερού και θα ξεκινήσει σύντομα η υλοποίηση

- Εκκρεμούν αιτήματα μας για χρηματοδότηση για μελέτη που αφορά το δίκτυο τόσο της ύδρευσης όσο και της αποχέτευσης του Οτζιά έως Κορησσίας όπως και της σύνδεση αποχέτευσης του Οτζιά και της Ιουλίδας.

- Τέλος, έχουμε υποβάλλει αίτηση χρηματοδότησης για την υλοποίηση masterplan, δηλαδή συνολικής μελέτης που δείχνει όλα τα σημεία υδροδότησης του νησιού και επάρκειας νερού.

- Ο Δήμος μας συνεχίζει και λειτουργεί 6 μονάδες επεξεργασίας νερού (Κορησσία, Ιουλίδα, Οτζιά, Κάτω Μεριά, Χαβουνά και Ποίσσες) όπου με μικρό αντίτιμο ο καταναλωτής παίρνει επεξεργασμένο, καθαρό νερό.

- Επίσης συνεχίζονται οι εργασίες καθαρισμού πηγών, ομβροδεξαμενών καθώς και συστηματικά γίνεται πλήρωση ομβροδεξαμενών με νερό για την εξυπηρέτηση των αγροτών.

Στη συνέχεια χαιρετισμό απηύθυναν ο Έπαρχος Κέας, κ. Ιωάννης Ευαγγέλου, ο αντιδήμαρχος Ύδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου Κέας, κ . Ελευθέριος Τζουβάρας και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κέας, κ. Βύρωνας Ρηγινός.

Αφορμώμενοι από το πρόβλημα ύδρευσης και την κρίση των υδάτινων πόρων παγκοσμίως, οι συνδιοργανωτές είχαν καλέσει στην ημερίδα εμπειρογνώμονες, που γνωστοποιώντας αρχικά τις ήδη δρομολογημένες ενέργειες από το Δήμο, κατέθεσαν τις σκέψεις τους για νέες πρακτικές και μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν.

Οι υποδομές ύδρευσης

Τον λόγο πήρε αρχικά ο κ. Μιχάλης Λεγάκης, μελετητής του Δήμου Κέας, ο οποίος μίλησε για τα προβλήματα ύδρευσης παγκοσμίως αλλά και ειδικότερα στα νησιά των Κυκλάδων λόγω της ανεξέλεγκτης άρδευσης και υπεράντλησης των υπόγειων υδάτων. Αυτά τα προβλήματα καλούνται να διαχειριστούν οι Δήμοι, αναζητώντας χρηματοδοτήσεις νέων έργων σε διάφορα προγράμματα που θα μπορέσουν να εισάγουν νέες τεχνικές για την εξοικονόμηση του νερού και της ορθής διαχείρισής του.

Ειδικότερα ο Δήμος Κέας με συντονισμένες προσπάθειες προχωράει τις υποδομές ύδρευσης του νησιού. Βρίσκεται ήδη στο στάδιο ωρίμανσης δύο έργων προμήθειας και εγκατάστασης μονάδων αφαλάτωσης στις περιοχές του Οτζιά και του Κουνδούρου, οι οποίες θα λειτουργήσουν ενισχυτικά στο ήδη υπάρχον δίκτυο με το οποίο υπάρχει πρόβλεψη σύνδεσης. Σε συνεργασία με την ανώνυμη μη κερδοσκοπική εταιρεία της ΜΟΔ προχωράει και το έργο της «Ύδρευσης Ποισσών από τη γεώτρηση των Αγίων Αναργύρων» το οποίο πέραν της κατασκευής κεντρικού αγωγου, δεξαμενής και δικτύου που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες ύδρευσης της περιοχής, προβλέπει και την εφαρμογή του συστήματος της τηλεμετρίας. Το ολοκληρωμένο σύστημα τηλεμετρίας – τηλεελέγχου και τηλεχειρισμού σκοπός του Δήμου είναι να εφαρμοσθεί σε όλα τα δίκτυα ύδρευσης της Κέας. Τέλος, γίνονται προσπάθειες ωρίμανσης μελετών που αφορούν την ενεργειακή αναβάθμιση του αντλιοστασίου της Ιουλίδας και του δικτύου της αφού, όπως προβλέπεται, θα μπορεί να ενταχθεί στα επόμενα χρηματοδοτούμενα προγράμματα ως το 2027.

Διαχείριση του ελλείμματος νερού

Στη συνέχεια για το έλλειμμα και τη διαχείριση του νερού στα μικρά νησιά των Κυκλάδων μίλησε ο κ. Μόσχος Κορασίδης, γεωπόνος και πρώην γενικός γραμματέας του ΥΠΑΑΤ. Τόνισε ότι για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε το έλλειμμα του νερού πρέπει να δούμε και σε ατομικό επίπεδο πώς θα συμβάλλουμε στην εξοικονόμηση και τη συλλογή του βρόχινου νερού. Έπειτα με άλλους τρόπους, μεταφορά και αφαλάτωση μπορούμε να ενισχύσουμε τη δημόσια υδροδότηση του Δήμου. Εάν αυτά δεν μπορέσουν να οδηγήσουν σε μια ισορροπία μεταξύ κατανάλωσης και διαθέσιμου νερού, γρήγορα θα αντιμετωπίσουμε την πρώτη κρίση και στην Κέα. Το έλλειμμα νερού είναι ένα θέμα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τον καθένα μόνο του. Χρειάζεται σεβασμός από όλους.

Εναλλακτικές λύσεις υδροληψίας

Στις εναλλακτικές λύσεις υδροληψίας αναφέρθηκε διαδικτυακά ο κ. Δημήτρης Ξεύγενος, μηχανικός από το Technical University, DELFT της Ολλανδίας και ειδικός σε καινοτόμα συστήματα αφαλάτωσης και στη συνέχεια ο κ. Ηλίας Νόκας, Διευθυντής Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου.

Το νερό που χρησιμοποιείται στην Κέα από τα αρχαία χρόνια, μέχρι και σήμερα, για όλες τις χρήσεις, είναι υπόγειο νερό. Στο υπόγειο νερό συγκαταλέγονται και οι πηγές, που είναι διάσπαρτες στο νησί. Με την ραγδαία τουριστική και οικιστική ανάπτυξη, ταυτόχρονα με την παρακμή της αγροτικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας, τίθεται το ερώτημα της ανεύρεσης νέων πηγών νερού, για την κάλυψη των αναγκών. Από τις διαθέσιμες μεθόδους, η λύση της κατασκευής έργου ταμίευσης του επιφανειακού νερού μεγάλης κλίμακας (φράγμα στη θέση «Κρεμμύδι»), θα πρέπει να αποκλειστεί, επειδή τα υδρολογικά δεδομένα (περιορισμένη απορροή και μάλιστα σε ελάχιστα, “υγρά’’ υδρολογικά έτη), σε συνδυασμό με το σημαντικό κόστος κατασκευής του έργου και των δικτύων διανομής, είναι αρνητικά.

Η μέθοδος της επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων για την άρδευση κήπων και καλλωπιστικών, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, γιατί προϋποθέτει την κατασκευή δικτύων διανομής του επεξεργασμένου νερού από την θέση της ΕΕΛ. Όμως τέτοια δίκτυα δεν υπάρχουν. Για παρόμοιο λόγο, δεν μπορεί να κατασκευαστεί δίκτυο άρδευσης στον Κούνδουρο, γιατί ναι μεν εκεί δεν υφίσταται κανένα δίκτυο (επομένως θα μπορούσε να γίνει πρόβλεψη για την κατασκευή διπλού δικτύου διανομής του νερού), αλλά δεν υπάρχει πρόβλεψη για την κατασκευή μονάδας ΕΕΛ.

Άλλες, μη συμβατικές μέθοδοι υδροδότησης (μεταφορά νερού με πλοία, μεταφορά νερού με υποθαλάσσιο αγωγή από την Αττική) είναι ανεφάρμοστες, λόγω του σημαντικού κόστους της κάθε μεθόδου. Επομένως, απομένουν η αύξηση της χρήσης υπόγειου νερού και η αφαλάτωση θαλασσινού.

Είναι γεγονός, ότι η έρευνα για την αξιοποίηση του υπόγειου νερού που έχει γίνει μέχρι σήμερα, είναι αποσπασματική και ασφαλώς, μη ολοκληρωμένη, λόγω της έλλειψης διαθέσιμων πόρων. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ενθαρρυντικά δεδομένα με βάση τα οποία η περαιτέρω αύξηση της χρήσης του υπόγειου νερού, με την ορθολογική πάντα χρήση του, μπορεί να αποτελέσει μια καλή και οικονομική λύση στη διάρκεια των επομένων ετών, όπως άλλωστε γίνεται μέχρι και σήμερα. Δεν υπάρχει κανένας αποτρεπτικός λόγος για να μην ολοκληρωθεί η έρευνα της δυνατότητας αξιοποίησης του υπόγειου νερού, πριν επιλεγεί η κατασκευή αφαλατώσεων.

Η κατασκευή αφαλατώσεων πρέπει να αποτελέσει την έσχατη λύση, γιατί ναι μεν αποτελεί αξιόπιστη λύση στη διάρκεια του χρόνου, αλλά τόσο το περιβαλλοντικό κόστος (η παραγωγή αφαλατωμένου νερού είναι ενεργοβόρος διαδικασία), όσο και το κόστος παραγωγής του νερού που επιβαρύνει, τελικά, τους καταναλωτές, είναι παράγοντες που υποτιμούνται από όλους μας.

Μέσα στα ίδια πλαίσια διαχείρισης, όχι μόνο της προσφοράς νερού (όπως γίνεται συνήθως), αλλά και μέσα στα πλαίσια διαχείρισης της ζήτησης, θεωρούμε αναγκαία την εφαρμογή διαφορετικής τιμολογιακής πολιτικής την καλοκαιρινή περίοδο, έτσι ώστε: α. Να υπάρχουν κίνητρα περιορισμού της κατανάλωσης την περίοδο αιχμής των 2 καλοκαιρινών μηνών και β. Να γίνει πιο δίκαιη η κατανομή του κόστους του παρεχόμενου ανάμεσα στους χρήστες (μόνιμοι κάτοικοι και παραθεριστές), ειδικά αν εφαρμοστεί η λύση της αφαλάτωσης. Έτσι, οι μόνιμοι κάτοικοι δεν θα επωμιστούν σε πλήρη βαθμό την εφαρμογή μιας κοστοβόρου λύσης, που αν εφαρμοστεί, θα οφείλεται στην αύξηση των υδατικών αναγκών που δημιουργούνται το καλοκαίρι, εξ αιτίας της χρήσης νερού στις παραθεριστικές κατοικίες (άρδευση κήπων).

Συστήματα τηλεμετρίας

Τον λόγο στη συνέχεια για την τηλεμετρία και τα έξυπνα συστήματα πήρε ο κ. Δημήτρης Φουφέας από την εταιρεία OLYMPIOS Group of Companies, ενημερώνοντας τους παρευρισκόμενους για το περιεχόμενο και τους στόχους της σύμβασης που έχει υπογραφεί με το Δήμο Κέας. Ο βασικός στόχος της πράξης είναι η διασφάλιση της ποιότητας και της επάρκειας του πόσιμου νερού, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες όπου παρατηρούνται προβλήματα λόγω της έντονης τουριστικής κίνησης. Η επίτευξη του βασικού στόχου μεθοδεύεται μέσω της συνεχούς επίβλεψης λειτουργίας των βασικών υποδομών τροφοδοσίας του δικτύου σε συνδυασμό με την συστηματική παρακολούθηση των κρίσιμων φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού.

Το φυσικό αντικείμενο περιλαμβάνει:

• Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού τηλεμετρίας σε έξι Τοπικούς Σταθμούς Ελέγχου (τρεις γεωτρήσεις και τρεις δεξαμενές)

• Εγκατάσταση σταθερού δικτύου αυτοματοποιημένης μέτρησης καταναλισκόμενου νερού (Fixed Network) με χρήση έξυπνων υδρομετρητών

• Κατασκευή ενός Κεντρικού Σταθμού Ελέγχου για την εγκατάσταση των απαιτούμενων υπολογιστικών συστημάτων και λογισμικών

• Φορητό Εξοπλισμό Ελέγχου και μετρήσεων με την προμήθεια φορητών εξειδικευμένων οργάνων μέτρησης

• Υπηρεσίες δοκιμαστικής λειτουργίας και εκπαίδευσης.

Η χρήση των νέων εξελιγμένων λογισμικών SmartVille AMR & SmartVille App θα συμβάλει δραστικά στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Παράλληλα με την αυτοματοποιημένη λειτουργία των υποδομών ύδρευσης, η τοπική κοινωνία, πέραν των άμεσων ωφελειών που θα αποκομίσει με τη βελτίωση της ποιότητας νερού θα επιτευχθεί η ορθολογική διαχείριση υδατικών πόρων με συνέπεια την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος με τα αντίστοιχα οικονομικά οφέλη.

Το ενεργειακό κόστος

Ο κ. Γεωργαλάς, Διευθυντής Σχεδιασμού και Διαχείρισης Υπηρεσιών Ύδατος, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μιλώντας για τους τρόπους εξοικονόμησης νερού και ενέργειας, ανέφερε ότι η ύδρευση και η αποχέτευση έχουν ένα ενεργειακό κόστος το οποίο πολλές φορές είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφού παγκοσμίως φαίνεται να καλύπτει το 7% της συνολικής παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης. Σε Δήμους το ενεργειακό κόστος συχνά ισοδυναμεί με το 1/3 του προϋπολογισμού τους. Τα εργοστάσια αφαλάτωσης σε όλο τον κόσμο καταναλώνουν περισσότερα από 200.000 GWh /ημέρα. Το ενεργειακό κόστος απειλεί (και ιδιαίτερα σήμερα) τις προσπάθειες για ικανοποίηση βασικών αναγκών του ανθρώπου όπως η ύδρευση και η αποχέτευση. Στην Ελλάδα το σύστημα ύδρευσης – αποχέτευσης, αντιστοιχεί περίπου στο 2,2% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας.

Επομένως κάθε ποσότητα νερού που διακινείται στο σύστημα έχει ένα σημαντικό ενεργειακό κόστος. Δράσεις για τη σωστή διαχείριση των δικτύων ύδρευσης και τη μείωση των απωλειών περιλαμβάνουν: συστήματα τηλεμετρίας – τηλεχειρισμού, προμήθεια και εγκατάσταση μετρητών, χωρισμός του δικτύου ύδρευσης σε στεγανές υποζώνες, δράσεις μείωσης της πίεσης λειτουργίας, δράσεις ενεργού ελέγχου διαρροών κ.α. Επίσης χρήση νέου ενεργειακώς αποδοτικού εξοπλισμού σε συστήματα ύδρευσης για την αύξηση της εξοικονόμησης ενέργειας και γενικότερα επιλογή τεχνολογιών με βάση το υδατικό τους αποτύπωμα. Οι παρεμβάσεις αυτές οδηγούν στην εξοικονόμηση νερού και ενέργειας. Όμως πρώτα πρέπει να γίνεται εξοικονόμηση και μετά παραγωγή ενέργειας από τους παρόχους, μέσω εφαρμογών ΑΠΕ και συμπαραγωγής, για κάλυψη των πραγματικών αναγκών, με σκοπό τη μείωση της αγοραζόμενης ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται συλλογή στοιχείων από τις υπηρεσίες για τη λήψη ορθών αποφάσεων και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα εξοικονόμησης νερού και ενέργειας.

Με την εξοικονόμηση νερού δε κερδίζουμε μόνο χρήματα, αλλά εξοικονομούμε και ενέργεια. Μειώνουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και συμμετέχουμε ενεργά στα μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ώστε να μειώσουμε τις επιπτώσεις στους υδάτινους πόρους.

Τέλος, για τις δυνατότητες χρηματοδότησης έργων και προμηθειών Ύδρευσης μίλησαν ο διευθυντής της ΜΟΔ, κ. Βολακάκης και ο αρμόδιος Προϊστάμενος κ. Αθανασάκης.

Ο πρώτος εξ αυτών αναφέρθηκε στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, τις προτεραιότητες που θέτει και τα επιχειρησιακά προγράμματα. Ειδικά για το πόσιμο νερό , η ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων αποτελούν βασική επιλογή προκειμένου να διασφαλιστεί η καθολική πρόσβαση σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανομένων των απομακρυσμένων περιοχών και των μικρών νήσων.

Προτεραιότητα αποτελεί η υλοποίηση του Εθνικού Επιχειρησιακού Σχεδίου στον τομέα του πόσιμου νερού. Οι επενδύσεις στον τομέα αυτό θα αντιμετωπίζονται με ένα ολιστικό τρόπο για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας των επενδύσεων και την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Βασική επιλογή αποτελεί η υλοποίηση έργων αναβάθμισης και ανάπτυξης υποδομών, η ενίσχυση δράσεων εξοικονόμησης νερού μέσω νέων τεχνολογιών και η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης νερού κυρίως για άρδευση.

Οι διαθέσιμοι πόροι προέρχονται από 4 κυρίως πηγές.

1. ΕΣΠΑ 2021-2027

2. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

3. Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης»

4. Πρόγραμμα «ΧΜ-ΕΟΧ»

Ο κ . Αθανασάκης, αφού ανέλυσε τις δυνατότητες που παρέχουν στους Δήμους οι ανωτέρω πηγές, μίλησε για τη ΜΟΔ ως φορέα υποστήριξης δικαιούχων στην υλοποίηση έργων και δράσεων ΕΣΠΑ που εποπτεύεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Αποστολή της είναι η υποστήριξη της δημόσιας διοίκησης και των αναγκών των Δήμων μέσω της τεχνικής της Υπηρεσίας, του σχεδιασμού των επιθυμητών έργων, των απαραίτητων αδειοδοτήσεων, της εκπόνησης μελετών και της συνολικής επιμέλειας των σχετικών φακέλων.

Ο Δήμος Κέας με τη συνεργασία της ΜΟΔ καλύπτει κι αυτός το διαχειριστικό κενό λόγω της έλλειψης τεχνικής υπηρεσίας και έτσι τα έργα υποδομών που προγραμματίζει προχωρούν ομαλά και χωρίς καθυστερήσεις.