Εγκρίθηκε το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας της Σαντορίνης

Με στόχο την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος, της ποιότητας ζωής και του δημόσιου χώρου, αλλά και την ενίσχυση της ταυτότητας και της προσβασιμότητας του κέντρου της Σαντορίνης, εκπονήθηκε το αντικείμενο της μελέτης του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) του Δήμου Θήρας, το οποίο προσδιορίζεται και συμπληρώνεται από τις “Οδηγίες για την ανάπτυξη και υλοποίηση ενός Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας”, που έχει εκδώσει η European Platform on Sustainable Urban Mobility Plans.

Τα βήματα της μελέτης

Τα βήματα που ακολούθησε η συγκεκριμένη μελέτη ήταν, ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης με συλλογή δεδομένων και προσδιορισμός προβλημάτων, καθορισμός εναλλακτικών σεναρίων, αξιολόγηση εναλλακτικών σεναρίων και επιλογή βέλτιστου σεναρίου και τέλος σύνταξη χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού βέλτιστου σεναρίου οριστικοποίηση του Σ.Β.Α.Κ. Το σύνολο της διαδικασίας εκπόνησης του Σ.Β.Α.Κ. θα διατρέχεται από διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης. 

Οι επιδιώξεις από την εκπόνηση του ΣΒΑΚ

Με την εκπόνηση του ΣΒΑΚ επιδιώκεται:

    1. η αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος, της ποιότητας ζωής και του δημόσιου χώρου, μέσα από παρεμβάσεις αναδιοργάνωσης των όρων και των υποδομών αστικής κινητικότητας

    2. η ενίσχυση της ταυτότητας και της προσβασιμότητας του κέντρου της πόλης, εξασφαλίζοντας κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων

    3. η προστασία των περιοχών κατοικίας από οχλήσεις

    4. η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για μετακινήσεις και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου

    5. η αύξηση του ποσοστού χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς

    6. η αύξηση του ποσοστού χρήσης ποδηλάτου και πεζής μετακίνησης

    7. η μείωση της χρήσης των ΙΧ οχημάτων

    8. η διασφάλιση της απρόσκοπτης και ασφαλούς μετακίνησης όλων των ατόμων χωρίς διακρίσεις, με έμφαση στα ζητήματα κινητικότητας Ατόμων με Αναπηρία (ΑμΕΑ) και Ατόμων με Μειωμένη Κινητικότητα (ΑΜΚ)

    9. η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών (τηλεματική, GIS, κτλ) για τη διαχείριση της αστικής κινητικότητας και την ενημέρωση των πολιτών

    10. η ενίσχυση της συμμετοχικότητας και της δημοκρατικότητας στη λήψη αποφάσεων για τα θέματα οργάνωσης του αστικού χώρου και της κινητικότητας στην πόλη

Γιατί τα ΣΒΑΚ θεωρούνται Στρατηγικά Σχέδια

Σύμφωνα με τις οδηγίες του ELTIS, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) αποτελούν Στρατηγικά Σχέδια που θέτουν μετρήσιμους στόχους, οι οποίοι τροφοδοτούνται από μια ρεαλιστική εκτίμηση, με γνώμονα τους διαθέσιμους πόρους της περιοχής μελέτης. Οι δράσεις για την επίτευξη των στόχων αφορούν την προσδοκώμενη εξέλιξη και αναδιοργάνωση του συστήματος μετακινήσεων των πολιτών αλλά και του δικτύου μεταφορών/ διανομής εμπορευμάτων στις αστικές περιοχές. 

Η θεμελιώδης αρχή των ΣΒΑΚ είναι η προώθηση και η διάδοση των διαφόρων μορφών κινητικότητας, οι οποίες συντελούνται πλήρως εναρμονισμένες με τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις της βιώσιμης (ή αειφόρου) ανάπτυξης. Τα ΣΒΑΚ προκρίνουν την εξυπηρέτηση του τρόπου μετακίνησης των ατόμων, αντί της εξυπηρέτησης των οχημάτων στο διαθέσιμο αστικό χώρο και αυτή τους η προσέγγιση αποτελεί και την διαχωριστική γραμμή από τις παραδοσιακές κυκλοφοριακές μελέτες. Ένα ΣΒΑΚ σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού περιλαμβάνει ένα σύνολο στρατηγικών στόχων και μέτρων των οποίων η εφαρμογή συμβάλλει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος αποτελεσματικότερης εξυπηρέτησης των πολιτών, με βελτιωμένες κυκλοφοριακές συνθήκες και βελτιωμένη ποιότητα ζωής στα αστικά κέντρα.

Γιατί τα ΣΒΑΚ είναι αναγκαία

Η αναγκαιότητα εκπόνησης και υλοποίησης των ΣΒΑΚ προκύπτει από δύο πολύ σημαντικές αιτίες:

    • Κλιματική Αλλαγή: Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Οι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τις σοβαρές επιπτώσεις που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, όπως για παράδειγμα η αλλαγή των καιρικών συνθηκών, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και άλλα ακόμα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίες οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και οι οποίες συνεχίζουν να αυξάνονται, είναι αυτές που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή. Ένα από τα μέτρα μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής αλλά και ανατροπής της υπάρχουσας κατάστασης αποτελεί η υιοθέτηση και η υλοποίηση των ΣΒΑΚ.

    • Χρηματοδοτικό Εργαλείο: Ως Στρατηγικά Σχέδια, τα ΣΒΑΚ αποτελούν χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση έργων και εκπόνησης μελετών που σχετίζονται με τη βιώσιμη κινητικότητα. Τα επόμενα χρηματοδοτικά προγράμματα τύπου ΕΣΠΑ θα χρηματοδοτούν υποδομές, έργα και δράσεις που σχετίζονται με την κινητικότητα και τις μεταφορές, μόνον αν ο Δήμος διαθέτει ΣΒΑΚ. Συνεπώς, δίνεται η δυνατότητα στο Δήμο να απορροφήσει ευρωπαϊκούς/ κοινοτικούς πόρους και να τους αξιοποιήσει στην πόλη για έργα υποδομών, αναπλάσεων, κλπ.

Η μελέτη ΣΒΑΚ εκπονήθηκε σε τρία στάδια, με το πρώτο να αφορά στην καταγραφή/ ανάλυση υφιστάμενης κατάστασης, διατύπωση και διαβούλευση αρχών και στόχων ΣΒΑΚ, το δεύτερο στον καθορισμό και αξιολόγηση εναλλακτικών σεναρίων και το τρίτο στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης βέλτιστου σεναρίου, προϋπολογισμός, διαδικασία παρακολούθησης, οριστικοποίηση και έγκριση \ ΣΒΑΚ

Τελικό σενάριο - εξειδίκευση μέτρων ΣΒΑΚ

Ως γενική αρχή προτείνεται η εφαρμογή του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, όπου και εάν κρίνεται ότι υπάρχουν τροποποιήσεις στην υφιστάμενη κατάσταση. Στο παρόν Σενάριο επιδιώκεται η βέλτιστη διαχείριση των υφιστάμενων υποδομών, με ήπιες παρεμβάσεις, χωρίς ριζοσπαστικές αλλαγές στις υποδομές και το δίκτυο μεταφορών. Στόχος είναι η αντικατάσταση παράνομης στάθμευσης με διαπλάτυνση πεζοδρομίων και -όπου είναι εφικτό- δημιουργία ποδηλατοδρόμων, ακόμη και σε τμήματα του ιεραρχημένου οδικού δικτύου. Σχεδιασμός μέτρων (π.χ. φύτευση ή/ και κιγκλιδώματα στο άκρο των πεζοδρομίων) αποτροπής/ κατάργησης της παράνομης στάθμευσης -ιδιαίτερα αυτής επί των πεζοδρομίων- στο ιεραρχημένο οδικό δίκτυο του νησιού. Στην υφιστάμενη κατάσταση, η παράνομη στάθμευση στο οδικό δίκτυο μειώνει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο της οδικής ασφάλειας για πεζούς (καθώς τους ωθεί να κινηθούν σε μειωμένο πλάτος ή/ και επί του ενεργού οδοστρώματος) και για οχήματα (μείωση ορατότητας, ιδιαίτερα στις διασταυρώσεις).

Στις οδούς που επιτρέπεται η παρόδια στάθμευση προτείνονται αρχιτεκτονικές διαμορφώσεις με εγκιβωτισμό θέσεων στάθμευσης, έτσι ώστε να χωροθετείται η νόμιμη στάθμευση και να εξασφαλίζεται η ορατότητα των διασταυρώσεων προς όφελος της οδικής ασφάλειας. Θα συνεχίσει με ανάπλαση των υφιστάμενων πεζοδρομίων και βελτίωση των τεχνικών/ γεωμετρικών χαρακτηριστικών σε όλο το νησί, για την ευχερέστερη πεζή μετακίνηση των χρηστών. Στις παρεμβάσεις που προτείνονται να υλοποιηθούν, δίνεται προτεραιότητα στην προσβασιμότητα στις ευάλωτες ομάδες, με ιδιαίτερη πρόβλεψη σε ράμπες ΑΜΕΑ στις διασταυρώσεις και σε οδεύσεις τυφλών επί των πεζοδρομίων.

Επιπλέον μέτρα που προβλέπονται είναι, η αποτροπή της διαμπερούς κίνησης οχημάτων από τις περιοχές κατοικίας, η μείωση της ταχύτητας κίνησης των οχημάτων στις περιοχές κατοικίας, η εφαρμογή Συστήματος Ελεγχόμενης Στάθμευσης (ΣΕΣ), με αξιοποίηση «έξυπνων συστημάτων» (smart systems), η κατασκευή και λειτουργία δημοτικών χώρων στάθμευσης εκτός οδού, ενίσχυση της χρήσης ποδηλάτου με κατασκευή δικτύου ποδηλατοδρόμων και διαμόρφωση υποδομών χρήσης ποδηλάτου, δημιουργία διευρυμένου Δικτύου Πράσινων Διαδρομών και βιώσιμη διαχείριση εμπορικών μεταφορών.

Παράλληλα, οι υποδομές Αστικής Συγκοινωνίας (αστικές γραμμές ΚΤΕΛ) θα λειτουργούν με αναβαθμισμένες υπηρεσίες σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση (Αύξηση συχνότητας/ Πύκνωση δρομολογίων ΜΜΜ, Βελτίωση αξιοπιστίας, Επέκταση ωραρίου, Εφαρμογή τηλεματικής στις στάσεις), βελτιώνοντας ουσιαστικά το επίπεδο εξυπηρέτησης. Όπως έχει προκύψει από τις έρευνες της ομάδας έργου και τη σχετική βιβλιογραφία, η αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών της Δημόσιας Συγκοινωνίας, είναι το βασικότερο κριτήριο για την επιλογή έναντι της χρήσης του αυτοκινήτου.