«Μάχη» για την τροπολογία του νέου ΕΣΠΑ

Στην αιχμή του δόρατος βρίσκεται η τροπολογία του νέου ΕΣΠΑ για δημάρχους και περιφερειάρχες, το οποίο αποτελεί τη νέα στρατηγική προσέγγιση για την Πολιτική Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εξασφαλίζει ότι η συνδρομή από τα Ταμεία συμβαδίζει με τις κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές μεταξύ των κοινοτικών προτεραιοτήτων αφενός και του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αφετέρου.

Η αναπτυξιακή στρατηγική (ΕΣΠΑ) διαμορφώθηκε με γνώμονα τις εθνικές πολιτικές και αποτελεί το έγγραφο αναφοράς για τον προγραμματισμό των Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε εθνικό επίπεδο για την τρέχουσα περίοδο. Οι βασικές αρχές που διέπουν το πλαίσιο διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων αποτέλεσαν αντικείμενο ευρείας διαβούλευσης, ωστόσο πλέον, η τροπολογία του προγράμματος ΕΣΠΑ για τις Περιφέρειες και τους Δήμους έδωσε την αφορμή να προκληθεί «σύρραξη» ανάμεσα στους αρμόδιους φορείς. Σύμφωνα με τις αντιδράσεις των Περιφερειών και των εκπροσώπων τους, η ζυγαριά της ανάπτυξης γύρει μονομερώς, υποβαθμίζοντας το ρόλο και την συμμετοχή των περιφερειών στα εν λόγω επιχειρησιακά προγράμματα ανάπτυξης. «Το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 αποτελεί την τελευταία ίσως μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν με ευρωπαϊκούς πόρους μια σειρά από έργα εθνικής και τοπικής σημασίας, καθώς και δράσεις που αφορούν την κοινωνική οικονομία και τη στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων», αναφέρει χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση της, η ΚΕΔΕ, την ίδια στιγμή που η Περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, χαρακτηρίζει την νέα τροπολογία ως «κοινοβουλευτική εκτροπή».

Ενεργός ο ρόλος των ΟΤΑ Α’ βαθμού

Σύγκρουση συμφερόντων προκλήθηκε μεταξύ της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού και των Περιφερειών, εξαιτίας της ψήφισης του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, που πρεσβεύει η τροπολογία του νέου ΕΣΠΑ που συζητήθηκε στη Βουλή από το βουλευτή της ΝΔ, Γιάννη Καράμπελα. Σύμφωνα με την εισαχθείσα ρύθμιση, συγκροτείται «Περιφερειακή Επιτροπή Αναπτυξιακού Σχεδιασμού (ΠΕΑΣ)», η οποία θα λειτουργεί ως «υποεπιτροπή της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΠΕΠ», έπειτα από την σύμφωνη γνώμη τόσο της ΚΕΔΕ όσο και της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ). Την ίδια στιγμή, συστάθηκαν τα μέλη της εν λόγω επιτροπής στην οποία, πρόεδρος της επιτροπής θα είναι ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΕ και η σύνθεσή της θα περιλαμβάνει δύο μέλη του Δ.Σ. της ΠΕΔΑ με τους αναπληρωτές τους, ένα μόνο μέλος από το περιφερειακό συμβούλιο και εκπρόσωπο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης -της «διορισμένης περιφέρειας»- με τον αναπληρωτή του. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της ΚΕΔΕ, «Η ανακοίνωση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση», εκφράζοντας την ικανοποίηση της για την τροπή των νέων κυβερνητικών ψηφισμάτων.

Οι ΟΤΑ α’ βαθμού αποκτούν, εν τούτοις, ενεργητικό ρόλο στο σχεδιασμό των κοινοτικών κονδυλίων ενώ όπως παραθέτεται από την ΚΕΔΕ με την νέα τροπολογία αποκαθίστανται οι αδικίες βάση των οποίων οι δήμοι απουσίαζαν επιδεικτικά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων από το σχεδιασμό και τη διαχείριση του ΕΣΠΑ. Όπως συγκεκριμένα αναφέρει η οργάνωση στις ανακοινώσεις της, μετά το εν λόγω ψήφισμα, «Αν και είμαστε ο κρατικός θεσμός που βρίσκεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον, πιο κοντά στον πολίτη και τις καθημερινές του ανάγκες η διαχείριση του ΕΣΠΑ από τα κέντρα λήψης των αποφάσεων των δήμων» ενώ παράλληλα προσθέτει πως Την άδικη αυτή μεταχείριση της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού έρχεται εν μέρει να διορθώσει η Πολιτεία, μέσα από την ψήφιση του Νομοσχεδίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Χαιρετίζουμε την απόφαση αυτή ως ένα πρώτο σημαντικό βήμα προς τον εξορθολογισμό των μηχανισμών σχεδιασμού και διαχείρισης του ΕΣΠΑ. Όλοι μαζί, Κεντρική Εξουσία, Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού, οφείλουμε να συνεργαστούμε στενά, σε ισότιμη βάση, προκειμένου το νέο ΕΣΠΑ να καταστεί μοχλός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής».

Οι αντιδράσεις της Περιφέρειας

Σε αντιθετικό κλίμα κυμαίνονται ωστόσο οι δηλώσεις των Περιφερειών και συγκεκριμένα της Περιφέρειας Αττικής, η οποία κάνει λόγο για «καπέλωμα» των Περιφερειών μέσω ΚΕΔΕ και της συγκεκριμένης τροπολογίας του ΕΣΠΑ. «Με μία ακόμη, την πολλοστή, κοινοβουλευτική εκτροπή, η κυβέρνηση επιχειρεί να περιορίσει την αυτονομία δράσης των Περιφερειών, ενεργώντας αντισυνταγματικά και δείχνοντας και με τον τρόπο αυτόν, το πώς αντιλαμβάνεται τη λειτουργία της δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης: ως τον μακρύ βραχίονα της κεντρικής εξουσίας για την εκτέλεση των μνημονιακών πολιτικών» αναφέρει χαρακτηριστικά η Περιφερειάρχης Αττικής, υποβαθμίζοντας τις νέες κυβερνητικές προσεγγίσεις του αναπτυξιακού προγράμματος. «Πρόκειται για μια απαράδεκτη πολιτικά, έωλη αυτοδιοικητικά τροπολογία, η οποία έχει διπλό στόχο : να υποβαθμίσει και να χειραγωγήσει την υλοποίηση των ΠΕΠ από τις Περιφέρειες» τα οποία διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να υλοποιηθούν με το βέλτιστο τρόπο οι στρατηγικές επιλογές της χώρας», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ταυτόχρονα η ίδια συμπληρώνει ότι «Η τροπολογία – εξπρές κατατέθηκε σε νομοσχέδιο που συζητήθηκε μεν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος αν και η κυβέρνηση το “μαγείρευε” έξι ολόκληρους μήνες», εστιάζοντας στο παράνομο χαρακτήρα της τροπολογίας, για την οποία αμφισβητείται η χρησιμότητα της εξίσου, καθώς υπονομεύει τη δράση των Περιφερειών. Όπως η Περιφερειάρχης Αττικής καταγγέλλει «Με απλή ανάγνωση κατατέθηκε η τροπολογία για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 και την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2012/17 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2012, η οποία καπελώνει» τις Περιφέρειες σε ότι αφορά στην εκτέλεση των ΠΕΠ», για το οποίο, το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Περιφερειών (ΕΝ.ΠΕ), υιοθέτησε ομόφωνα ψήφισμα, κατά το οποίο ζητά από την κυβέρνηση την «άμεση κατάργηση του άρθρου 24Α του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας. Όπως αναφέρεται από την ΕΝ.ΠΕ «Η συγκεκριμένη εκπρόθεσμη τροπολογία ουδόλως συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση και υλοποίηση των ΠΕΠ και στοχεύει στην απομείωση του ρόλου των Περιφερειών. Καλούμε την κυβέρνηση, να προβεί άμεσα στην κατάργηση της ψηφισθείσας άρον – άρον, χωρίς συζήτηση, τροπολογίας».