"Ο σεβασμός στις ιδιαιτερότητες των νησιών, προϋπόθεση ανάπτυξης"

Η περιφερειακή σύμβουλος Νοτίου Αιγαίου, Άννα Μαυρουδή συμμετείχε στην ημερίδα με θέμα «Μικρά Νησιά, Φυσικοί Πόροι» που διοργάνωσε το Ελληνικό Δίκτυο Μικρών Νησιών και το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη την Τετάρτη 28 Απριλίου υπό την αιγίδα του Υπουργείου Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού και των Περιφερειών Θεσσαλίας και Βορείου Αιγαίου.

Στο χαιρετισμό της στην έναρξη της ημερίδας τόνισε μεταξύ άλλων ότι «η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι η κατεξοχήν πολυνησιωτική περιφέρεια με δεκάδες διάσπαρτα μικρά νησιά. Ταυτόχρονα οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες εντείνονται καθημερινά. Η ανάδειξη των προβλημάτων των μικρών νησιών, η διεκδίκηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής επίλυσης τους στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης και η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου τους είναι σαφώς θέμα πολιτικής στόχευσης, ιεραρχήσεων και προσέγγισης των πραγματικών προβλημάτων των κατοίκων τους. Οφείλει να συμπεριλάβει τη φωνή των ίδιων των κατοίκων, τη διασφάλιση της παραμονής των μελλοντικών γενεών στον τόπο τους και την προστασία του εύθραυστου οικοσυστήματος και της απαράμιλλης ομορφιάς του τοπίου τους.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι μετά από 4 κοινοτικά πλαίσια στήριξης, τα νησιά μας και πολύ περισσότερο τα μικρά νησιά, εξακολουθούν να παραμένουν χωρίς βασικές υποδομές οδηγώντας τα στην εγκατάλειψη και στην απομόνωση.

Με τις ακολουθούμενες νεοφιλελεύθερες πολιτικές των τελευταίων ετών, συμπεριλαμβανομένης της απορρύθμισης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, της λογικής των ολιγοπωλίων σε ακτοπλοΐα και ενέργεια, τη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα σε υγεία, εκπαίδευση, κτλ. τα νησιά μας δυστυχώς γύρισαν δεκαετίες πίσω. Παράλληλα, 5 χρόνια μετά τον Καλλικράτη, μπορούμε πλέον να μιλάμε για την αποτυχία της συγκεκριμένης διοικητικής μεταρρύθμισης ως προς το κριτήριο της νησιωτικότητας.»

Η «νησιωτικότητα» που έχει θεσμοθετηθεί τόσο από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, όσο και από το Ελληνικό Σύνταγμα, μέχρι σήμερα αποτελεί κενό γράμμα, διότι οι διαδοχικές κυβερνήσεις αλλά και οι μέχρι τώρα αυτοδιοικητικές αρχές δεν ενδιαφέρθηκαν να την μετουσιώσουν σε εξειδικευμένες πολιτικές στο νησιωτικό χώρο, να διεκδικήσουν την ισονομία και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των νησιωτών, και κυρίως όσων κατοικούν σε μικρά νησιά.

Είναι πραγματικά αδιανόητο ότι δεν αξιοποιηθήκαν τεχνολογικές καινοτομίες στην υγεία, την εκπαίδευση, την δημόσια διοίκηση, δεν ασκήθηκε καμία αποτελεσματική πολιτική ήπιου εναλλακτικού τουρισμού, δεν υποστηρίχθηκε επαρκώς η τοπική πρωτογενής παραγωγή, δεν ενεργοποιήθηκαν θεσμοί και υπηρεσίες να βοηθήσουν τους κατοίκους των μικρών νησιών, να συγκρατήσουν τον πληθυσμό τους και να αναδείξουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα λαμβάνοντας υπόψη την φέρουσα ικανότητά τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αξιοποίηση του άξονα προτεραιότητας “Χωρική Συνοχή και Συνεργασία” του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2007-2013 στο Νότιο Αιγαίο, που αφορούσε στα μικρά νησιά, παρέμεινε απλά και μόνο διακήρυξη καλών προθέσεων. Στο νέο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης 2014-2020 του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου δεν θα χρησιμοποιηθεί στην παρούσα φάση η δυνατότητα του προγράμματος «Τοπική Ανάπτυξη με την Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων», το οποίο κατά τη γνώμη μας αποτελεί το μοναδικό εργαλείο που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τα μικρά νησιά μας.

Ταυτόχρονα, οι φυσικοί πόροι αποτελούν αδιαπραγμάτευτο δημόσιο και κοινωνικό αγαθό, ιδιαίτερα σε ευαίσθητες περιοχές, όπως είναι τα μικρά νησιά. Το νερό, ο ήλιος, ο άνεμος, ο αιγιαλός, ο ορυκτός πλούτος, η γεωθερμία δε μπορούν να μπουν σε καμία λογική ιδιωτικοποίησης, οικονομικών πιέσεων από μεγάλες εταιρίες και υπερεκμετάλλευσης. Όσον αφορά το θαλάσσιο πλούτο, τα ιχθυαποθέματα ήδη βρίσκονται σε οριακό σημείο, γεγονός που επιδεινώνει τη ζωή των παράκτιων αλιέων και προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις τόσο στα θαλάσσια οικοσυστήματα όσο και στις μικροοικονομίες των νησιών.

Αν δεν αντιταχθούμε στην αποθέωση της ανταγωνιστικότητας, η οποία έχει αντικαταστήσει την λογική της σύγκλισης σε ευρωπαϊκό και συνεπώς σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο,

Αν δε σεβαστούμε έμπρακτα τις ιδιαιτερότητες των μικρών νησιών - νομοθετικά, χρηματοδοτικά, επιστημονικά, ως πολίτες και ως επισκέπτες -

Αν δεν δημιουργήσουμε τις απαραίτητες συνέργειες σε επίπεδο κυβέρνησης, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημονικών φορέων και κατοίκων με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, την αξιοπρεπή διαβίωση των μικρονησιωτών, την άρση της απομόνωσης τους. Δεν δικαιούμαστε να μιλάμε για ευημερία και βιώσιμη ανάπτυξη στο Νότιο Αιγαίο.