«Περιφερειακή στρατηγική κοινωνικής ένταξης, καταπολέμησης της φτώχειας και κάθε μορφής διακρίσεων της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου»

Το Περιφερειακό στρατηγικό σχέδιο κοινωνικής ένταξης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, η οποία λήγει στις 27 Ιουνίου και περιγράφει τις προτεραιότητες, τις παρεμβάσεις και τις δράσεις της Περιφέρειας για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Παρουσιάζονται αποσπάσματα του σχεδίου, προκειμένου να γίνει κατανοητή πρωτίστως η βάση επί της οποίας στηρίζεται ο περιφερειακός σχεδιασμός και αφορά στα χαρακτηριστικά της φτώχειας, τις θιγόμενες ομάδες και την κάλυψη των αναγκών, και εν συνεχεία οι πρακτικές που θα ακολουθηθούν από την Περιφέρεια τόσο για την προστασία, όσο και για την προώθηση της απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης. 

Το  γενικό πλαίσιο

Η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομικής και κοινωνικής ατζέντας, αλλά και των προτεραιοτήτων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Οι ειδικές αναπτυξιακές ανάγκες στο πεδίο της φτώχειας και της κοινωνικής ένταξης όπως ορίζονται στο ΕΣΠΑ 2014-2020 είναι οι ακόλουθες: α) η πρόσβαση στην απασχόληση και σε βασικά 

αγαθά ή υπηρεσίες, β) η κοινωνική ένταξη (στέγαση, εκπαίδευση, απασχόληση, κλπ), γ) η άρση της απομόνωσης σε όλες τις παραμέτρους (βελτίωση της προσβασιμότητας, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, σε πολιτισμικά αγαθά, κλπ) και δ) η αντιμετώπιση φαινομένων που δυσχεραίνουν ή αναπαράγουν τα φαινόμενα φτώχειας (όπως η έλλειψη αναπτυξιακών ευκαιριών), ή παραμονής στην κατηγορία των Ευπαθών Ομάδων.

Οι ανάγκες στο πεδίο της αντιμετώπισης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού θα ιεραρχηθούν από τις Περιφέρειες στη βάση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και αναπτυξιακών αναγκών και σύμφωνα με το πλαίσιο και τις κατευθύνσεις των αναφερόμενων εθνικών και περιφερειακών στρατηγικών, και ειδικότερα: 

Ενεργές πολιτικές ένταξης με στόχο τη βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης. 

Ενσωμάτωση  των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων (όπως Ρομά, άστεγοι, μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, κλπ.). 

Καταπολέμηση  των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή 

εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. 

Βελτίωση  της πρόσβασης  σε οικονομικά προσιτές, βιώσιμες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και των κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας. 

Προώθηση  της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων. 

Τοπικά  Αναπτυξιακά Προγράμματα (Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων).

Πηγές χρηματοδότησης

Βασική πηγή χρηματοδότησης της Στρατηγικής αποτελεί το σύνολο των εθνικών δημόσιων πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων των οργάνων της Κεντρικής Κυβέρνησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πεδίο της κοινωνικής ένταξης. 

Σημαντική συνεισφορά στην Περιφερειακή Στρατηγική θα αποτελέσουν οι πόροι από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία. 

Βασική πηγή χρηματοδότησης της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης αποτελεί το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου 2014-2020. 

Ο συνολικός προϋπολογισμός (σε επίπεδο Δημόσιας Δαπάνης) του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου ανέρχεται σε 168.170.562 € (84.085.281 € κοινοτική συνδρομή).

Επιπλέον πηγές χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν οι ακόλουθοι διακριτοί πόροι των Ευρωπαϊκών Πολιτικών για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 όπως το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής», το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, ενώ μπορούν να αξιοποιηθούν πόροι από τα ακόλουθα ευρωπαϊκά Ταμεία: Ταμείο Αλληλεγγύης, Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, Ευρωπαϊκά Ταμεία Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας.

Επίσης πόροι του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και ιδιωτικοί πόροι από επαγγελματικές ενώσεις και επιχειρήσεις, στο πλαίσιο ανάπτυξης δράσεων κοινωνικών επενδύσεων, καθώς και στο πλαίσιο ανάπτυξης δράσεων οργανωμένης κοινωνικής προσφοράς, όπως οι χορηγίες και οι δωρεές.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Συνδυάζοντας τα χωρικά και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας, το ΠΕΠ Ν. Αιγαίου υιοθετεί συγκεκριμένη τυπολογία για την κατάταξη των νησιών, προκειμένου να υλοποιηθούν αναπτυξιακές παρεμβάσεις στο πλαίσιο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. 

Οι κατηγορίες αυτές συνεκτιμούν τον πληθυσμό, αλλά και τη θέση κάθε νησιού στο παραγωγικό σύστημα της Περιφέρειας, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τον εθνικό και περιφερειακό χωροταξικό σχεδιασμό. 

Οι κατηγορίες είναι ΟΜΑΔΑ Ι: Ακατοίκητα νησιά / βραχονησίδες που περιλαμβάνει 336 νησιά. Στην πλειοψηφία τους καλύπτονται από χερσαίες ζώνες NATURA 2000 και συγκεντρώνουν 10 υγροβιότοπους.Περιλαμβάνονται 327 ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες και 9 νησιά με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους.

ΟΜΑΔΑ ΙΙ: Νησιά με ελλείψεις σε υποδομές και μικρό βαθμό αξιοποίησης πόρων, που περιλαμβάνει 30 νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.000 κατοίκων.

ΟΜΑΔΑ ΙΙΙ: Νησιά του βασικού παραγωγικού πυρήνα, που περιλαμβάνει 13 νησιά με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Στα νησιά αυτής της ομάδας η προτεραιότητα είναι διττή. Πρέπει αφενός να εντοπιστούν οι πιέσεις από την ανάπτυξη του τουρισμού, τόσο στο περιβάλλον όσο και την δομή της απασχόλησης και αφετέρου να ενισχυθεί η ελκυστικότητα τους, με εμπλουτισμό και διαφοροποίηση του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος, στο πλαίσιο της εφαρμογής της έξυπνης εξειδίκευσης, για την σύνδεση του τουρισμού με την εμπειρία, την αγροδιατροφή, την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες.

Απασχόληση

Σε ότι αφορά στους απασχολούμενους, η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου παρουσιάζει τάση ανάλογη με αυτήν της χώρας, παρότι τα φαινόμενα δεν είναι εξίσου έντονα. 

Ειδικά για το 2014, ο αριθμός των ανέργων το Α’ τρίμηνο ήταν 46.972, μειώθηκε σε 28.113 κατά το Β’ τρίμηνο και έφτασε στο ετήσιο χαμηλό των 24.419 άνεργων κατά το Γ’ ́ τρίμηνο, το οποίο θα πρέπει να θεωρείται και η περίοδος μέγιστης απασχόλησης στην Περιφέρεια. 

Πρέπει να σημειωθεί, ότι στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, λόγω της έντονης τουριστικής δραστηριότητας, η οποία κλιμακώνεται κατά τους τουριστικούς μήνες, υπάρχει έντονο το φαινόμενο της εποχικότητας του αριθμού ανέργων και απασχολούμενων. 

Η δυναμική αυτή αποτυπώνεται και στη σύνθεση της ανεργίας μεταξύ μακροχρόνια ανέργων και ανέργων για λιγότερους από 12 μήνες.

Από τα στοιχεία φαίνεται ότι υπάρχει ένας «σκληρός πυρήνας» μακροχρόνιας ανεργίας ο οποίος δεν επηρεάζεται από την περιοδική αύξηση της απασχόλησης. Επιπλέον, το μέγεθος της ομάδας αυτής φαίνεται να έχει αυξηθεί δραματικά από το 2008 και μετά. 

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (Έρευνα Εργατικού Δυναμικού) ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων ήταν 14.868 το Α τρίμηνο του 2014 και ελαφρά μειωμένος σε 14.248 το Γ τρίμηνο του 2014.

Το  ποσοστό μερικής  απασχόλησης στην ΠΝΑ είναι αισθητά  χαμηλότερο έναντι αυτού  της χώρας, 5% σε σχέση με 9,5%. Επί του συνόλου των μερικώς απασχολούμενων, ως κυριότερη αιτία μη πλήρους απασχόλησης είναι η αδυναμία εξεύρεσης σχετικής εργασίας (περίπου 3.809 άτομα ή ποσοστό 58%).

Ομάδες  στόχου

Για τους σκοπούς του Στρατηγικού Σχεδιασμού και μόνο, ως «φτωχοί» κάτοικοι της ΠΝΑ λογίζονται όσοι εμπίπτουν στα πρώτα τρία κλιμάκια εισοδήματος ως εξής: όσοι εμπίπτουν στο κλιμάκιο μέχρι 2.935€ (χάριν συντομίας 3.000€), οι οποίοι λογίζεται ότι βιώνουν ακραία φτώχεια, όσοι εμπίπτουν στο κλιμάκιο μεταξύ 2.935 € και 5.869 € (χάριν συντομίας 6.000€), όσα ζευγάρια (υπόχρεος-σύζυγος) εμπίπτουν στο κλιμάκιο μεταξύ 5.869 € και 8.800€ (οι ατομικές δηλώσεις αποκλείονται).

Συνολικά, υπολογίζεται ότι 56.056 κάτοικοι της ΠΝΑ (μη συμπεριλαμβανομένων  παιδιών) ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Συνολικά, στην Ομάδα-Στόχου περιλαμβάνεται το 22,8% του πληθυσμού κατανεμημένο σε σχεδόν 45.000 νοικοκυριά. 

Συμπληρωματικά, μπορεί να θεωρηθεί ότι 20.098 επιπλέον φυσικά πρόσωπα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας (8% του πληθυσμού ή 10.049 νοικοκυριά). 

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις πληθυσμού φτώχειας καταγράφονται σε Ρόδο, Κάλυμνο, Κω, Νάξο και Σύρο. Το 38% της Ομάδας βρίσκεται στις Κυκλάδες ενώ το 62% στα Δωδεκάνησα.

Στις  Κυκλάδες, υψηλότατα  είναι τα ποσοστά  φτώχειας στην Νότια  και Δυτική Άνδρο (σε Κόρθι, Γαύριο και Μπατσί ξεπερνούν το 27%), αλλά και σε Πάρο και Ίο (περίπου 27%), καθώς και στη Νάξο (περίπου 25%). Συνολικά, εκτιμάται ότι στην κατηγορία της ακραίας φτώχειας στην ΠΝΑ εμπίπτουν περίπου 12.600 άτομα ή σχεδόν 9.900 νοικοκυριά. 

Ειδικά στις Κυκλάδες τα υψηλότερα ποσοστά ακραίας φτώχειας (άνω του 9%) καταγράφονται στις Περιφερειακές Ενότητες Πάρου (περίπου 1.200 άτομα) και Νάξου (σχεδόν 1.000 άτομα).

Ο Ν. 4019/2011 (άρθρο 1) ορίζει και κατηγοριοποιεί τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού σε «ευάλωτες» και «ειδικές». Μεταξύ των ειδικών ομάδων περιλαμβάνονται οι κάτοικοι απομακρυσμένων νησιωτικών περιοχών. Υπό την έννοια αυτοί το σύνολο των κατοίκων των μικρών νησιών της ΠΝΑ αποτελεί «ειδική ομάδα πληθυσμού» η οποία καταγράφεται ως διακριτή ομάδα στόχου.

Ειδικές συνθήκες για την  κοινωνική ένταξη

Από την έρευνα και ανάλυση, προκύπτουν γενικά και ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν και θεμελιώδεις παραμέτρους για τον παρόντα σχεδιασμό αλλά και για την μετέπειτα υλοποίηση

μιας ολοκληρωμένης Περιφερειακής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη. 

Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι εγγενή και αφορούν: 

α. την πολυνησιωτικότητα,

β. την παραγωγική διάρθρωση, και ειδικά την κυριαρχία του τουρισμού,

γ. την οργάνωση της δημόσιας διοίκησης.

Η πολυνησιωτικότητα ως θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ΠΝΑ, αποκτά ειδικό βάρος σε ότι αφορά την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση των διακρίσεων. Σε πρώτο επίπεδο, η πολυνησιωτικότητα αποτελεί αφ’ εαυτού παράγοντα αποκλεισμού.

Ο τουρισμός είναι κυρίαρχη παραγωγική δραστηριότητα στην ΠΝΑ. 

Ο τομέας των υπηρεσιών συνεισφέρει άνω του 85% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του Περιφερειακού προϊόντος και απασχολεί το 73% των εργαζομένων στην ΠΝΑ. 

Η οργάνωση της τουριστικής αγοράς επηρεάζεται άμεσα και καθοριστικά από την οικονομική και δημοσιονομική κρίση των τελευταίων ετών. 

Σε πρώτο επίπεδο, η εποχικότητα σε συνδυασμό με τη συμπίεση των εισοδημάτων απασχολούμενων και αυτοαπασχολούμενων (κατά κανόνα πολύ μικρές επιχειρήσεις), οδηγεί σε σημαντική αύξηση της καταγραφόμενης φτώχειας. Δευτερευόντως, οι σημαντικές αλλαγές στον τρόπο καταβολής επιδομάτων και ειδικά περιορισμοί στον τρόπο λήψης του επιδόματος ανεργίας για εποχιακή απασχόληση στον τουρισμό, έχουν αφαιρέσει μία προϋπάρχουσα πηγή συντήρησης και στήριξης του οικογενειακού εισοδήματος. Ως συνδυαστικό αποτέλεσμα των παραπάνω, έγινε λόγος για το έντονο πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας, ιδιαίτερα στον τουριστικό τομέα της οικονομίας.

Είναι σαφές ότι η διόρθωση της ανωτέρω δυναμικής αποτελεί ευρύτερο εθνικό ζήτημα, το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τα περιορισμένα μέσα της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης. 

Εντούτοις, στο μέτρο του δυνατού κρίνεται αναγκαίο να εισαχθούν δύο βασικές σχεδιαστικές παράμετροι: η εισαγωγή δικλίδων προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις κατά τον εντοπισμό ωφελουμένων και την παροχή υπηρεσιών. 

Η περαιτέρω εξειδίκευση και στοχευμένη υλοποίηση της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης απαιτεί συσχετισμό τόσο με την τοπική διάγνωση αναγκών της αγοράς εργασίας όσο και με τη διασύνδεση ωφελουμένων με τοπικές επιχειρήσεις ή/και αναδυόμενους κλάδους, ως τα βασικά μέσα που μπορούν να διασφαλίσουν αποτελεσματικότητα ως προς την αξιοποίηση της απασχόλησης ως βασικού μέσου κοινωνικής ένταξης. 

Επιπλέον, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω, κρίσιμη θα είναι

η επίτευξη συνεργειών με την Στρατηγική «Έξυπνης Εξειδίκευσης» της Περιφέρειας. 

Δημόσια διοίκηση

Σε ότι αφορά τη δημόσια διοίκηση και τους διάφορους μηχανισμούς ικανούς να υλοποιήσουν στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο δράσεις κοινωνικής ένταξης, καταγράφεται μία κατ’ αρχήν μεικτή και ανισοβαρής εικόνα, που επηρεάζεται από τη νησιωτικότητα και την διοικητική διάρθρωση της Περιφέρειας αλλά και από κατά τόπους ειδικές συνθήκες και περιστάσεις. 

Η διοικητική οργάνωση όπως υπαγορεύεται από τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, χαρακτηρίζεται από διασπορά και σημαντικές διακυμάνσεις. Με δεδομένο ότι η κοινωνική έρευνα και πρόνοια εμπίπτει στις αρμοδιότητες των Δήμων γίνεται κατανοητό ότι η παροχή των σχετικών υπηρεσιών προς τους πολίτες στους μικρούς Δήμους ή/ και τα μικρά νησιά που έχουν ενσωματωθεί διοικητικά σε μεγαλύτερους Δήμους καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής. Αλλά ακόμα και στα πιο «μεγάλα» νησιά (Σύρος, Πάρος, Νάξος, Θήρα, Κάλυμνος, Μύκονος) παρουσιάζονται σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό ή άλλα μέσα για τις κοινωνικές υπηρεσίες, όπου υπάρχουν.

Κατά αντιστοιχία παρουσιάζεται διασπορά και ανομοιογένεια  στην παρουσία των κρατικών υπηρεσιών.

Απουσία μηχανισμών καταγραφής ευπαθών ομάδων και  κοινωνικής έρευνας.

Σχετική έλλειψη μηχανισμών υλοποίησης δράσεων  κοινωνικής ένταξης.

Σε ότι αφορά στους μηχανισμούς υλοποίησης, η μέχρι στιγμής ύπαρξη πόρων έχει δημιουργήσει κίνητρα για δημιουργία διαφόρων σχημάτων εφαρμογής από μεμονωμένους φορείς ή συμπράξεις αυτών, συχνά διαφοροποιούμενα ανάλογα με τις πηγές χρηματοδότησης, αλλά και την πολιτική συγκυρία. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα πολλαπλών ταχυτήτων, ενώ δεν είναι ασυνήθιστη η εγκατάλειψη δράσεων που έχουν αναληφθεί από προηγούμενες διοικήσεις Δήμων ή Δημοτικών Επιχειρήσεων. 

Τέλος, διακριτό μεν αλλά ελάχιστα χαρτογραφημένο τμήμα στην παροχή υπηρεσιών πρόνοιας και φροντίδας αποτελεί η αυξημένη παρουσία ιδιωτικών / φιλανθρωπικών πρωτοβουλιών υπέρ των κατοίκων των μικρών νησιών.

Στόχοι

Η αντιμετώπιση προβλημάτων κοινωνικής ένταξης αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του ευρύτερου αναπτυξιακού προγραμματισμού της περιφέρειας. Στο πλαίσιο του τελευταίου, η Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης περιλαμβάνει εστιασμένες παρεμβάσεις για την πρόληψη κινδύνων διακρίσεων ή περιθωριοποίησης και την ενεργό υποστήριξη στην απασχόληση, με βασικές επιδιώξεις: την υποστήριξη των γυναικών, προκειμένου να διευκολυνθεί η προώθηση τους στην απασχόληση την κοινωνική και εργασιακή ένταξη ευπαθών ομάδων, την καταπολέμηση των διακρίσεων, την ισότιμη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές βιώσιμες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων στο τομέα της κοινωνικής οικονομίας.

Με βάση τα παραπάνω, ορίζεται ο βασικός στόχος της Περιφερειακής Στρατηγικής Κοινωνικής Ένταξης: Η ολοκληρωμένη υποστήριξη των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, ώστε να μην ακυρώνεται η άσκηση των δικαιωμάτων τους για ενεργητική συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή και για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους. 

Τόσο σε στρατηγικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, η επίτευξη του βασικού στόχου είναι άμεσα συνυφασμένη με δύο βασικές συνθήκες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου: την πολυνησιωτικότητα και την κυριαρχία του τουρισμού στην παραγωγική διάρθρωση της περιφέρειας.

Ο βασικός στόχος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου εξειδικεύεται σε 

τρεις Γενικούς Στόχους. Ο πρώτος στόχος της Στρατηγικής εστιάζει στην προστασία των ατόμων που βιώνουν συνθήκες ακραίας φτώχειας, ως αποτέλεσμα της οποίας αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσής τους. Ο δεύτερος στόχος αφορά στην πολυνησιωτικότητα και η επακόλουθη γεωγραφική απομόνωση, που αποτελούν μία διακριτή παράμετρο του κοινωνικού αποκλεισμού στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου. Η γεωγραφική ιδιαιτερότητα των νησιών λειτουργεί επιβαρυντικά τόσο ως προς την ανάπτυξη της οικονομίας και της απασχόλησης όσο και ως προς την παροχή και λήψη κάθε είδους υπηρεσιών (πρόνοιας, ένταξης κλπ).

Ο τρίτος γενικός στόχος της στρατηγικής εστιάζει στην καταπολέμηση του αποκλεισμού που μπορεί να προκύψει λόγω φύλου, αναπηρίας ή οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Προτεραιότητες

Οι Γενικοί Στόχοι της στρατηγικής της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου για την Κοινωνική Ένταξη αντιστοιχούν επιχειρησιακά σε τέσσερεις Άξονες Προτεραιότητας. 

Αποσκοπώντας στην καταπολέμηση της ακραίας φτώχειας, ο πρώτος Άξονας Προτεραιότητας εστιάζει στην άμεση αντιμετώπιση υλικών στερήσεων. 

Σύμφωνα και με το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Κοινωνική Ένταξη η άμεση αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας συνίσταται στην βελτίωση της πρόσβασης σε επαρκείς πόρους και στην βελτίωση της πρόσβασης σε υλικά αγαθά. 

Ο δεύτερος Άξονας της Περιφερειακής Στρατηγικής εστιάζει στην υλοποίηση κάθε είδους δράσης που συμβάλλουν στην ενεργητική συμμετοχή των ευπαθών ομάδων στην οικονομική και κοινωνική ζωή. 

Ως κυρίαρχο στοιχείο ορίζεται η βελτίωση της απασχολησιμότητας, η οποία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα συμμετοχής. 

Στην υλοποίηση των δράσεων, εφαρμόζεται η λογική της ολοκληρωμένης παρέμβασης σε δύο επίπεδα. 

Σε πρώτο επίπεδο οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν πλέγμα αλληλοσυμπληρούμενων δράσεων σε επίπεδο ωφελούμενου, με σκοπό την υποστήριξη της (επαν)ένταξης.

Σε δεύτερο επίπεδο, το εκάστοτε πλέγμα δράσεων είναι προτιμητέο να συνεισφέρει στη συνολική αντιμετώπιση αναγκών συγκεκριμένων γεωγραφικών ενοτήτων (νησιών). 

Ιδιαίτερη σημασία για την υλοποίηση των δράσεων έχει η ενεργοποίηση φορέων, σχημάτων και δράσεων που δραστηριοποιούνται ήδη ή δύνανται να δραστηριοποιηθούν στους 

τομείς της πρόνοιας και της αντιμετώπισης της φτώχειας.

Ο τρίτος άξονας αφορά στην καταπολέμηση όλων των μορφών διακρίσεων, οι οποίες οφείλονται στο φύλο, σε εθνικά/ εθνοτικά χαρακτηριστικά ή σε ιδιαίτερα λοιπά χαρακτηριστικά των ομάδων 

στόχου.

Ο οριζόντιος Άξονας Προτεραιότητας 4 περιλαμβάνει παρεμβάσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση του συστήματος διακυβέρνησης των πολιτικών ένταξης και στην διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της Περιφερειακής Στρατηγικής.

<