Νέες ενεργειακές προοπτικές

Η ακτοπλοΐα στο κατώφλι του φυσικού αερίου, με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να μετέχει σε αυτή την προοπτική, με την θεματολογία και τις τοποθετήσεις του επιχειρηματικού-επενδυτικού φόρουμ «Φυσικό αέριο και ανάπτυξη» να δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Δεδομένη η γεωπολιτική σημασία της χώρας, στοιχείο επενδυτικά εκμεταλλεύσιμο από τις χώρες και τους επενδυτές που προωθούν την διέλευση αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου.

Παράλληλα η ανάπτυξη του υγροποιημένου φυσικού αερίου – LNG στη ναυτιλία και η σχέση με τις νησιωτικές και απομονωμένες περιοχές, αποτελούν κύρια θέματα του συνεδρίου που ξεκίνησε εχθές στην Αθήνα και ολοκληρώνεται σήμερα.

Το φυσικό αέριο και ιδιαίτερα η χρήση του ως εναλλακτική πηγή φτηνότερου καυσίμου της ναυτιλίας, με παράλληλη ελάφρυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προσφέρει, αποτελούν και την βασική προοπτική της μελέτης που βρίσκεται εν εξελίξει από την πλευρά της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Κατά την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, συμμετείχε και ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, ως εκπρόσωπος της Περιφέρειας, Γιώργος Λεονταρίτης, ενημερώνοντας σχετικά με την συγκεκριμένη μελέτη, που έχει αναλάβει το εταιρικό σχήμα στο οποίο μετέχει και η Περιφέρεια για την χρήση του υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ακτοπλοΐα, αλλά και την προοπτική ενεργειακής χρήσης σε κάποια νησιά.

Το φόρουμ διοργανώνεται με επενδυτική πρωτοβουλία Α-Energy Investments σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα και DG Εnergy) και τη συμμετοχή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, των συναρμόδιων υπουργείων, της αυτοδιοίκησης και παραγόντων της ναυτιλιακής και βιομηχανικής αγοράς. Επιστημονικός εταίρος του συνεδρίου είναι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Αrchipelago LNG.

Τα θέματα που απασχόλησαν

Κατά την χθεσινή πρώτη ημέρα εργασιών του φόρουμ κυριάρχησαν τα θέματα που αφορούν στους αγωγούς μεταφοράς, την λιανική αγορά, τον ρόλο του ως οικονομικό και φιλικό προς το περιβάλλον καύσιμο, τα έργα υποδομή και την ανάπτυξη του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στη ναυτιλία.

Κατά την σημερινή δεύτερη ημέρα, τα κύρια θέματα που θα απασχολήσουν είναι: «πράσινη» ναυτιλία και LNG, ευρωπαϊκά προγράμματα, υποδομές, λιμάνια-νησιωτικά δίκτυα, εφαρμογές και ναυπηγοεπισκευή.

Τα κύρια δε ερωτήματα στα οποία σήμερα θα κληθούν να απαντήσουν μέσω των τοποθετήσεων τους οι ομιλητές αφορούν στο ποιες είναι οι πρωτοβουλίες και τα έργα ενίσχυσης της χρήσης LNG στους εμπορικούς στόλους και τα επιβατηγά πλοία, πώς θα γίνει δυνατός ο ανεφοδιασμός με LNG νησιών και απομακρυσμένων περιοχών και ποιες είναι επακριβώς οι ανάγκες σε υποδομές LNG για τη ναυτιλία (λιμενικές υποδομές, bunkering stations) και στα νησιωτικά δίκτυα, ποια είναι η σχετική στρατηγική των αρμόδιων φορέων της Πολιτείας, ποιες είναι οι άμεσα δυνατές βελτιώσεις σε λιμάνια, στα σημεία ανεφοδιασμού και στα ναυπηγεία, ποια είναι τα πλεονεκτήματα της χρήσης LNG στα πλοία και η σχέση κόστους- οφέλους, ποιες οι προοπτικές χρηματοδότησης και ποιες οι απόψεις των πλοιοκτητών, ποιες οι προτεινόμενες εφαρμογές και λύσεις για την μετατροπή μηχανών υφιστάμενων πλοίων για τη χρήση ΦΑ ως καυσίμου; Και ποια τα θέματα ασφαλείας, ποια η εμπειρία από τα πλοία που ήδη χρησιμοποιούν ως βασικό καύσιμο LNG και ποιες οι καινοτόμες προτάσεις της ελληνικής ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας σχετικά με τη χρήση του LΝG.

Η τοποθέτηση του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων

Στο Διήμερο Αναπτυξιακό Φόρουμ «Φυσικό Αέριο και Ανάπτυξη» στην εισήγησή του ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Λεονταρίτης αναφέρθηκε στην αναπτυξιακή προοπτική των νησιών της Περιφέρειας από την χρήση του καυσίμου LNG στα πλοία της ακτοπλοΐας.

Το κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικό της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου είναι το πλήθος των νησιών που την αποτελούν. Για την εξυπηρέτηση των αναγκών της λειτουργούν 50 επιβατηγά-εμπορικά λιμάνια και η επιβατική κίνηση τους αντιπροσωπεύει το 20% της συνολικής επιβατικής κίνηση όλης της χώρας.

Εξ ορισμού λοιπόν είναι αδιάπτωτο το ενδιαφέρον και συνεχής η μέριμνα της Περιφερειακής μας Αυτοδιοίκησης για διερεύνηση, σχεδιασμό και υλοποίηση δράσεων που θα συμβάλλουν στην καλύτερη και οικονομικότερη σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα και των νησιών μεταξύ τους.

Βασικός μας στόχος είναι η προώθηση της ισόρροπης χωρικής ανάπτυξης τόσο στα μεγάλα νησιά όσο και στα μικρότερα και απομακρυσμένα. Ο μόνος τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι η εξασφάλιση μεταφορικής εξυπηρέτησης στο χαμηλότερο δυνατό κόστος για τους κατοίκους των νησιών και για τους επισκέπτες. Εργαζόμενη σε αυτήν την κατεύθυνση η Περιφέρεια προσπαθεί να συμμετέχει σε κάθε έρευνα για δραστηριότητες που βελτιώνουν την υποδομή της ακτοπλοΐας και την αναδιοργάνωση και ανανέωση του εξοπλισμού των πλοίων εξυπηρέτησης της.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι επιβεβλημένη η εξέταση της χρήσης καυσίμων κίνησης των πλοίων οικονομικότερων και φιλικότερων στο περιβάλλον, και με αυτή την προοπτική εισήλθε στην συμφωνία συνεργασίας για την υλοποίηση του έργου «Βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές με Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο μεταξύ της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας και των νήσων του Αρχιπελάγους» με το ακρωνύμιο «ARCHIPELAGO-LNG».

Σήμερα το υγροποιημένο Φυσικό Αέριο χρησιμοποιείται με επιτυχία στην κίνηση των πλοίων στην Νορβηγία, στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στην Αυστραλία, και η τάση για την αξιοποίηση του είναι αυξητική. Παρά τα πλεονεκτήματα, ευρεία υιοθέτηση της χρήσης του σε αυτόν τον τομέα προϋποθέτει την αντιμετώπιση ορισμένων ανασχετικών παραγόντων. Πρέπει να καθοριστούν οι θέσεις αποθήκευσης του αερίου και του ανεφοδιασμού των πλοίων, ώστε οι πλοιοκτήτες, πριν προβούν σε κατασκευή νέων πλοίων κινούμενων με το συγκεκριμένο καύσιμο να είναι βέβαιοι για την ύπαρξη δυνατοτήτων ανεφοδιασμού. Επίσης πρέπει να γίνει έρευνα για την προώθηση και ψήφιση κατάλληλου νομικού πλαισίου για την ίδρυση τέτοιων εγκαταστάσεων.

Ειδικότερα στην Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου, που είναι μία από τις πλέον τουριστικές περιοχές του κόσμου και περιοχή πυκνής διέλευσης εμπορικών πλοίων, η θέση και το μέγεθος αυτών των εγκαταστάσεων είναι αντικείμενο διερεύνησης για βέλτιστες τεχνικές, οικονομικές και κοινωνικές λύσεις.

Η ανάπτυξη τέτοιων υποδομών, προϋποθέτει ανάλογα χρηματοδοτικά εργαλεία αλλά και ύπαρξη γενικότερα λιμενικών υποδομών.

Οι ανάγκες της Περιφέρειας αποτυπώνονται στο Στρατηγικό Πλαίσιο Επενδύσεων Μεταφορών (ΣΠΕΜ) και αφορούν:

• Επαρκείς λιμενικές υποδομές και ορθολογικό σχεδιασμό του ακτοπλοϊκού συστήματος

• Αντιμετώπιση του κόστους μεταφοράς προϊόντων στον νησιωτικό χώρο

• Ορθολογική οργάνωση λιμενικών χώρων και υπηρεσιών / αποδοτικότητα των λιμανιών

• Δημιουργία υποδομών κρουαζιέρας που σήμερα είναι ανεπαρκείς.

Όσον αφορά τις γενικότερες λιμενικές υποδομές, επισημαίνουμε ότι από πλευράς χρηματοδοτήσεων από προγράμματα της Περιφέρειας σε υποδομές λιμανιών, από το τελευταίο ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ, έγιναν ήδη σημαντικές παρεμβάσεις βελτίωσης 16 λιμανιών.

Στη νέα προγραμματική περίοδο, προτεραιότητα είναι η βελτίωση υφιστάμενων λιμανιών Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και η λειτουργική διασύνδεση των μεταφορικών μέσων με τις υπόλοιπες μεταφορικές υποδομές, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής κινητικότητας με την υλοποίηση/αναβάθμιση δευτερευουσών και τριτευουσών συγκοινωνιακών συνδέσεων. Έτσι επιδιώκεται η προώθηση της ισόρροπης χωρικής ανάπτυξης και εξασφαλίζεται η ισοδύναμη μεταφορική εξυπηρέτηση στο σύνολο των πολιτών και ειδικότερα των κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών. Σχετικά με το οδικό δίκτυο στην Π.Ν.Α. δεν υπάρχουν τμήματα των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και είναι οι περιορισμένες ανάγκες βελτίωσης της διασύνδεσης των πυλών εισόδου-εξόδου (οδικές συνδέσεις με λιμάνια – αεροδρόμια) με τα σημαντικά κέντρα και τους προβεβλημένους χώρους των νησιών.

Καταλήγοντας επεσήμανε τα εξής από πλευράς της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου:

(1) Την αναγκαιότητα εκπόνησης σαφούς, πειστικού και οικονομικά προσδιορισμένου σχεδίου, που θα είναι προσανατολισμένο στην ενσωμάτωση του υγροποιημένου φυσικού αερίου ως εναλλακτικού καυσίμου σε πλοία της ακτοπλοΐας στον χώρο της Περιφέρειας και για την διασύνδεση της με την ηπειρωτική χώρα.

(2) Την αναγκαιότητα καθορισμού των απαραίτητων κανονισμών και συστάσεων σχετικά με την αποθήκευση, την ασφάλεια, τις τεχνικές και λειτουργικές πτυχές της εφοδιαστικής αλυσίδας των πλοίων με υγροποιημένο φυσικό αέριο.

(3) Την αναγκαιότητα ενημέρωσης των τοπικών κοινωνιών για τα πλεονεκτήματα, οικονομικά και περιβαλλοντικά, αλλά και για τα μέσα αντιμετώπισης των όποιων ανασχετικών παραγόντων (π.χ. θέσεις δεξαμενών αποθήκευσης), από την χρήση του υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Διευκρινίσεις του Aντιπεριφερειάρχη

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου μετέχει σε ένα εταιρικό σχήμα που έχει αναλάβει την εκπόνηση μελέτης στο κατά πόσον είναι εφικτή σε οικονομοτεχνικό επίπεδο η προοπτική της χρήσης υγροποιημένου φυσικού αερίου ως το καύσιμο των πλοίων της ακτοπλοΐας.

Στο εταιρικό αυτό σχήμα μετέχουν η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, η ΔΕΠΑ, δύο Ναυτιλιακές εταιρίες (PAC, ANEK), το Ελληνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.), το Νεώριο και η εταιρία Συμβούλων OSM ltd.

Η μελέτη της Περιφέρειας, η οποία εκπονείται από την ΔΕΠΑ και το Ελληνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Ε.Κ.Ε.Τ.Α.), καθυστέρησε πολύ στην έκδοση των συμπερασμάτων της, καθώς ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί οπότε δεν υπάρχουν αποτυπωμένα και τα στοιχεία εκείνα που να επιβεβαιώνουν την δυνατότητα εφαρμογής του σχεδιασμού για το LNG στην Ελλάδα.

Ο Αντιπεριφερειάρχης, μιλώντας αποκλειστικά στην «Κοινή Γνώμη» σχετικά με την τοποθέτηση του στο φόρουμ, διευκρίνισε πως αυτή βασίστηκε στην μελέτη που θα καθορίζει τις τεχνικές αλλά και νομικές παραμέτρους του εγχειρήματος, επισημαίνοντας παράλληλα πως παραμένει σε εκκρεμότητα το νομοθετικό πλαίσιο που θα επιτρέψει την υλοποίηση των συγκεκριμένων δράσεων υπέρ της χρήσης του καυσίμου LNG από τη ναυτιλία.

Εκ μέρους της Περιφέρειας, όπως ενημέρωσε ο Αντιπεριφερειάρχης, συνεχίζεται η μελέτη και θα γίνει σχετική παρουσίαση στο Περιφερειακό Συμβούλιο για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία, προκειμένου όπως χαρακτηριστικά είπε «να φύγουν και τελευταία γκρίζα σύννεφα που υπάρχουν».

Καθώς δεν υπάρχουν ακόμα σχετικές αναφορές σχετικά με την υλοποίηση του μεγαλεπήβολου σχεδιασμού για τη λειτουργία σταθμών προμήθειας LΝG στα λιμάνια πύλες αλλά και στη νησιά, όπως και την δημιουργία σταθμών προμήθειας, με την συζήτηση να ανοίγει ένα χρόνο πριν για την χρήση προς αυτή την κατεύθυνση των εγκαταστάσεων του Νεωρίου, ο Αντιπεριφερειάρχης εμφανίστηκε κατηγορηματικά αρνητικός.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «Το Νεώριο εμπλέκεται στην διαδικασία όχι για να γίνει σταθμός ανεφοδιασμού, αλλά για την τεχνολογική υποστήριξη των μετασκευών των μηχανών των πλοίων για το νέο καύσιμο. Αποκλείεται η χρήση του για δημιουργία δεξαμενών αποθήκευσης του καύσιμου».

Το όφελος στο οποίο ευελπιστεί η Περιφέρεια, όπως σημείωσε ο κ. Λεονταρίτης, εστιάζεται στην μείωση του κόστους των ακτοπλοϊκών μεταφορών, καθώς το μειωμένο κόστος καυσίμου, έναντι του πετρελαίου που χρησιμοποιείται σήμερα, δίνει στα νησιά μία αναπτυξιακή προοπτική.