“Η αλιεία πυλώνας ανάπτυξης του Νοτίου Αιγαίου”

Την αδήριτη ανάγκη άμεσης ενεργοποίησης του συνόλου των μελών των Αλιευτικών Συλλόγων των Κυκλάδων και την οργάνωσή τους, μέσω της δημιουργίας ενός συντονιστικού οργάνου στο νομό υπογράμμισε ο αντιπεριφερειάρχης πρωτογενούς τομέα, Φιλήμων Ζαννετίδης στη χθεσινή πρώτη συνέλευση των εκπροσώπων τους, στη Σύρο, στο πλαίσιο της οποίας, πήρε “σάρκα και οστά” η πρωτοβουλία της Περιφερειακής Αρχής.

Τα πλείστα ζητήματα που απειλούν την παράκτια αλιεία και επηρεάζουν κατ΄ επέκταση τόσο την προσωπική οικονομική κατάσταση των αλιέων, αλλά κι εν γένει την οικονομική κατάσταση του Νοτίου Αιγαίου με δεδομένο ότι ο εν λόγω κλάδος αποτελεί μία εκ των βάσεων οικονομικής ανάπτυξης της Περιφέρειας, τέθηκαν επί τάπητος, προκειμένου να σχεδιαστούν τα πρώτα βήματα οργάνωσης των αλιέων.

Μέτρα που θίγουν ευθέως τη δραστηριότητά τους, αλλά και πολιτικές που εξαντλούν οικονομικά τον επαγγελματικό μόχθο τους και τις καθημερινές αντοχές τους αποτέλεσαν τον πρόλογο της συζήτησης, αναδεικνύοντας επί της ουσίας, πως, τα προβλήματα στον κλάδο τους παραμένουν ίδια και άλυτα τα τελευταία χρόνια.

Πέραν του κ. Ζαννετίδη, ο οποίος και προέβη στην αναλυτική παρουσίαση των θέσεων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, συντονίζοντας παράλληλα τη συγκρότηση του συντονιστικού οργάνου, σε λιτές πλην όμως περιεκτικές αναφορές, προέβησαν ο χωρικός αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Λεονταρίτης, ο έπαρχος Πάρου – Αντιπάρου, Κώστας Μπιζάς καθώς και ο περιφερειακός σύμβουλος, Μάρκος Δαδάος. Η απουσία των κυβερνητικών βουλευτών του νομού έτυχε της αυστηρής κριτικής των μελών της Περιφερειακής Αρχής, με το επιχείρημα πως, οι αλιείς αποτελούν ένα σημαντικό τμήμα του νησιώτικου πληθυσμού που παλεύει καθημερινά για τη διατήρηση του πρωτογενούς τομέα ενάντια σε σκληρές οικονομικές πολιτικές.

Εκπρόσωποι κλάδου: “Θέλουν να διαλύσουν την παράκτια αλιεία”

Κόντρα στην ανάγκη οργάνωσης που επεσήμανε ο κ. Ζαννετίδης κινήθηκε η εικόνα που παρουσίασαν οι εκπρόσωποι των αλιέων από τους Κυκλαδίτικους Συλλόγους, επιβεβαιώνοντας πως πρέπει άμεσα να υπάρξει συντονισμός των δυνάμεών τους για όσα ήδη βιώνουν. Μη συγκροτημένες τοποθετήσεις που έθιξαν όμως όλα τα προβλήματα που συνδέονται άμεσα με τη διατήρηση της παράκτιας αλιείας ήρθαν εκ νέου στο προσκήνιο, με τον πρόεδρο του Συλλόγου Αλιέων Πάρου να κωδικοποιεί με σαφήνεια τα αιτήματά τους. Η ανάγκη καταγραφής αλιευτικών καταφυγίων ώστε να εξυπηρετούνται απρόσκοπτα τα αλιευτικά σκάφη κυρίως τη θερινή σεζόν που παρατηρείται έντονα η άφιξη τουριστικών σκαφών, η φορολογία στον κλάδο τους και η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, η ερασιτεχνική αλιεία και η ανεξέλεγκτη δραστηριότητά της, καθώς επίσης η τοποθέτηση και λειτουργία μηχανημάτων VMS στα επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη, αλλά και η ολοένα και εντονότερη ύπαρξη των μηχανότρατων, η καταστροφή κι εξάντληση των αποθεμάτων, η ζημιά από την ύπαρξη προστατευόμενων θηλαστικών όπως η φώκια καθώς επίσης, η ανάγκη στήριξης μέσω του “Καλλικράτη” των Σωματείων, αλλά και η επιδότησή τους, συνέθεσαν το κύριο περιεχόμενο των αιτημάτων – προβλημάτων τους. “Θέλουν να διαλύσουν την παράκτια αλιεία” τόνισαν όλοι οι αλιείς που τοποθετήθηκαν στη συνέλευση, εξηγώντας την ανάγκη της προάσπισης των αλιευτικών πόρων και αποθεμάτων, μα και στηλιτεύοντας ταυτόχρονα την καταστροφή των παραγωγικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Φ. Ζαννετίδης: “Λαμβάνονται αποφάσεις ερήμην των νησιωτικών Περιφερειών”

Κατόπιν των ανωτέρω, ο κ. Ζαννετίδης κάλεσε τους αλιείς να στηρίξουν και να συνηγορήσουν στο περιεχόμενο ενός κειμένου που περιλαμβάνει σταδιακά τα βήματα τα πρέπει να ακολουθήσουν για να προασπίσουν τον κλάδο τους, ενώ παρουσιάζει όλα τα στοιχεία για το Νότιο Αιγαίο, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα ενέργειες που πρέπει οι ίδιοι να υλοποιήσουν. “Θα συμφωνήσουμε σε ένα κοινό κείμενο και θα συστήσουμε μία επιτροπή που θα αποτελείται από εσάς κατά κύριο λόγο, η οποία θα αναλάβει πέραν της καταγραφής των θέσεων και των απόψεων και τον συντονισμό όλων των Συλλόγων του νομού” σημείωσε ο κ. Ζαννετίδης, καθιστώντας σαφές πως οι ίδιοι πρέπει να προωθούν και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. “Εμείς επειδή πιστεύουμε ότι μπορεί να αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης η αλιεία για την Περιφέρεια και για εσάς και βλέπουμε σε τί κατάσταση είναι σε σχέση και με τις άλλες Περιφέρειες της χώρας μας, ζητάμε να περάσουμε πρώτα στην οργάνωση”. Υπογράμμισε δε, πως, οι θέσεις τους θα πρέπει μέσω του συντονιστικού οργάνου - που αντίστοιχο θα υπάρξει και στο νομό των Δωδεκανήσων - να μεταφέρουν στα κέντρα λήψης των αποφάσεων τα αιτήματά τους. “Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που αποφασίζονται ερήμην μας κι ερήμην των νησιωτικών Περιφερειών και πολλές φορές δεν έχουν σχέση με την Περιφέρεια. Κάποιοι δεν ξέρουν τί θα πει νησί” σχολίασε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαννετίδης, τα λεγόμενα του οποίου συμμερίστηκαν οι κκ. Λεονταρίτης, Μπιζάς και Δαδάος. “Πρέπει πρωτίστως να μεριμνήσουμε ώστε να μην εξαφανιστούν οι ψαράδες μας και τα αποθέματα στις θάλασσές μας” συμπλήρωσε ο ίδιος.

Αμέσως μετά τα ανωτέρω, καταγράφηκαν τα μέλη που απαρτίζουν την επταμελή συντονιστική Επιτροπή και προέρχονται από τα παρακάτω νησιά: Σύρο, Πάρο, Κύθνο, Μύκονο, Ίο, Τήνο και Σίφνο.

Αλιεία: Κομμάτι του παζλ της οικονομίας της ΠΝΑΙ

Στο πλαίσιο της παρουσίασης των θέσεων της Περιφέρειας ο κ. Ζαννετίδης ξεκίνησε από την αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων που αφορούν την αλιεία στην Περιφέρεια. “Το Νότιο Αιγαίο είναι μία από τις τρεις ελληνικές και συνολικά έντεκα ευρωπαϊκές περιφέρειες που είναι χαρακτηρισμένες ως Περιφέρειες εξάρτησης από την αλιεία. Ο τομέας αυτός θεωρείται σημαντικός για την οικονομία της Περιφέρειας καθώς συμβάλλει σε σημαντικό βαθμό στη διατήρηση του οικονομικού και κοινωνικού ιστού των νησιωτικών κοινοτήτων και στη διατήρηση μίας παραγωγικής βάσης ιδιαίτερα σε νησιά με μειωμένες δραστηριότητες τουριστικής εκμετάλλευσης ή ανάπτυξης της γεωργικής παραγωγής.

Ο αλιευτικός στόλος αποτελείται κυρίως από παλαιά σκάφη μικρής χωρητικότητας και υποδύναμης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του κοινού αλιευτικού μητρώου αποτελείται από 2.055 σκάφη με το 98% να είναι σκάφη μικρής παράκτιας αλιείας και το υπόλοιπο 2% να είναι μέσης αλιείας. Η μέση ηλικία των αλιευτικών σκαφών υπερβαίνει τα 30 έτη. Από το 2000 μέχρι σήμερα ο αλιευτικός στόλος της Περιφέρειας έχει μειωθεί κατά 260 σκάφη. Η συνεισφορά του όμως στον εθνικό αλιευτικό στόλο παραμένει σημαντική. Η παράκτια αλιεία στην Περιφέρεια έχει κυρίως τη μορφή παραδοσιακής οικογενειακής δραστηριότητας που συνδυάζεται και με άλλες ασχολίες”.

Απειλές για τη δραστηριότητα και τον κλάδο

“Από οικονομικής απόψεως, ο τομέας της αλιείας είναι ευάλωτος για διαφορετικούς παράγοντες που αφορούν τόσο την ικανότητα της ασφάλισης ικανοποιητικής παραγωγής, όσο και τις συνθήκες της αγοράς. Παροδικές χαμηλές αλιευτικές αποδόσεις, απρόβλεπτες αυξήσεις του λειτουργικού κόστους, υψηλές τιμές καυσίμων, προβλήματα που σχετίζονται με την εξέλιξη κατάλληλου κι έμπειρου προσωπικού, επιδεινώνουν τη βιωσιμότητα των επαγγελματιών του κλάδου. Επιπλέον, η κατάσταση των αποθεμάτων τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει τάσεις μείωσης λόγω της σημαντικής εξέλιξης της αλιευτικής τεχνολογίας σε αλιευτικά εργαλεία και άλλα μέσα, με αποτέλεσμα τα αποθέματα των σημαντικότερων και κυριότερων από οικονομικής άποψης ειδών παραδείγματος χάριν, γαύρος, σαρδέλα, μπαρμπούνι, κουτσομούρα, μπακαλιάρος κλπ. να έχουν υποστεί σχετική αλιευτική πίεση. Η μείωση της αλιευτικής ικανότητας, με την εφαρμογή των κοινοτικών κανονισμών διαχείρισης του αλιευτικού στόλου, μειώνει σε κάποιον βαθμό την πίεση στα ιχθυοαποθέματα, μολονότι απαιτείται αρκετός χρόνος εφαρμογής του κάθε διαχειριστικού σχεδίου για να διαπιστωθούν τα πραγματικά αποτελέσματα στους πληθυσμούς των αποθεμάτων. Επιπλέον, η επέκταση της αλιείας, της μηχανότρατας στα βαθιά νερά, μεταφέρει την αλιευτική πίεση από τα μικρότερα βάθη κι εφοδιάζει την αγορά με νέα αλιεύματα π.χ. κόκκινες γαρίδες.”.

Συνύπαρξη με άλλους τομείς όπως τουρισμός

“Οι κλάδοι της συσκευασίας, μεταποίησης κι εμπορίας των αλιευτικών προϊόντων στην Περιφέρεια δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις Κυκλάδες. Παρά τα προβλήματα που παρουσιάζονται και είτε προέρχονται από τον νησιώτικο χαρακτήρα της Περιφέρειας, είτε είναι δομικά ελλαδικά, υπάρχουν σημαντικές προοπτικές του κλάδου. Η ανάπτυξη όμως, πρέπει να ακολουθήσει ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο θα σέβεται το θαλάσσιο περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται και βρίσκεται σε αρμονία με ανταγωνιστικές ως προς τη χρήση των φυσικών πόρων, δραστηριότητες όπως ο τουρισμός. Η ανάπτυξη μίας περιβαντολλογικά βιώσιμης αλιείας και η συμβίωση σε αρμονία με άλλες ανταγωνιστικές δραστηριότητες αποτελούν βασική επιλογή της Περιφέρειας. Η ανάπτυξη της οικονομίας της Περιφέρειας τουρισμός – αλιεία – αγροδιατροφή βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο ασύγκριτο φυσικό περιβάλλον που διαθέτει. Επομένως, η βιωσιμότητά της εξαρτάται άμεσα και από την προστασία του περιβάλλοντος, από τις επιπτώσεις των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και τη διαρκή βελτίωσή του.”.

Δράσεις διαχείρισης θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος

“Στην προσπάθεια αυτή, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος, το οποίο δέχεται και το μεγαλύτερο περιβάλλον των ανθρωπογενών επιπτώσεων, τόσο από τον τουρισμό, όσο και από την αλιεία. Για την υλοποίηση της στρατηγικής αυτής αντιμετώπισης ανθρωπογενών επιπτώσεων στο περιβάλλον σε αρμονία με τις ανάγκες της οικονομικής ανάπτυξης απαιτείται η ανάπτυξη δράσεων, ολοκληρωμένης διαχείρισης του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος όπως: Η διαμόρφωση σχεδίων ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών, η οποία θα επιτρέψει την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων στην παράκτια ζώνη με τρόπο που θα σέβεται το πολιτιστικό και φυσικό περιβάλλον. Έρευνα για την ανάπτυξη και λειτουργία διαχειριστικού συστήματος για την κατανόηση και την πρόβλεψη της δυναμικής του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Ανάπτυξη και πιλοτική εγκατάσταση και λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος συλλογής απορριμμάτων σε παράκτιες ζώνες από τη θαλάσσια επιφάνεια και από τον πυθμένα. Η έρευνα των μεθόδων και δυνατοτήτων μετάβασης σε μία αειφόρο αλιεία, η οποία αποκαθιστά και διατηρεί τους πληθυσμούς των αλιευμάτων πάνω από τα επίπεδα εκείνα που μπορούν να εξασφαλίσουν τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση.”.

Διατήρηση των θαλάσσιων πληθυσμών

“Η έρευνα συνοδεύεται με δράσεις αποκατάστασης των πληθυσμών, όπως η δημιουργία τεχνητών υφάλων με αξιοποίηση της εμπειρίας της Καλύμνου κι επέκταση της μεθόδου σε άλλες περιοχές. Έρευνα για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών περιορισμένης αλιείας για τη βελτίωση της αλιευτικής παραγωγικότητας και την προστασία της θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας. Έρευνα για τον έλεγχο των επιπτώσεων στα θαλάσσια οικοσυστήματα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου από τις κλιματικές – περιβαντολλογικές αλλαγές που επηρεάζουν την κατανομή και αφθονία των αποθεμάτων.”.

Ανάπτυξη υποδομών

“Είναι σημαντικό επίσης να αναλυθούν δράσεις στην κατεύθυνση της ανάπτυξης εκσυγχρονισμού των έργων αλιευτικής υποδομής και υποδομών εμπορίας αλιευμάτων όπως: βελτίωση κι εκσυγχρονισμός των υποδομών, αλιευτικοί λιμένες, αλιευτικά καταφύγια. Η ανάπτυξη των υποδομών εμπορίας ιδιαίτερα για τα προϊόντα αλιείας όπως ίδρυσης κι εκσυγχρονισμού ιχθυόσκαλων, ιχθυαγορών κι αλιευτικών σταθμών στα νησιά που αποτελούν τα βασικά αλιευτικά κέντρα της Περιφέρειας. Αποτελεί σημαντική προϋπόθεση εκσυγχρονισμού κι ανάπτυξης του κλάδου αφού διασφαλίζεται η βελτίωση των συνθηκών εκφόρτωσης, ο έλεγχος των αλιευμάτων, η τήρηση των κανόνων υγιεινής, η ταχύτερη διακίνηση των αλιευμάτων στα κέντρα εμπορίας και η συλλογή δεδομένων της αλιευτικής παραγωγής. Τέλος, ο εκσυγχρονισμός της αλιείας και η ενίσχυση της ανταγωνιστικής θέσης απαιτεί την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Σε όλες τις βαθμίδες της αλιείας. Οι ενέργειες κατάρτισης θα πρέπει να συνδυαστούν με δράσεις συμβουλευτικών υπηρεσιών ανάπτυξης νέων προϊόντων και τεχνολογικού εκσυγχρονισμού.”.