Αναγωγή σε απλό διαδικαστικό ζήτημα

Τα αποτελέσματα της διαδικασίας διαβούλευσης επί του Στρατηγικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, για την περίοδο 2014-2019, παρουσιάστηκαν, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε με ελάχιστη συμμετοχή, στη συνεδριακή αίθουσα του Επιμελητηρίου Κυκλάδων.

Την κατάρτιση και την παρουσίαση ανέλαβε ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, κ. Δημήτρης Β. Σιαδάς, ο οποίος ανέλυσε τα αποτελέσματα, ενώπιον περιορισμένου κοινού, κυρίως ανθρώπων της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, καθώς μόλις 2 μέλη εκ των 59 της Επιτροπής Διαβούλευσης, ο Δήμαρχος Κύθνου και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κυκλάδων, παρέστησαν στη συνεδρίαση, ενώ την ακριβώς προηγούμενη, η συνεδρίαση είχε αναβληθεί, λόγω μη απαρτίας.

Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί, πως της θέσης του Σχεδιασμού σε διαβούλευση, έχει προηγηθεί εκτεταμένη συζήτηση του θέματος σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, με προτάσεις και από τα μέλη του.

Μικρό δείγμα, μη αντιπροσωπευτικό αποτέλεσμα

Ξεκινώντας την παρουσίασή του ο κ. Σκιαδάς επεσήμανε την έλλειψη συμμετοχής στη διαβούλευση, τονίζοντας πως συνολικά κατατέθησαν μόλις 10 εισηγήσεις, με βάση το σχετικό ερωτηματολόγιο, με τις 4 εξ αυτών να παραδίδονται μόλις την προηγούμενη της συνεδρίασης, έχοντας ως συνέπεια να υπάρξει δυσκολία στη συμπερίληψή τους στη γενική αξιολόγηση.

Ο κ. Σκιαδάς, δήλωσε ικανοποιημένος, καθώς από τους συμμετέχοντες στη διαβούλευση έγινε αποδεκτό στη συντριπτική πλειοψηφία το όραμα της ΠΝΑΙ, που στοχοθετεί το σχεδιασμό, και ορίζει πως στόχος είναι «η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να καταστεί μία χωρικά και κλαδικά ολοκληρωμένη, αειφόρος, δικτυωμένη και ανταγωνιστική Περιφέρεια καθιερωμένη ως παγκόσμιος προορισμός τουρισμού εμπειρίας, που θα εδράζεται σε συνθήκες εδαφικής κοινωνικής και οικονομικής συνοχής».

Όπως τόνισε, «η λογική του Σχεδιασμού είναι η Περιφέρεια να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις εδαφικές προκλήσεις, τις οποίες έχει η γεωγραφική της μορφή, ως νησιωτική Περιφέρεια, με θέματα αντιστάθμισης των αδυναμιών, που δημιουργούνται από τη νησιωτικότητα, ώστε η νησιωτικότητα, από αδυναμία να καταστεί πρόκληση, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα θέματα συνοχής που δημιουργούνται, σε επίπεδο και κοινωνικής υποδομής, αλλά και οικονομικής δραστηριότητας».

Όσον αφορά στις παρατηρήσεις, ενδιαφέρον παρουσιάζουν, σύμφωνα με τον καθηγητή, καθώς παρά το γεγονός, ότι η τουριστική δραστηριότητα αποτελεί τη βασική στρατηγική επιλογή για την Περιφέρεια, «στις βαθμολογίες, οι οποίες δόθηκαν, σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο, το οποίο είχε καταρτιστεί […], οφείλω να σας πω, ότι η δράση για τον τουρισμό και η αξιοποίηση των τουριστικών πόρων, δεν είναι η πρώτη και δεν είναι καν η δεύτερη. Είναι η τρίτη».

Αντιθέτως, από τους συμμετέχοντες «έμφαση δίνεται στην προστασία του περιβάλλοντος και η δεύτερη επιλογή είναι η αγροτική ανάπτυξη και η αλιεία. Τρίτη έρχεται η αξιοποίηση των τουριστικών πόρων της Περιφέρειας στην ιεράρχηση των προτάσεων. Μου κάνει εντύπωση, […] ότι έπεται όλων αυτών η προτεραιότητα για τα μικρά νησιά. Ήταν και μία επισήμανση του Περιφερειακού Συμβουλίου αυτή, ότι θέλουμε να δούμε ad hoc δράσεις για τα μικρά νησιά, κάτι που έχει υιοθετηθεί ως πολιτική και στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Στη διαβούλευση η οποία υπήρξε, είδαμε ότι δεν δίνεται μεγάλη προτεραιότητα στις δράσεις στήριξης των μικρών νησιών».

Επίσης ως προβληματισμό, ο κ. Σκιαδάς κατέθεσε, ότι «πολύ χαμηλά βρίσκεται μία δραστηριότητα, για την οποία η Περιφέρεια επενδύει πολλούς πόρους σήμερα, ο Πολιτισμός και ο Αθλητισμός. Ενδέκατη στη στάθμιση προτεραιότητας, αν και αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι του προϋπολογισμού της τρέχουσας περιφερειακής διαχείρισης, ενώ υστερούν και έρχονται ως τελευταίες προτεραιότητες δράσεις που αφορούν στην οργάνωση της διοίκησης της περιφέρειας, λογικό, δεδομένου, ότι έχει ένα περιορισμένο ακροατήριο, λόγω της ουσίας του θέματος».

Σημαντικές προτάσεις εξέλιξης

Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι προτεραιότητες προς διαχείριση της Περιφέρειας, είναι η διαχείριση των απορριμμάτων στα νησιά, η υιοθέτηση πράσινης τεχνολογίας, η υποστήριξη των μικρών Δήμων σε έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, η ολοκλήρωση χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, ο οποίος είναι απαραίτητος και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει καν, και τέλος, η προσπάθεια επίτευξης επαρκών διαθέσιμων πόσιμου νερού στα άνυδρα νησιά, ιδίως κατά την τουριστική περίοδο.

Επιπλέον, προτείνεται η ενίσχυση της συνεργασίας της ΠΝΑΙ με Δήμους και Επιμελητήρια και η ανάπτυξη μίας βάσης δεδομένων, με δημιουργία πλατφόρμας από την Περιφέρεια, προκειμένου να υπάρχουν άμεσα επικαιροποιημένα στοιχεία προς διευκόλυνση των υπηρεσιών.

Προτάσεις εκ μέρους του Δημάρχου Ίου έγιναν επίσης για βελτιώσεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις, δημιουργία τουριστικών και αλιευτικών καταφυγίων και αποκατάσταση σημαντικών φάρων.

Όσον αφορά στην κοινωνική πολιτική, οι προτάσεις αφορούν σε δημιουργία υποδομών υποστήριξης ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, αναβάθμιση δομών αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας και εκπόνηση στοχευμένων μελετών, βάσει των ιδιαίτερων αναγκών του κάθε νησιού ξεχωριστά.

Σημαντικές προτάσεις, έχουν γίνει, σχετικά με τη βελτίωση του δικτύου μεταφορών, της σύνδεσης των μικρών νησιών με την έδρα της Περιφέρειας και την ηπειρωτική Ελλάδα, την κατάρτιση προγραμμάτων e-learning, τη δημιουργία ΣΔΙΤ για τη βελτίωση των υποδομών και τις δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας.

Στους προβληματισμούς οι οποίοι τέθηκαν, δεσπόζουσα θέση έχει η αύξηση της φορολογίας και του ΦΠΑ, η έλλειψη ευκαιριών ανάπτυξης, η έλλειψη ενημέρωσης, σχετικά με τα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΠΝΑΙ, για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις. Κατ’ επέκταση προτείνεται η ενίσχυση των τοπικών προϊόντων, η διαφήμισή τους, η διεκδίκηση εκ μέρους της ΠΝΑΙ της επαναφοράς των ειδικών συντελεστών ΦΠΑ, η αύξηση ελέγχου των επιχειρήσεων, αναφορικά με την αδειοδοτική επάρκεια κλπ.

Καθολική διαπίστωση, αποτέλεσε η υποστελέχωση των υπηρεσιών της ΠΝΑΙ, η καθυστέρηση στην εξυπηρέτηση, παρά τις προσπάθειες των υπαλλήλων, ένα ασταθές νομικό πλαίσιο, που διέπει την κατανομή αρμοδιοτήτων, με άλλους φορείς αλλά και σε ενδοϋπηρεσιακό επίπεδο, καθώς και η αδυναμία των Τεχνικών Υπηρεσιών να είναι πανταχού παρούσες.

Συνεπώς, προτείνεται η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, με ψηφιακή διακίνηση εγγράφων και υπογραφών, απλοποίηση διαδικασιών με κατάργηση πιστοποιητικών τα οποία ζητούνται, η αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου καθώς και να υπάρξει ad hoc Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, για μικρούς δήμους κάτω των 2.000 κατοίκων, ώστε να μην υπάρχει συνεχώς η εξάρτηση από την ΤΥ της Περιφέρειας.

Από την πλευρά του Δημάρχου Κύθνου, κ. Γαρδέρη, προτάθηκε η δημιουργία Υπηρεσίας Τεχνικής Υποστήριξης, σε επίπεδο Επαρχείου, για τη συνδρομή των μικρών νησιωτικών δήμων, χωρίς διαχειριστική επάρκεια, προκειμένου να μη χάνονται έργα

Οραματικός σχεδιασμός με ρεαλιστικά στοιχεία

Όπως διευκρίνισε ο κ. Σκιαδάς, κατόπιν των ερωτήσεων και τοποθετήσεων του Περιφερειακού Συμβούλου, κ. Μάρκου Δαδάου και του Αντιπεριφερειάρχη Δωδεκανήσου, κ. Χαράλαμπου Κόκκινου, σχετικά με το κατά πόσο πραγματοποιήσιμος μπορεί να είναι ο Σχεδιασμός, και τα οικονομικά του χαρακτηριστικά, η απάντησή του μπορεί να είναι μόνο τεχνοκρατική, καθώς πρόκειται περισσότερο περί πολιτικής βούλησης και συνθηκών.

Εξήγησε, πως έχει ληφθεί υπόψιν το πεπερασμένο των δυνατοτήτων της ΠΝΑΙ, λόγω υποστελέχωσης, αναφέροντας, πως αν και θα μπορούσε να είναι ένας φαραωνικός σχεδιασμός, στην ουσία παραμένει ρεαλιστικός, αποσαφηνίζοντας, ωστόσο, ότι «δεν μπορούμε όμως να εξαρτήσουμε έναν Στρατηγικό Σχεδιασμό από την υφιστάμενη αδυναμία. Θα πρέπει να έχει οραματικό χαρακτήρα, δεν μπορεί να είναι μόνο διαχείριση της υφιστάμενης κατάστασης» και τονίζοντας, ότι «κάποια πράγματα δεν θα μπορέσουν να γίνουν, σας το λέω εκ προοιμίου, αν μείνει ως έχει η κατάσταση. Είναι εξ αντικειμένου αδύνατον».

Από την πλευρά της αιρετής Περιφέρειας, ο κ. Λεονταρίτης τόνισε πως γίνεται συνεχής προσπάθεια στελέχωσης των υπηρεσιών, τόσο μέσω των αποφάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου, όσο και από τις ενέργειες του Περιφερειάρχη, ενώ επεσήμανε, πως η κατανομή του ΠΕΠ, θα πραγματοποιηθεί με βάση τις προτάσεις ένταξης έργων και την ωριμότητα αυτών και όχι σύμφωνα με κάποιο προκαθορισμένο ποσοστό για κάθε νομό.

Τεράστια απαξίωση σε μείζον αναπτυξιακό ζήτημα

Την μικρή συμμετοχή και την απαξίωση του οργάνου της διαβούλευσης, στηλίτευσε ο εκτελών χρέη προέδρου της Επιτροπής Διαβούλευσης και Χωρικός Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, κ. Λεονταρίτης, εκφράζοντας τη λύπη του για τη φτωχή προσέλευση των θεσμικών εκπροσώπων, εκφράζοντας την ελπίδα «ότι πρόκειται για περιστασιακό φαινόμενο και δεν αποτυπώνει τη στάση των θεσμών και της κοινωνίας απέναντι στα θέματα, που θα έπρεπε να την απασχολούν».

Κλείνοντας τη συνεδρίαση, επίσης αναφέρθηκε στο θέμα, τονίζοντας, πως «είναι αδιανόητο, σε έναν τόσο μεγάλο σχεδιασμό, να είναι απόντες οι θεσμοί της κοινωνίας, οι Δήμοι και οι φορείς», σημειώνοντας, πως δεδομένης της σημερινής τεχνολογίας, δεν τίθεται θέμα μη συμμετοχής, λόγω αδυναμίας φυσικής παρουσίας στην αίθουσα.

«Ας ελπίσουμε, ότι κατά τη διάρκεια υλοποίησης θα τους έχουμε δίπλα μας και όχι απέναντι, διότι συνήθως όλοι αυτοί (σ.σ. οι απόντες), είναι και απέναντι, ενώ δεν έχουν καμία συμμετοχή στη συνδιαμόρφωση», υπογράμμισε κλείνοντας.