Οι θέσεις της «Συμμαχίας Νοτίου Αιγαίου» για την αειφόρο ανάπτυξη των νησιών

Ο πολυνησιωτικός χαρακτήρας της Περιφέρειας σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση του πληθυσμού στην παράκτια ζώνη λόγω τουρισμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συνεπάγεται ζητήματα επάρκειας φυσικών πόρων. Οι απαιτούμενες ποσότητες νερού πολλαπλασιάζονται άρα και παραγόμενα υγρά απόβλητα αλλά και ο όγκος των Αστικών Απορριμμάτων.

Η ολοκλήρωση των έργων και εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων Κυκλάδων και Δωδεκανήσων αλλά και στο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, αποτελούν μονόδρομο για την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών μας.

Προς την κατεύθυνση αυτή η Περιφέρεια σε συνεργασία με τους Δήμους και αξιοποιώντας ορθολογικά το σύνολο των ευρωπαϊκών κονδυλίων και χρηματοδοτικών εργαλείων όπως τα ΣΔΙΤ, μπορεί και πρέπει να κάνει το ποιοτικό άλμα διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος σε βάθος δεκαετιών.

ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ -ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ

Η τεράστια αύξηση του πληθυσμού των νησιών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εξαιτίας του τουρισμού συνεπάγεται και αντίστοιχα δυσανάλογη αύξηση των παραγόμενων αστικών στερεών αποβλήτων.

Αυτή η εποχική ανισοκατανομή των παραγόμενων απορριμμάτων, η ανάγκη για σχεδιασμό δαπανηρών συστημάτων συλλογής και μεταφοράς με βάση τις ποσότητες αιχμής του καλοκαιριού αλλά και οι περιορισμένοι διαθέσιμοι χώροι για την επεξεργασία και διάθεσή τους, δημιουργούν ένα επιτακτικό ζήτημα ορθολογικής διαχείρισης.

ΣΧΕΔΙΟ-ΠΡΟΤΑΣΗ-ΛΥΣΗ

Ειδικά σε ό,τι αφορά την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, η μετάβαση από την γραμμική στην κυκλική οικονομία, θα συμβάλει τα μέγιστα στον πληρέστερο κύκλο ζωής των προϊόντων μέσω της μεγαλύτερης ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησής τους. Για το λόγο αυτό η Περιφέρεια οφείλει να παίξει συντονιστικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στην άντληση κονδυλίων από τα Ευρωπαϊκά Διαθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και το πρόγραμμα “Ορίζοντας 2020”

Αίτημα για άμεση παραχώρηση από τον αρμόδιο υπουργό, στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου της αρμοδιότητας ένταξης έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΥΜΕΠΕΡΑΑ) 2014-2020.

Σε ό,τι αφορά τα Στερεά Αστικά Απόβλητα οφείλουμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε Ολοκληρωμένα Συστήματα Διαχείρισης λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες.

Η χρήση των νέων τεχνολογιών και η υιοθέτηση των αρχών της πρόληψης με διαλογή στην πηγή, της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και αξιοποίησης των υλικών συσκευασίας δεν αποτελεί απλά απαίτηση του νομοθέτη αλλά και ορθή επιστημονικά και οικονομικά λύση.

Με τον τρόπο αυτό βελτιστοποιούμε την αποκομιδή, άρα και την καθαριότητα των νησιών μας περιορίζοντας σημαντικά το κόστος αναλόγως, στη μεταφορά και διάθεσή τους, με μείωση ή έστω διατήρηση των Δημοτικών ανταποδοτικών τελών.

Παράλληλα συμβάλουμε καθοριστικά στην ενεργοποίηση του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της ΠΝΑΙ ο οποίος είναι αρμόδιος Φορέας συντονισμού των Δήμων για την εφαρμογή του εγκεκριμένου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ-ΛΕΙΨΥΔΡΙΑ -ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Οι ανάγκες σε νερό για αστική και αγροτική χρήση αυξάνονται κατά κανόνα το καλοκαίρι λόγω υψηλών θερμοκρασιών. Στα νησιά της ΠΝΑΙ όμως η αύξηση του πληθυσμού λόγω τουρισμού πολλαπλασιάζει ακόμα περισσότερο τις απαιτούμενες ποσότητες όπως και τα παραγόμενα υγρά απόβλητα. Παρατηρείται δηλαδή ταυτόχρονα έλλειψη νερού και αυξημένες εκροές αποβλήτων που αποτελούν δυνητικό κίνδυνο ρύπανσης και μόλυνσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων. Η μικρή επιφάνεια των νησιών, οι μειωμένες βροχοπτώσεις λόγω κλιματικής αλλαγής και η γεωγραφική ασυνέχεια της Περιφέρειας αντίθετα με την ηπειρωτική χώρα, δεν επιτρέπει την κάλυψη των αναγκών των δήμων μέσω δικτύων μεταφοράς παρά με τοπικά έργα ή μεταφορά νερού υψηλού κόστους με χρήση υδροφόρων.

ΠΡΟΤΑΣΗ- ΣΧΕΔΙΟ- ΛΥΣΗ

Η ορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων είναι απόλυτα συνυφασμένη με την εξοικονόμηση και επαναχρησιμοποίηση του νερού παράλληλα με την προστασία του επιφανειακών λεκανών και των υπόγειων υδροφορέων από φαινόμενα ρύπανσης και υπεράντλησης.

Πρωταρχικός στόχος είναι ο περιορισμός της καταναλισκόμενης ποσότητας νερού για αστική και γεωργική χρήση υιοθετώντας τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (Best Available Techniques) και Πρακτικές αντίστοιχα.

Στην κατεύθυνση περιορισμού της απαιτούμενης ποσότητας νερού, η Περιφέρεια σε συνεργασία με της τοπικές Δημοτικές Εταιρείες Ύδρευσης Αποχέτευσης μπορεί να παρέμβει στοχευμένα, ώστε να αντικατασταθούν τα τμήματα των δικτύων διανομής που παρατηρούνται σημαντικές διαρροές. Με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η σπατάλη και επιτυγχάνεται αύξηση της ανταποδοτικής ποσότητας νερού και μείωση της τιμής του, προς όφελος του καταναλωτή.

Ανάλογη συνεργασία με τις ΔΕΥΑ αφορά τη χρηματοδότηση έργων δικτύων συλλογής και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων σε όλους τους οικισμούς άνω των 2000 κατοίκων, όπως και για μικρότερους οικισμούς αξιοποιώντας μικρά αποκεντρωμένα συστήματα.

Ειδικότερα αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και την νέα νομοθεσία επαναχρησιμοποίησης νερού, η τριτοβάθμια επεξεργασία υγρών αποβλήτων με τα ανάλογα δίκτυα διανομής μπορεί και πρέπει να εξεταστεί ως μία ασφαλή δυνητική πηγή άρδευσης.

Παράλληλα σχεδιάζουμε την ολοκλήρωση έργων κατασκευής φραγμάτων, μονάδων αφαλάτωσης σε μικρά νησιά και υιοθέτηση Κεντρικών Διαχειριστικών Συστημάτων Υδατικών Πόρων σε Δήμους μεγάλη κατανάλωση και εκτεταμένα δίκτυα διανομής.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

Γενικότερα η μικρή επιφάνεια των νησιών, η εδαφική ασυνέχεια, τα ιδιαίτερα δασικά ή φρυγανικά οικοσυστήματα και οι ανθρωπογενείς πιέσεις στην παράκτια ζώνη ειδικά με το μπάζωμα των ρεμάτων, δημιουργούν ένα σύμπλεγμα περιβαλλοντικών προκλήσεων που εντείνονται από την κλιματική αλλαγή.

ΠΡΟΤΑΣΗ- ΣΧΕΔΙΟ- ΛΥΣΗ

Σε αυτή την προσπάθεια η αποτελεσματική πολιτική προστασία είναι συνυφασμένη με τη συνεργασία και τον συντονισμό των Δήμων, των κρατικών υπηρεσιών, των εθελοντικών οργανώσεων και την επέκταση του μοντέλου διαχείρισης φυσικών καταστροφών με δομές όπως η ΕΤΑΙΠΡΟΦΥΚΑ. Με αυτό το πλέγμα αλληλοσυμπληρωμένων δράσεων μπορούμε να πετύχουμε τόσο στον τομέα της πρόληψης και προστασίας του περιβάλλοντος όσο και της αντιμετώπισης φαινομένων αλλά και της άρσης των επιπτώσεων.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών μέσω αντίστοιχων εκστρατειών ενημέρωσης αλλά και η διεύρυνση των χρηματοδοτήσεων της Περιφέρειας σε δομές και δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία.