Να έχει λόγο η αυτοδιοίκηση για τον ιαματικό “πλούτο”

Να έχει ουσιαστικό λόγο η Αυτοδιοίκηση στην υπόθεση της αξιοποίησης των ιαματικών πηγών σε πανελλαδικό επίπεδο, ζητά ο Σύνδεσμος Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), στο πλαίσιο της τελευταίας συνεδρίασής του αναφορικά με το σχέδιο νόμου του Υπ. Τουρισμού, στον οποίον σύνδεσμο προεδρεύει ο Δήμαρχος Κύθνου που “ανοίγει” εκ νέου το θέμα στην συνεδρίαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου.

Κυκλάδες και Δωδεκάνησα θέτουν επί τάπητος το σοβαρό ζήτημα με φόντο τη διαβούλευση που πραγματοποιείται επί του περιεχομένου του τελευταίου νομοσχεδίου του Υπουργείου Τουρισμού, προκειμένου να στηρίξουν τις βασικές θέσεις των Δήμων όπως έχουν εκφραστεί δημοσίως, έχοντας εμπιστοσύνη στην κατεύθυνση αξιοποίησης του ιαματικού πλούτου, προκειμένου οι τοπικές κοινωνίες να αποκομίσουν τουριστικό όφελος.

Σύμφωνα με τις προθέσεις του Υπουργείου Τουρισμού πρόκειται να δημιουργηθεί μία ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία Ιαματικές Πηγές Ελλάδας (Ι.Π.Ε.), η οποία θα διαχειρίζεται συνολικά τις ιαματικές πηγές της χώρας και τις σχετικές εγκαταστάσεις, ώστε να υπάρξει εκμετάλλευσή τους.

Μέλημα της κυβέρνησης αποτελεί η ανάπτυξη του ιαματικού τουρισμού στη χώρα, προκειμένου η Ελλάδα να έχει τη δυνατότητα επέκτασης της τουριστικής σεζόν και μέσω της αξιοποίησης των ιαματικών πόρων της.

Ο ΣΔΙΠΕ έχει εκφράσει τις θέσεις του ξεκάθαρα όσον αφορά το νομοσχέδιο και συγκεκριμένα τα άρθρα για τον ιαματικό τουρισμό και την Ι.Π.Ε. Α.Ε. ενώ σήμερα, επανέρχεται, προτείνοντας συγκεκριμένες προτάσεις προς υιοθέτηση από την κυβέρνηση. Σύμφωνα με τις εν λόγω θέσεις συζητά εκ νέου και η ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, καθώς ο πρόεδρος του ΣΔΙΠΕ και Δήμαρχος Κύθνου, Σταμάτης Γαρδέρης υπογραμμίζει τη σημασίας της συνεργασίας του Υπουργείου με τους Δήμους, οι οποίοι δε, ζητούν να υπάρξει χρηματοδοτικό πακέτο για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των φυσικών ιαματικών πόρων.

Σε κάθε περίπτωση, οι Δήμοι τονίζουν πως επιθυμούν η Αυτοδιοίκηση να έχει γνώση και λόγο για κάθε βήμα αξιοποίησης – εκμετάλλευσής τους, μέσω της Ι.Π.Ε. Α.Ε., καθώς προβλέπεται και η παρουσία ιδιωτών.

Στ. Γαρδέρης: Με απόφαση Δ.Σ. οι εντάξεις και με οικονομοτεχνικές μελέτες

Ειδικότερα, αύριο επανέρχεται η ΠΕΔ Ν. Αιγαίου στο πολύ σημαντικό θέμα που αφορά αρκετά νησιά από Κυκλάδες και Δωδεκάνησα σε συνέχεια και της εισήγησης του Δημάρχου Κύθνου στον ΣΔΙΠΕ, ο οποίος μίλησε αναλυτικά.

Σύμφωνα με όσα εξήγησε, ο ΣΔΙΠΕ αντέδρασε έγκαιρα προκειμένου η κυβέρνηση να φθάσει να καταθέσει ένα τρίτο σχέδιο νόμου, το οποίο δεν παραγκωνίζει τον ρόλο της Αυτοδιοίκησης.

“Εδώ και λίγες μέρες το Υπουργείο Τουρισμού μας παρουσίασε το τρίτο – κατά σειρά - Σχέδιο Νόμου για τη δημιουργία της Ι.Π.Ε. Α.Ε. Στο πρώτο σχέδιο, ουσιαστικά, το Υπουργείο θα είχε τη δυνατότητα να εντάξει στην Ι.Π.Ε. Α.Ε. όποια ιαματική πηγή ήθελε, αγνοώντας την Τοπική Αυτοδιοίκηση και απαλλοτριώνοντας, ουσιαστικά, την ακίνητη περιουσία των ΟΤΑ. Στο δεύτερο σχέδιο, το Υπουργείο εξαιρούσε τις ιαματικές πηγές που έχουν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας αλλά για όλες τις άλλες περιπτώσεις συνέχιζε να επιμένει στην εντελώς παράλογη λογική της αρπαγής των δημοτικών περιουσιών. Ο ΣΔΙΠΕ κατάφερε και στις δύο περιπτώσεις να αντιδράσει με τον σωστό τρόπο. Εξηγήσαμε τα λάθη, μιλήσαμε τεχνοκρατικά, προτείναμε λύσεις και δεν σταματήσαμε να συνεργαζόμαστε με όλους. Είχαμε βέβαια την αμέριστη συμπαράσταση του Προέδρου και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ, οι οποίοι στήριξαν τις αποφάσεις μας” ανέφερε αρχικά ο κ. Γαρδέρης, σημειώνοντας μάλιστα πως, πλέον, “περίπου έξι μήνες μετά, έχουμε μπροστά μας το τρίτο σχέδιο. Σε αυτό το τελευταίο κείμενο βλέπουμε εμφανώς μια αλλαγή στον τρόπο σκέψης του Υπουργείου”.

Προβαίνοντας σε διευκρινίσεις επισημαίνει πως, “Στις περιπτώσεις που υπάρχει Ειδικό Σήμα Λειτουργίας θα χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου προκειμένου η ιαματική πηγή να ενταχθεί στην Ι.Π.Ε. Α.Ε. ενώ όπως πρόσθεσε, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις “θα πρέπει εντός τριών μηνών από την ψήφιση του νόμου το Δημοτικό Συμβούλιο να πάρει απόφαση ότι θέλει να αξιοποιήσει την πηγή του. Στη συνέχεια θα έχει τρία χρόνια προκειμένου να καταθέσει οικονομοτεχνική μελέτη αξιοποίησης στην Ι.Π.Ε., και πέντε χρόνια για να τελειώσει τις εργασίες. Σύνολο οκτώ από την ψήφιση του νόμου”.

Ως εκ τούτου, ο πρόεδρος του ΣΔΙΠΕ, παρατήρησε πως, “Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το Υπουργείο ξαναφέρνει σε καινούριο νόμο αυτά που ισχύουν και σήμερα με τον 3498/2006. Η υποχρέωση υποβολής οικονομοτεχνικής μελέτης υπάρχει και σήμερα”. Άρα, οι Δήμοι θα έπρεπε “να καταθέσουμε οικονομοτεχνικές μελέτες μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022. Εάν αυτό δεν συνέβαινε το ΤΑΙΠΕΔ θα είχε κάθε δικαίωμα να πάρει την πηγή για δική του χρήση. Εν συνεχεία θα είχαμε άλλα τέσσερα χρόνια για να υλοποιήσουμε τα έργα που προέβλεπε η οικονομοτεχνική μελέτη. Αν αυτό δεν συνέβαινε και πάλι το ΤΑΙΠΕΔ θα είχε το δικαίωμα να πάρει την πηγή”.

Τέσσερις παρατηρήσεις προς υιοθέτηση

Βάσει των ανωτέρω, ο εισηγητής του θέματος στη συνεδρίαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, αναμένεται να προτείνει όσα ομόφωνα αποφάσισε και ο ΣΔΙΠΕ για το θέμα της αξιοποίησης – εκμετάλλευσης των ιαματικών πηγών. Μεταξύ των προτάσεων, επισημαίνει την απόφαση που θα παίρνει το κάθε Δημοτικό Συμβούλιο σχετικά με την οικονομοτεχνική μελέτη, ενώ επιπλέον, υπογραμμίζει πως θα πρέπει να λυθούν χωροταξικά και πολεοδομικά θέματα πριν την όποια αξιοποίηση των ιαματικών πηγών.

“Αγαπητοί συνάδελφοι, προτείνω να αποδεχθούμε κατ’ αρχήν την πρόταση του Υπουργείου Τουρισμού με τις εξής παρατηρήσεις: 1. Η οικονομοτεχνική μελέτη θα πρέπει απλώς να γνωστοποιείται στο Δ.Σ. της Ι.Π.Ε. Α.Ε., σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και όχι να εγκρίνεται από αυτό. Η ως άνω μελέτη θα εφαρμόζεται όπως έχει ψηφιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο του οικείου ΟΤΑ. 2. Το Υπουργείο Τουρισμού θα πρέπει να συνεργαστεί με τον Σύνδεσμο και να εξαγγείλει άμεσα χρηματοδοτικό πακέτο για την αξιοποίηση των υποδομών των ιαματικών πηγών. Μέσα στις οικονομοτεχνικές μελέτες περιγράφεται και ο τρόπος χρηματοδότησης της επένδυσης. Αν όντως το Υπουργείο θέλει να αναπτύξει τον κλάδο των ιαματικών πηγών τότε πρέπει άμεσα να ασχοληθεί με το ζήτημα και να εξαγγείλει, ταυτόχρονα με την ψήφιση του νόμου, χρηματοδοτικό πρόγραμμα από το οποίο οι ΟΤΑ θα μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση.

3. Θα πρέπει άμεσα να ολοκληρωθεί η διαδικασία παραχώρησης του αιγιαλού στους Δήμους Κορινθίων, Ζακύνθου, Θήρας, Ικαρίας, Ρόδου και Καλύμνου. Το Υπουργείο Τουρισμού θα πρέπει άμεσα να συντονίσει τις ενέργειες. Χωρίς αυτή την παραχώρηση δεν είναι δυνατή η αξιοποίηση αυτών των ιαματικών πηγών. 4. Αναφορικά με τις τιθέμενες χρονικές προθεσμίες, θεωρούμε ότι σε πολλές περιπτώσεις θα χρειαστεί μέχρι και ο διπλασιασμός τους, δεδομένων των ζητημάτων που υπάρχουν σε χωροταξικά και πολεοδομικά θέματα. Έχει αποδειχθεί ότι τέτοιου είδους ζητήματα καθυστερούν τις επενδύσεις ανά την επικράτεια”.

Η Ελλάδα διεκδικεί μερίδιο από την παγκόσμια αγορά

Μέσω της ανάπτυξης εθνικής στρατηγικής για τον ιαματικό τουρισμό, η Ελλάδα επιδιώκει να διεκδικήσει μερίδιο από την παγκόσμια αγορά του τουρισμού ευεξίας.

Σύμφωνα με όσα υποστήριξε δημόσια ο Υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, η δημιουργία του Οργανισμού για την ανάπτυξη ιαματικών πόρων, αποσκοπεί “στην ανάπτυξη του ιαματικού – θερμαλιστικού τουρισμού ή τουρισμού ευεξίας στην Ελλάδα. Στις αρμοδιότητες του Οργανισμού εμπίπτουν η ολιστική και βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, καθώς και η ενεργοποίηση ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων. Σημειώνεται ότι οι μετακινήσεις για λόγους ευεξίας ανήκουν στα ταχύτατα αναπτυσσόμενα είδη τουρισμού τα τελευταία χρόνια”.

Βάσει των στοιχείων που ο ίδιος παρέθεσε, “Ο αναμενόμενος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για την περίοδο 2017-2022 είναι της τάξεως του 7,5% σε ό,τι αφορά στον τουρισμό ευεξίας, 6,4% για τις εγκαταστάσεις spa και 6,5% για τις ιαματικές πηγές. Η δε παγκόσμια αγορά ανέρχεται συνολικά στα 4,2 τρις δολάρια”.

Κατά συνέπεια, επέμεινε στην κατεύθυνση που αναπτύσσει το Υπουργείο για την εκμετάλλευση των ιαματικών πηγών της χώρας, καθώς τόνισε πως σήμερα ουσιαστικά οι φυσικοί πόρο παραμένουν αναξιοποίητοι. “Είναι σαφές ότι η Ελλάδα χρειάζεται μια εθνική στρατηγική για την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών και των λοιπών φυσικών πόρων, προκειμένου να διεκδικήσει μερίδιο από τη συγκεκριμένη αγορά, στην οποίαν έως σήμερα δραστηριοποιείται υποτυπωδώς” σχολίασε χαρακτηριστικά.

Ι.Π.Ε. Α.Ε..: Σκοπός και αντικείμενο

Παρακάτω ακολουθούν κύρια σημεία του περιεχομένου του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Τουρισμού για το θέμα των ιαματικών πηγών και της σύστασης της Ι.Π.Ε. Α.Ε..

Ειδικότερα, στο άρθρο 12 επισημαίνεται ο σκοπός. “Σκοπός είναι η διασφάλιση μιας συνολικής, ομοιογενούς και αποδοτικής διοίκησης, διαχείρισης, εκμετάλλευσης και εν γένει αξιοποίησης των φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών της χώρας, ως μέρους της περιουσίας του Eλληνικού Δημοσίου”.

Στο αμέσως επόμενο άρθρο υπογραμμίζεται το αντικείμενο. “Για την επίτευξη του σκοπού του προβλέπει τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας του Δημοσίου με κύριο έργο τη διασφάλιση και χρήση τεχνογνωσίας για την αναγνώριση, εκμετάλλευση ή παραχώρηση των ιαματικών πόρων και πηγών της χώρας και τη δημιουργία επενδυτικών φακέλων για τη βέλτιστη αξιοποίησή τους”.

Επιπλέον, στο άρθρο 14 γίνεται σαφής αναφορά για τη σύσταση, την επωνυμία, τον σκοπό και τη λειτουργία της Ι.Π.Ε. Α.Ε.. Συγκεκριμένα: “1. Συστήνεται ανώνυμη εταιρία με την επωνυμία «Ιαματικές Πηγές Ελλάδας» (Ι.Π.Ε.). 2. Η Ι.Π.Ε. έχει σκοπό τη διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση, και αξιοποίηση των φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών, καθώς και των εγκαταστάσεών τους και του περιβάλλοντος των ιαματικών πηγών χώρου σε ακτίνα πεντακοσίων μέτρων, η οποία ανήκει στη διαχείριση του Ε.Ο.Τ. και περιλαμβάνεται στην προστατευτική περιοχή γύρω από την πηγή, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 1 του ν. 4844/1930 (Α’ 268) και τα οποία αποτελούν περιουσία του Δημοσίου ή Ο.Τ.Α. Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4602/2019 (Α’ 45) περί αξιοποίησης του γεωθερμικού δυναμικού. Η αξιοποίηση των ανωτέρω εκτάσεων από την Ι.Π.Ε. γίνεται σύμφωνα με τις προβλέψεις της ισχύουσας πολεοδομικής νομοθεσίας. 3. Η Ι.Π.Ε. αποκτά νομική προσωπικότητα με την καταχώριση του Καταστατικού της στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή. 4. Η Ι.Π.Ε. λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, σύμφωνα με τις επικρατούσες συνθήκες της αγοράς και με εγγυήσεις πλήρους διαφάνειας. Διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3429/2005 (Α΄ 314). 5. Εποπτεία της Ι.Π.Ε. ασκεί ο Υπουργός Τουρισμού. 6. Η διάρκεια της Ι.Π.Ε. είναι πενήντα (50) έτη από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Η διάρκειά της μπορεί να παραταθεί με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. 7. Η Ι.Π.Ε. εδρεύει σε δήμο εντός της περιφέρειας Αττικής, ο οποίος ορίζεται με το Καταστατικό της”.

Μεταβίβαση και διαδοχή

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το άρθρο για τα θέματα μεταβιβάσεων και διαδοχής προς την Ι.Π.Ε. Α.Ε.. “1.α) Στην Ι.Π.Ε. μπορούν να μεταβιβάζονται, περιέρχονται και παραχωρούνται η χρήση, η διοίκηση, η διαχείριση και η εκμετάλλευση των φυσικών ιαματικών πόρων και πηγών, των εγκαταστάσεων που λειτουργικά συνέχονται με τους πόρους και τις πηγές, καθώς και του περιβάλλοντος των ιαματικών πηγών χώρου σε ακτίνα πεντακοσίων μέτρων και κάθε φύσεως δικαιώματα και κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα που αφορούν τους φυσικούς ιαματικούς πόρους και τις πηγές, με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίησή τους για την ανάπτυξη του ιαματικού τουρισμού. Η παραχώρηση των ανωτέρω περιουσιακών δικαιωμάτων, που αποτελούν περιουσία του Δημοσίου ή Ο.Τ.Α., στην Ι.Π.Ε. γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 17. β) Στην Ι.Π.Ε. μπορούν να μεταβιβάζονται, περιέρχονται και παραχωρούνται και περιουσιακά στοιχεία και δικαιώματα ιδιωτών ευρισκόμενα και σε απόσταση μεγαλύτερη της ακτίνας των πεντακοσίων μέτρων της παρ. 2 του άρθρου 15. Η παραχώρηση στην περίπτωση αυτή γίνεται με σύμβαση που καταρτίζεται μεταξύ της Ι.Π.Ε. και του φορέα των δικαιωμάτων, η οποία ορίζει και τους ειδικότερους όρους της παραχώρησης. γ) Στην Ι.Π.Ε. μπορούν να μεταβιβάζονται, περιέρχονται και παραχωρούνται και περιουσιακά δικαιώματα των Ο.Τ.Α. ευρισκόμενα και σε απόσταση μεγαλύτερη της ακτίνας των πεντακοσίων μέτρων της παρ. 2 του άρθρου 15, μόνο κατόπιν σύμφωνης γνώμης του οικείου Ο.Τ.Α.. Η παραχώρηση των ανωτέρω περιουσιακών δικαιωμάτων στην Ι.Π.Ε. γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις περ. α) και δ) της παρ. 3 του άρθρου 17. 2. Η παραχώρηση της χρήσης, διοίκησης, διαχείρισης, εκμετάλλευσης και αξιοποίησης των ανωτέρω περιουσιακών στοιχείων στην Ι.Π.Ε. απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά, αμοιβή ή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου ή οποιουδήποτε τρίτου, συμπεριλαμβανομένου του φόρου εισοδήματος για το κάθε μορφής εισόδημα που προκύπτει από τη δραστηριότητα της Ι.Π.Ε., του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου, του φόρου έναρξης δραστηριότητας, τέλους, εισφοράς ή δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου ή οποιουδήποτε Ν.Π.Δ.Δ., ασφαλιστικών οργανισμών ή τρίτων, δικαιωμάτων συμβολαιογράφων, δικηγόρων, δικαστικών επιμελητών και αμοιβών ή ανταποδοτικών τελών υποθηκοφυλάκων, τελών κτηματογράφησης και πάσης φύσης ανταποδοτικών τελών, πλην του φόρου μεταβίβασης ακινήτων, δωρεάς και κληρονομιάς. Σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000, Α’ 248). (...)”.