Το Νότιο Αιγαίο κέρδισε το “στοίχημα του ΕΣΠΑ 2014 - 2020

“Νίκη” για το Νότιο Αιγαίο αποτελεί ο μέχρι στιγμής απολογισμός όσον αφορά την πρόοδο του Επιχειρησιακού Προγράμματος 2014 – 2020 για τη νησιωτική περιφέρεια που αγκαλιάζει Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, χθες, το απόγευμα, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Την ικανοποίησή του εξέφρασε πρώτος ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος τονίζοντας πως η απορρόφηση έχει ξεπεράσει το 100% γεγονός που μεταφράζεται πως τα νησιά δεν έχασαν ούτε ένα ευρώ για έργα, υποδομές και δράσεις που στηρίζουν την εξέλιξή τους και την καλυτέρευση της καθημερινότητας των νησιωτών.

Στη συνεδρίαση, ο προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης (ΕΥΔ), Αντώνης Βουτσίνος υπενθύμισε πως ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 154,8 εκ. ευρώ και η περίοδος ολοκλήρωσής του είναι έως τις 31/12/2023. Ως εκ τούτου, διευκρίνισε πως απομένει ένα διάστημα 15 περίπου μηνών στο οποίο η δουλειά στην Περιφέρεια προς όφελος των νησιών, θα συνεχιστεί.

“Με βάση τις πληρωμές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, το Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στα προγράμματα του ΕΣΠΑ” αναφέρθηκε στη σχετική εισήγηση προς τους περιφερειακούς συμβούλους.

Πιο συγκεκριμένα στον χθεσινό απολογισμό τονίσθηκαν αρχικά τα εξής: “1. Έχουν εξειδικευτεί δράσεις (έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης οι κατηγορίες των έργων και δράσεων και τα κριτήρια με τα οποία θα επιλεγούν) συνολικού προϋπολογισμού 301,6 εκ. ευρώ (195%). 2. Έχουν δημοσιοποιηθεί 117 προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων προς ένταξη, συνολικού προϋπολογισμού 304,8 εκ. ευρώ, 3. Έχουν ενταχθεί 214 έργα και δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 258,7 εκ. ευρώ (167,1%), 4. Οι νομικές δεσμεύσεις (οι συμβάσεις που έχουν υπογραφτεί) ανέρχονται συνολικά σε 226,4 εκ. ευρώ (146,2%) και 5. Οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες φτάνουν σε 161,3 εκ. ευρώ (104%)”.

Σύμφωνα με όσα διευκρίνισε ο κ. Βουτσίνος, η σημαντική αυτή υπερδέσμευση, σε σχέση με τους εγκεκριμένους πόρους του προγράμματος “έχει ως στόχο να καλυφθούν οι υψηλές εκπτώσεις που δίνονται στα δημόσια έργα, η μη υλοποίηση εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων ιδιωτών, αλλά και η έναρξη υλοποίησης έργων που θα μεταφερθούν στο νέο πρόγραμμα”.

Σημειώνεται πως παρακάτω ακολουθούν αναλυτικά τα απολογιστικά στοιχεία μέχρι σήμερα με έμφαση στις Κυκλάδες, αναλυτικά για κάθε άξονα του Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020.

Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας

Ειδικότερα, όσον αφορά τον άξονα προτεραιότητας 1 “Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας”, έχουν ενταχθεί 26 πράξεις, με συνολικό προϋπολογισμό 63 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 62,5 εκ. ευρώ και πληρωμές 50,1 εκ. ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται: 1. 3 ερευνητικές υποδομές του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) / απασχολήθηκαν 10 ερευνητές. 2. 7 συνεργατικά σχήματα επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς, με στόχο τον σχεδιασμό ή και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. 3. 18 ψηφιακές εφαρμογές στον τομέα του πολιτισμού για τον εμπλουτισμό του τουρισμού εμπειρίας. 4. επέκταση του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής στα νησιά της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου / δημιουργήθηκαν νέοι σταθμοί. 4. χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω της παροχής επενδυτικών δανείων ή και δανείων κεφαλαίου κίνησης με ευνοϊκούς όρους με το 40% του κάθε δανείου να χρηματοδοτείται άτομα από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ, προϋπολογισμού 5 εκ. ευρώ. 5. 73 επενδυτικά σχέδια για νέες τουριστικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 6. 4.168 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις του Νοτίου Αιγαίου ενισχύθηκαν με 40 εκ. ευρώ, μέσω παροχής κεφαλαίου κίνησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας που προκάλεσε η πανδημία covid-19.

Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση πόρων

Επίσης, όσον αφορά τον άξονα για την “Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση πόρων”, έχουν ενταχθεί 46 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 45,6 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 33,3 εκ. ευρώ και πληρωμές 21,3 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης 11 σχολείων (σε Σύρο, Ρόδο, Μήλο, Ίο και Μύκονο), 1 κλειστού γυμναστηρίου στη Σαντορίνη, 1 κτιρίου του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Ρόδο και του Νοσοκομείου Σύρου, συνολικού ύψους 8,9 εκ. ευρώ. 2. Παρεμβάσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης κατοικιών με συνολικό προϋπολογισμό 7,2 εκ. ευρώ από τις οποίες σήμερα ήδη έχουν ωφεληθεί περίπου 500 νοικοκυριά. 3. Προμήθεια εξοπλισμού του πυροσβεστικού σώματος προϋπολογισμού 2,9 εκ. ευρώ, που αφορά σε πυροσβεστικά οχήματα και λοιπό πυροσβεστικό εξοπλισμό, με την οποία 13 οχήματα ήδη επιχειρούν σε 7 νησιά. 3. Δράσεις αντιπλημμυρικής προστασίας και προστασίας ακτών σε Ρόδο, Κω, Σίφνο, Θήρα και Άνδρο με συνολικό προϋπολογισμό 4,8 εκ. ευρώ. 4. Έργα ύδρευσης που αφορούν αντικατάσταση – επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στα νησιά Ρόδο, Κω, Άνδρο, Μήλο, Σύρο, Θήρα, Πάρο, Νάξο και Μύκονο / 86 χλμ. Δικτύων. 5. Έργα πολιτισμού, συνολικού προϋπολογισμού 7,9 εκ. ευρώ που αφορούν στον εκσυγχρονισμό 1 μουσείου (Νάξος) και την αποκατάσταση, ανάδειξη και προστασία 2 αρχαιολογικών χώρων και μνημείων (Ρόδος). 6. Έργα συνολικού προϋπολογισμού 2,7 εκ. ευρώ, αφορούν την προστασία και ανάδειξη φυσικών πόρων (μεταξύ άλλων περιοχές δικτύου NATURA 2000 στο νομό Κυκλάδων). (...) 8. 1 έργο διαχείρισης στερεών αποβλήτων (πράσινο σημείο) στη Μήλο.

Βελτίωση βασικών υποδομών

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο απολογισμός μέχρι στιγμής που αφορά και στον άξονα “Βελτίωση βασικών υποδομών”. Συγκεκριμένα, έχουν ενταχθεί 43 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 60 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 49,7 εκ. ευρώ και πληρωμές 37,9 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. 9 έργα συνολικού προϋπολογισμού 8,6 εκ. ευρώ αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων στην Α΄ Βαθμια, Β΄ Βαθμια και προσχολική εκπαίδευση. Ήδη 8 σχολεία έχουν ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα 1.400 και πλέον μαθητές να επωφελούνται από βελτιωμένες υποδομές. 2. 2 έργα προϋπολογισμού 2.8 εκ. ευρώ αφορούν σε προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού ΤΠΕ. Ήδη σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει παραδοθεί και είναι στη διάθεση μαθητών και καθηγητών σύγχρονος εξοπλισμός πληροφορικής και επικοινωνιών. 3. 2 έργα προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ αφορούν σε εξοπλισμό σύγχρονης τεχνολογίας (συστήματα αυτοματισμού, δορυφορικής επικοινωνίας, δορυφορικής ναυτιλίας κ.α.) που έχει στο μεγαλύτερο μέρος παραδοθεί στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού Σύρου και Καλύμνου. 4. Η κατασκευή οδικού δικτύου αεροδρόμιο – Φηρά – Βουρβούλο – Οία στη Θήρα, το οποίο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και λειτουργεί. 5. Η προμήθεια εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας λιμενικών εγκαταστάσεων στα λιμάνια Ρόδου και Σύρου, που έχουν ήδη ολοκληρωθεί. 6. Η βελτίωση ασφάλειας επαρχιακού οδικού δικτύου στη Ρόδο, την Κάλυμνο και τη Λέρο καθώς και στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων / σε 483 χλμ. Επαρχιακού οδικού δικτύου. 6. Η προμήθεια εξοπλισμού των αστυνομικών υπηρεσιών της Περιφέρειας, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος του έχει παραδοθεί και λειτουργεί με στόχο την οδική ασφάλεια. 7. 8 έργα συνολικού προϋπολογισμού 7,4 εκ. ευρώ που αφορούν την κατασκευή / αποπεράτωση βρεφονηπιακών σταθμών. Από αυτούς οι 5 βρεφονηπιακοί σταθμοί (2 σε Ρόδο, Κω, Κάλυμνο και Σαντορίνη) έχουν ολοκληρωθεί. 8. 2 κοινωνικές υποδομές προϋπολογισμού 1,57 εκ. ευρώ μεταξύ άλλων για τη δημιουργία Κέντρου Σίτισης και Παροχής Βασικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού στην Τήνο που ολοκληρώθηκε. (...) 10. Η προμήθεια ιατρο-τεχνολογικού εξοπλισμού των Νοσοκομείων Ρόδου, Κω, Καλύμνου, Σύρου και Νάξου προϋπολογισμού 6,5 εκ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού έχει παραδοθεί και λειτουργεί. Μέρος αυτού του εξοπλισμού αφορά στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

11. Η προμήθεια 20 ασθενοφόρων για τις ανάγκες του ΕΚΑΒ σε Ρόδο, Κω, Κάρπαθο, Κάλυμνο, Λέρο, Σύρο (3), Νάξο (2), Θήρα, Μύκονο, Πάρο (2) και Τήνο, συνολικού προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ. Από αυτά τα 17 ασθενοφόρα βρίσκονται ήδη στα νησιά και επιχειρούν.

Προώθηση της κοινωνικής ένταξης – Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία των δράσεων του τρέχοντος ΕΣΠΑ και για τον άξονα “Προώθηση της κοινωνικής ένταξης – Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού”. Ειδικότερα, έχουν ενταχθεί 66 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 55,4 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 57,4 εκ. ευρώ και πληρωμές 36 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Δράσεις με στόχο την αναβάθμιση προσόντων και την υποστήριξη της ένταξης στην αγορά εργασίας ανέργων καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων. Από τις δράσεις κατάρτισης, συνολικού προϋπολογισμού 3,7 εκ. ευρώ, αναμένεται να ωφεληθούν πάνω από 1.100 άτομα. 2. Δράσεις εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής (χορήγηση voucher σε δικαιούχους γονείς για τα τροφεία βρεφονηπιακών σταθμών και κέντρων δημιουργικής απασχόλησης. Από τα προγράμματα αυτά από το 2015 έως το 2022 ωφελούνται πάνω από 700 – 800 οικογένειες κατ΄ έτος (αριθμός ο οποίος διπλασιάστηκε το 2021). Ο προϋπολογισμός των προγραμμάτων αυτών ανέρχεται συνολικά στα 13,7 εκ. ευρώ. 3. Εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη συνολικού προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ για την ένταξη μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού σε σχολικές μονάδες). Τα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα καλύπτουν 9 σχολικά έτη. Κάθε χρόνο ωφελούνται από το πρόγραμμα 12 – 12 σχολεία και αντίστοιχος αριθμός μαθητών. 6. Ενίσχυση των φορέων υγείας με 204 άτομα επικουρικό προσωπικό για την ανταπόκριση του συστήματος υγείας στις αυξημένες ανάγκες λόγω της πανδημίας στην Περιφέρεια, προϋπολογισμού 12 εκ. ευρώ. 8. Δράσεις βελτίωσης των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών μέσω χρηματοδότησης της λειτουργίας των παρακάτω δομών, προϋπολογισμού 12,5 εκ. ευρώ (13 Κέντρα Κοινότητας, 2 Κοινωνικά Φαρμακεία, 1 δομή σίτισης, 5 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, λειτουργία 3 Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης).

Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής

Όσον αφορά τον άξονα “Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής” σημειώθηκαν τα ακόλουθα: Έχουν ενταχθεί 26 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 30,4 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 19.2 εκ. ευρώ και πληρωμές 12,5 εκ. ευρώ. Σε αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην Αντίπαρο, τη Χάλκη, τη Μεγίστη και την Αμοργό, προϋπολογισμού 3,7 εκ. ευρώ. 2. Έργα ύδρευσης προϋπολογισμού 2,4 εκ. ευρώ που αφορούν αντικατάσταση – επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στην Ηρακλειά, τη Φολέγανδρο, την Ίο, την Κίμωλο, τα Κουφονήσια και την Κύθνο. (...) 4. Έργα πολιτισμού προϋπολογισμού 4,7 εκ. ευρώ που αφορούν σε δημιουργία μουσείων (Κύθνος και Τήλος) και τη στερέωση – αποκατάσταση του Ναού της Επισκοπής Σικίνου, που πρόσφατα παραδόθηκε σε χρήση. 5. Βελτίωση της ασφάλειας στο επαρχιακό οδικό δίκτυο Σύμης καθώς και του συνόλου των μικρών νησιών των Κυκλάδων, συνολικού μήκους 140 χλμ.. 6. Η προμήθεια εξοπλισμού για την ενίσχυση δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των νησιών της Περιφέρεια και η προμήθεια 21 ασθενοφόρων από τα οποία ήδη 18 επιχειρούν στα μικρά νησιά, προϋπολογισμού 2,3 εκ. ευρώ. 7. 3 έργα συνολικού προϋπολογισμού 4,6 εκ. ευρώ αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων στην Α΄ Βαθμια εκπαίδευση. Ήδη 2 σχολεία έχουν ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα 420 και πλέον μαθητές να επωφελούνται από βελτιωμένες υποδομές. 8. 2 έργα προϋπολογισμού 0,8 εκ. ευρώ αφορούν προμήθεια εξοπλισμού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα μικρά νησιά.

Προετοιμασία για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021 – 2027

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και για την προετοιμασία όσον αφορά τη νέα προγραμματική περίοδο, με τον κ. Βουτσίνο να αναφέρεται στις συναντήσεις που γίνονται σε τεχνικό επίπεδο για το “άνοιγμα” του ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά οι πόροι για το Νότιο Αιγαίο σχετικά με την επόμενη προγραμματική περίοδο ανέρχονται σε 285,4 εκ. ευρώ. Στόχος είναι η πρώτη πρόσκληση να βγει εντός του Νοεμβρίου και το μεγάλο στοίχημα όπως εξήγησε ο Περιφερειάρχης είναι να απορροφηθούν όλοι αυτοί οι πόροι. Κι αυτό καθώς υπογράμμισε πως δυστυχώς, υπάρχει υποστελέχωση των Δήμων με αποτέλεσμα οι τεχνικές υπηρεσίες να έχουν χαμηλή παραγωγικότητα. Ως εκ τούτου, ο Γιώργος Χατζημάρκος επεσήμανε πως το βάρος της απορρόφησης θα πέσει στην ΕΥΔ και την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

Στο νέο πρόγραμμα αναφέρθηκε και ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Μανώλης Γλυνός, τονίζοντας πως στο επίκεντρο πρέπει να τεθεί ο άνθρωπος και η στήριξή του μέσω δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα. Ο ίδιος εξήγησε πως πρέπει με τον ίδιο ζήλο να συνεχιστούν έργα για τα νησιά, συγχαίροντας με τη σειρά του όλους τους υπαλλήλους της ΕΥΔ και της Περιφέρειας.

Από την πλευρά της, η επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, Μαρία Χατζηγιάννη έθιξε το γεγονός πως αναφορικά με τους ευρωπαϊκούς πόρους, δεν υπάρχει περιθώριο ελεύθερου σχεδιασμού από τις Περιφέρειες. Η ίδια άσκησε κριτική, τονίζοντας πως οι Περιφέρειες πρέπει να ακολουθούν τις πολιτικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που όπως έκρινε, έχουν “πυξίδα” τους τον ανταγωνισμό.

Τέλος, ο επικεφαλής της παράταξης “Πνοή Δημιουργίας Νοτίου Αιγαίου”, Χαράλαμπος Κόκκινος αναγνώρισε το σημαντικό έργο που αναπτύχθηκε για τα νησιά, ενώ σημείωσε πως και το νέο ΕΣΠΑ θα πρέπει να δώσει έμφαση στις ανάγκες των νησιωτών. Ο ίδιος πρόσθεσε δε, πως, θα πρέπει η Περιφέρεια να συνεχίσει στην κατεύθυνση της αναπτυξιακής πορείας για το Νότιο Αιγαίο.