Πόροι και στελέχωση για τους νησιωτικούς Δήμους

Ένα νέο σχέδιο κριτηρίων για την κατανομή των ΚΑΠ το επόμενο διάστημα αναφορικά με τις ανάγκες της νησιωτικής περιφέρειας του Νοτίου Αιγαίου παρουσίασε ο Γενικός Διευθυντής της ΕΕΤΑΑ, Γ. Γούπιος στην τελευταία συνεδρίαση της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου που πραγματοποιήθηκε προ δύο ημερών στην Αθήνα.

Το ζήτημα των πόρων και της ενίσχυσης των Δήμων σε οικονομικό επίπεδο, όπως όμως και το πρόβλημα της υποστελέχωσης, τέθηκαν επί τάπητος στη συζήτηση του σοβαρού θέματος, προκειμένου οι Δήμοι να τοποθετηθούν προσεχώς και τεκμηριωμένα, επί των στοιχείων και των προτάσεων της ΕΕΤΑΑ, ώστε να κατατεθεί συγκεκριμένη πρόταση στο συνέδριο της ΚΕΔΕ.

Το χρονικό περιθώριο της οριστικοποίησης του σχεδίου της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου έχει προσδιοριστεί για τις 12 Νοεμβρίου, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα αυτό να ενσωματωθεί στο τελικό κείμενο της ΚΕΔΕ.

Αρχικά, η πλευρά της ΕΕΤΑΑ έκανε αναφορά στο σημερινό πλαίσιο που λειτουργούν οι Δήμοι με τις μεγάλες μειώσεις στους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ), ενώ παρουσίασε και τα κριτήρια που ισχύουν ως σήμερα για τις κατανομές, υπογραμμίζοντας ακολούθως τις παραμέτρους και το νέο πλαίσιο που πρέπει να διαμορφωθεί για μία δικαιότερη αντιμετώπιση των νησιωτικών Δήμων.

Σημειώνεται εξ αρχής πως η ΠΕΔ Ν. Αιγαίου για τη στήριξη των Δήμων σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, θα επανέλθει με νέα συνεδρίασή της, πριν το συνέδριο της ΚΕΔΕ.

Τεράστιες μειώσεις την τελευταία δεκαετία

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν για την κατάσταση στην οποίαν έχουν βρεθεί οι ΟΤΑ τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τη σχετική αναφορά στη μελέτη, από το 2010 μέχρι και σήμερα, οι ΚΑΠ των Δήμων έχουν μειωθεί σε ποσοστό 65% όπως και η ΣΑΤΑ (επενδυτικές δαπάνες) κατά 85%.

Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει τους Δήμους σε μία δύσκολη “εποχή” ασφυκτικών δεδομένων.

Στο περιεχόμενο της μελέτης αποτυπώνεται μάλιστα και ο σημερινός τρόπος κατανομής των ΚΑΠ.

Όπως αναφέρθηκε πρώτο κριτήριο είναι ένα ελάχιστο κόστος λειτουργίας των Δήμων, δηλαδή ένα πληθυσμιακό κριτήριο και η κατανομή γίνεται βάσει της κατηγορίας που ανήκει ο κάθε Δήμος. Επίσης, κριτήρια σήμερα είναι η έκταση και η διοικητική αποκέντρωση, η ορεινότητα και η νησιωτικότητα (1% των ΚΑΠ).

Διαμόρφωση νέου πλαισίου για κατανομές

Στο πλαίσιο της παρουσίασης των στοιχείων της ΕΕΤΑΑ για τους ΟΤΑ στους νησιωτικούς Δήμους και την ενίσχυσή τους, ειπώθηκε πως θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο κατανομής. Αυτό θα πρέπει να είναι ένα αντικειμενικό και διαφανές σύστημα, κατανοητό από όλους, όσο το δυνατόν δικαιότερο, καθώς οι ανάγκες περιλαμβάνουν και υποκειμενική ματιά των Δήμων, ενώ θα πρέπει σε αυτό να έχουν απαλειφθεί όλες οι στρεβλώσεις που έχουν παρατηρηθεί και καταγραφεί ως σήμερα. Τέλος, τονίσθηκε πως τα κριτήρια κατανομής θα πρέπει να είναι σύμφωνα με το Ν.3852/10.

Σκεπτικό και στοιχεία για τελικό σχέδιο

Η πλευρά της ΕΕΤΑΑ προχώρησε στη σύνταξη της μελέτης βάσει στοιχείων που έλαβε και επεξεργάστηκε από το Υπ. Εσωτερικών για τους Δήμους κατά το διάστημα 2016 – 2021, ώστε να έχει μία αντικειμενική βάση για το κόστος λειτουργίας των ΟΤΑ.

Επίσης, τονίσθηκε πως βασικό συμπέρασμα είναι ότι το κόστος λειτουργίας των νησιωτικών Δήμων είναι αυξημένο κατά πολύ συγκριτικά με το αντίστοιχο των Δήμων στον ηπειρωτικό χώρο.

Ο εκπρόσωπος της ΕΕΤΑΑ σημείωσε ακόμη πως έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο τι θα γίνει με τους μικρούς Δήμους και την ενίσχυσή τους, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να ενσωματωθεί για πρώτη φορά το πρότυπο λειτουργικό κόστος. Σύμφωνα με όσα εξήγησε, θα πρέπει να καταστεί κατανοητό για παράδειγμα το πώς μπορεί να λειτουργήσει ένας μικρός Δήμος έως και 3.500 κατοίκων σήμερα. Όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη, το ελάχιστο προσωπικό θα πρέπει να κυμαίνεται από 12 – 15 άτομα.

Παράλληλα, κατέστη σαφές πως η ΕΕΤΑΑ έλαβε υπόψιν της και επεξεργάστηκε και το ευρωπαϊκό παράδειγμα. Δηλαδή εξέτασε τι γίνεται σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία που έχουν νησιά.

Προτάσεις για κατανομή των ΚΑΠ στους Δήμους

Η πρόταση της ΕΕΤΑΑ που θα συζητηθεί αναλυτικά από τους Δήμους των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου έχει “αφετηρία” της τις περυσινές εξαγγελίες του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Στέλιου Πέτσα, ο οποίος είχε μιλήσει για αύξηση των ΚΑΠ κατά 21 εκ. ευρώ, όπως όμως και τις πρόσφατες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, για συζήτηση περί αύξησης κατά 120 εκ. ευρώ από αρχές του 2023.

Σύμφωνα με όσα παρουσίασε ο κ. Γούπιος από την ΕΕΤΑΑ, “Πρώτον θέλουμε διπλασιασμό του ποσοστού συμμετοχής της νησιωτικότητας στην κατανομή των ΚΑΠ. Το δεύτερο είναι να εφαρμόσουμε τα κριτήρια κατανομής με το πρότυπο κόστος λειτουργίας ειδικά για τους μικρούς νησιωτικούς Δήμους, αλλά και για τους υπόλοιπους ορεινούς της χώρας. Αυτό θα δώσει πραγματικά μία ανάσα. Τρίτον το ύψος της επιχορήγησης θα πρέπει να καλύπτει το ελάχιστο επίπεδο στελέχωσης των Δήμων. Επίσης, πρέπει να υπάρχει και ειδική κατανομή για κάλυψη αναγκών που δεν γίνεται μέσα από ΚΑΠ (ενδεικτικά τα στεγαστικά δημοσίων υπαλλήλων) και τέλος, θα μπορούσε να φτιαχτεί και ένα ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για την κάλυψη των μικρών και μεσαίων νησιών. Ήδη υπάρχει το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ”.

Σε συνέχεια των ανωτέρω, εξήγησε πως, υπάρχει και ένα ακόμη σημαντικό θέμα που τίθεται στο τραπέζι του διαλόγου. “Ένα από τα θέματα που κουβεντιάσαμε είναι το τι θα γίνει με το θέμα του φόρου διαμονής. Πρέπει να υπάρξει μία συνολική πρόταση γιατί μέσα από τους ΚΑΠ δεν είναι δυνατόν να καταργηθούν όλα τα προβλήματα της νησιωτικότητας” σχολίασε χαρακτηριστικά ο Γενικός Διευθυντής της ΕΕΤΑΑ, λέγοντας τέλος πως, οι Δήμοι των νησιών θα ζητήσουν “μία σημαντική αύξηση της επιχορήγησης”.

Για όλα τα παραπάνω, ο κ. Γούπιος επανέλαβε πως, “Ένα από τα κρίσιμα ζητήματα για την κατανομή των ΚΑΠ είναι και τα ποσοστά αύξησης των ΚΑΠ. Γιατί αν ξεκινάμε από πάρα πολύ μικρά ποσά, η μεταφορά αυτή θα είναι πάρα πολύ μικρή”. Σημείωσε βέβαια πως η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για μεγάλε αυξήσεις. Ως εκ τούτου, κατέληξε στο θέμα λέγοντας πως, “Με βάση τα σενάριά μας λοιπόν υπάρχει μία σημαντική αύξηση σε όλα τα νησιά από 20% - 120%”.