Ισχυρές Περιφέρειες για μία σύγχρονη Ελλάδα

Τον ισχυρό ρόλο που διαδραματίζουν οι Περιφέρειες στην οικοδόμηση μίας σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και τον ακόμη πιο αποτελεσματικό ρόλο που μπορούν να αναπτύξουν για την πρόοδο της χώρας τονίζει Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) στο πλαίσιο των εργασιών της για το τακτικό συνέδριο που πραγματοποιείται χθες και σήμερα στο Νότιο Αιγαίο.

Η ΕΝΠΕ και οι εκπρόσωποί της στέλνουν ηχηρό μήνυμα προς το κεντρικό κράτος σχετικά με την ανάγκη εφαρμογής στην πράξη της αποκέντρωσης ώστε να προχωρήσει συνολικά και να κερδηθεί το στοίχημα της περιφερειακής διακυβέρνησης.

Σύμφωνα με όσα τόνισαν, τόσο ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ, Απόστολος Τζιτζικώστας, όσο όμως και ο Περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, οι 13 Περιφέρειες της χώρας έχουν διαδραματίσει υπεύθυνο ρόλο μέσα σε δύσκολες περιόδους διαδοχικών κρίσεων – οικονομικής υγειονομικής, ενεργειακής -, αποδεικνύοντας πως κρατούν όρθιες τις τοπικές κοινωνίες και στηρίζουν την ανάπτυξη με όλες τις δυνάμεις τους.

Το τακτικό συνέδριο της ΕΝΠΕ ξεκίνησε χθες στη Ρόδο και συνεχίζεται σήμερα, με εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης να συμμετέχουν και να παρακολουθούν τις εργασίες, όπως επίσης και με την παρουσία Υπουργικών προσώπων, όπως του Υπουργού Εσωτερικών, Μάκη Βορίδη και του αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών, Στέλιου Πέτσα. Χαιρετισμό απηύθυνε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, Αντώνης Καμπουράκης, ο οποίος αναφέρθηκε στην εποικοδομητική συνεργασία των Δήμων με την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

Χρειάζονται αλλαγές. Οι περιφέρειες πυλώνας σταθερότητας

Τις θέσεις των 13 Περιφερειών και τις προτάσεις – αιτήματα προς το κεντρικό κράτος περιέγραψε αναλυτικά ο κ. Τζιτζικώστας, σε συνέχεια του χαιρετισμού του κ. Χατζημάρκου.

“Χρειάζονται αλλαγές τις οποίες οι 13 Περιφέρειες της χώρας έχουμε αποδείξει ότι ξέρουμε και μπορούμε να υλοποιούμε, αλλάζοντας κάθε τόπο από κάτω προς τα πάνω. Και τελικά αλλάζοντας συνολικά τη χώρα. Γιατί οι Περιφέρειες είναι ακριβώς αυτό, ο θεσμός που μαζί με τους Δήμους βρίσκεται πιο κοντά στους πολίτες. Που λογοδοτεί σε αυτούς, που ξέρει καλύτερα τις ανάγκες και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Που απέδειξε σε όλες τις κρίσεις ότι είναι ο πυλώνας σταθερότητας και αποτελεσματικότητας” σημείωσε προλογικά ο πρόεδρος της ΠΕΔ Ν. Αιγαίου, εξηγώντας ταυτόχρονα πως, στο διήμερο συνέδριο της ΕΝΠΕ στη Ρόδο “θα συζητήσουμε το σχέδιό μας, γα κρίσιμα ζητήματα, για τον τόπο μας και τους συμπολίτες μας. Όπως είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την περιφερειακή ανάπτυξη, τη μετάβαση των Περιφερειών στην ψηφιακή εποχή, την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη”.

Νέο ΕΣΠΑ και πόροι

Ο κ. Τζιτζικώστας ξεκίνησε αναλυτικότερα την τοποθέτησή του από το θέμα της περιφερειακής ανάπτυξης και το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027. “Τα νέα περιφερειακά προγράμματα έχουν δύο πολύ σημαντικές παραμέτρους. Πρώτον είναι τα μεγαλύτερα περιφερειακά προγράμματα που έγιναν ποτέ και δεύτερον με τη μακρά διαβούλευση που προηγήθηκε της έγκρισης των περιφερειακών προγραμμάτων, καταφέραμε να έχουμε πλέον μία σαφή περιγραφή του ποιος κάνει τι σε σχέση με τα τομεακά προγράμματα των Υπουργείων, γεγονός που μας επιτρέπει σήμερα να είμαστε στην πρώτη γραμμή στην αφετηρία του νέου ΕΣΠΑ” σχολίασε αρχικά, προσθέτοντας εν συνεχεία πως έχοντας αντλήσει σημαντική εμπειρία αλλά και πολύτιμα διδάγματα από τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους αλλά και κοιτώντας μπροστά, “μπορώ με βεβαιότητα να σας πω ότι το πιο βασικό, το πιο κρίσιμο σημείο και στοιχείο και στο νέο ΕΣΠΑ είναι η συνεργασία”.

Σύμφωνα με όσα ανέλυσε, “Η συνεργασία των Περιφερειών με τους Δήμους, με τους οικονομικούς, τους κοινωνικούς φορείς, η συνεργασία με τα Υπουργεία ανά τομέα πολιτικής και βέβαια, η συνεργασία μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή”.

Ο ίδιος επανέλαβε πως η συνεργασία είναι το “κλειδί” και όπως εξήγησε, “Και για να μπορέσουμε να είμαστε αποτελεσματικοί πρέπει η συνεργασία αυτή να βασίζεται πάνω σε κοινές αρχές που να είναι αποδεκτές από όλα τα μέλη. Ο προγραμματισμός, η διαφάνεια, η απλοποίηση του συστήματος των προγραμμάτων, ο απεγκλωβισμός από άσκοπες, γραφειοκρατικές εμμονές, αλλά και η κατανόηση των αναγκών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε Περιφέρειας συνιστούν το πλαίσιο αυτών των αρχών”.

Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ επέμεινε στο τελευταίο θέμα, καθώς όπως ανέφερε, “η γνώση των τοπικών αναπτυξιακών ζητημάτων και αναγκών που έχουν σήμερα οι 13 Περιφέρειες της χώρας και η οικοδομημένη σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους αποτελούν αναμφίβολα τα μεγάλα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε γρήγορα και αποτελεσματικά τους ευρωπαϊκούς πόρους και τα χρήματα αυτά να μπορέσουν τελικά να φτάσουν παντού και να πιάσουν τόπο σε κάθε πόλη γειτονιά, χωριό, νησί. Να δουν οι πολίτες καθαρά και άμεσα αποτελέσματα”.

Ως εκ τούτου, τόνισε πως το νέο ΕΣΠΑ είναι ένα πρότυπο συνεργασίας μεταξύ όλων. “Είναι ένα πρότυπο που πρέπει να επεκταθεί σε όλα τα πεδία. Και ένα σημαντικό πεδίο εφαρμογής θα ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης, στο οποίο όμως μέχρι τώρα ο επιβεβλημένος ρόλος των Περιφερειών δεν βρίσκεται στο επιθυμητό επίπεδο. Και λέω επιβεβλημένος γιατί πιστεύουμε ότι με τον ενεργό ρόλο των Περιφερειών στον σχεδιασμό αλλά και στην υλοποίηση θα εξασφαλίσουμε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα λειτουργήσει συνδυαστικά και συμπληρωματικά με το νέο ΕΣΠΑ, ότι κάθε νέο έργο θα ενταχθεί στο κατάλληλο χρηματοδοτικό μέσο και θα πετύχουμε έτσι την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση όλων των πόρων”.

Συμπλήρωσε μάλιστα πως, με αυτόν τον τρόπο “τα χρήματα θα πιάσουν τόπο”. Αλλιώς, “σε διαφορετική περίπτωση όπως δυστυχώς ήδη διαφαίνεται, έργα που είναι αναγκαία και αποτελούν προτεραιότητα για κάθε Περιφέρεια δεν θα χρηματοδοτηθούν και δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν σε κανένα άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο”.

Ως εκ τούτου, επεσήμανε πως η κυβέρνηση οφείλει να αναθεωρήσει άμεσα αυτήν της την επιλογή, κάνοντας παρακάτω αναφορά στο τρίτο και βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο το ΠΔΕ.

“Το επόμενο βήμα που πρέπει να υλοποιηθεί άμεσα είναι η συγκρότηση του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου. Και εδώ η θέση των 13 Περιφερειών της χώρας είναι ξεκάθαρη. Η χρηματοδότηση των Περιφερειών από το εθνικό ΠΔΕ της Ελλάδας πρέπει να επανέλθει στα επίπεδα που ήταν πριν από τις περικοπές. Κι αυτό γιατί μέσα από το Πρόγραμμα των Δημοσίων Επενδύσεων χρηματοδοτούμε τελικά την ίδια τη λειτουργία των Περιφερειών, αλλά και σημαντικά έργα και παρεμβάσεις, που περιλαμβάνουν και τομείς που η αρμοδιότητα μεταφέρθηκε από την κεντρική πολιτεία στις Περιφέρειες χωρίς ποτέ να μεταφερθούν και οι αντίστοιχοι πόροι”.

Ψηφιακός μετασχηματισμός

Μείζονος σημασίας ζήτημα που συζητείται στο συνέδριο της ΕΝΠΕ είναι η μετάβαση των Περιφερειών στην ψηφιακή διακυβέρνηση.

Αναλυτικά, ο πρόεδρος υπογράμμισε πως οι 13 Περιφέρειες προχωρούν με γοργό βηματισμό. “Η ψηφιακή μετάβαση είναι ένας τομέας που τα τελευταία χρόνια έγιναν άλματα, λόγω και των αναγκών που γέννησε η υγειονομική κρίση. Θυμίζω ότι σε χρόνο μηδέν κυριολεκτικά καταφέραμε να μετατρέψουμε τις Περιφέρειες σε e-Περιφέρειες για να εξυπηρετήσουμε τους συμπολίτες μας και τις επιχειρήσεις. Και το βασικό δίδαγμα από αυτήν τη δύσκολη εμπειρία είναι πως μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά με ταχύτατα βήματα διότι το στοίχημα τώρα είναι να συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάποια απειλή όπως αυτή του κορωνοϊού”.

Πρόσθεσε μάλιστα πως, “κι αυτό ακριβώς κάνουμε σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Έχουμε ήδη ξεκινήσει την ψηφιοποίηση των αρχείων των Περιφερειών, έχουμε χρηματοδοτήσει την ψηφιακή αναβάθμιση Επιμελητηρίων και Πανεπιστημίων, έχουμε ήδη εντάξει εκατοντάδες ψηφιακές υπηρεσίες της λειτουργίας των Περιφερειών στο gov.gr και ο κοινός μας στόχος είναι να καταφέρουμε να εντάξουμε σχεδόν το σύνολο των υπηρεσιών, ώστε οι συμπολίτες μας, οι επαγγελματίες και οι επιχειρηματίες να διεκπεραιώνουν ολοένα και περισσότερες υποθέσεις ηλεκτρονικά, χωρίς γκισέ, χωρίς ουρές, χωρίς ταλαιπωρία και γραφειοκρατία”.

Κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη

Με φόντο τις διαδοχικές κρίσεις που βιώνει η χώρα, ο κ. Τζιτζικώστας έδωσε έμφαση και στο σοβαρό κομμάτι της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.

“Πρόκειται για ένα θέμα που βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας μας και των προτεραιοτήτων μας. Και ειδικά τώρα που η ακρίβεια, ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση δεν αφήνουν καμία οικογένεια ανεπηρέαστη. Οι 13 Περιφέρειες της χώρας θα είναι δίπλα σε κάθε πολίτη και θα στηρίξουν με όσα μέσα και δυνατότητες διαθέτουν, κάθε ευάλωτο συμπολίτη μας. Όπως άλλωστε έκαναν όλα αυτά τα χρόνια στις διαδοχικές κρίσεις που αντιμετωπίσαμε. Και στην οικονομική κρίση που κρατήσαμε όρθια την κοινωνία και στην υγειονομική κρίση που στηρίξαμε τα Νοσοκομεία, τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, αλλά και τώρα στην ενεργειακή κρίση έχοντας ήδη αναπτύξει ένα πλέγμα δράσεων για την ενεργειακή διαφοροποίηση, αυτονομία και μείωση του κόστους”.

Αναλυτικότερα, περιέγραψε μάλιστα πως το θέμα του ελέγχου και του περιορισμού του ενεργειακού κόστους “το θέσαμε από την πρώτη στιγμή στις Περιφέρειές μας. Την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, Νοσοκομείο, κτίρια σχολείων, αθλητικών εγκαταστάσεων, αντικατάσταση με λαμπτήρες LED του δικτύου ηλεκτροφωτισμού στο οδικό δίκτυο ευθύνης μας, την παράδοση ηλεκτροκίνητων απορριμματοφόρων και οχημάτων στους Δήμους, τη δημιουργία σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους”.

Πέραν όμως από την ενέργεια, πρόσθεσε πως οι δύο προτεραιότητες των 13 Περιφερειών της χώρας για τη στήριξη της κοινωνικής συνοχής “είναι προφανώς η ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στην παιδεία και την υγεία με την κατασκευή νέων σχολείων και νοσοκομείων σε όλη την Ελλάδα”.

Όπως εξήγησε, “Οι ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες στην κατάρτιση, τη δια βίου μάθηση και την απασχόληση, με ειδικά προγράμματα για όλους σε όλες τις Περιφέρειες. Αλλά και η στήριξη και η χρηματοδότηση του σπουδαίου έργου των κοινωνικών ιδρυμάτων, η διασφάλιση της λειτουργίας δομών όπως τα υπνωτήρια, ή οι δομές φροντίδας ατόμων τρίτης ηλικίας, οι δομές για άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά και η διασφάλιση της λειτουργίας δομών που υποστηρίζουν παιδιά και κακοποιημένες γυναίκες. Και βέβαια η πρόσβαση σε τρόφιμα αγαθά, είδη πρώτης ανάγκης των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας”.

Ο ίδιος έκλεισε αυτή την αναφορά, λέγοντας πως, “Θα επαναλάβω αυτό που λέω πάντα και αποτελεί κεντρική μας επιλογή. Δεν θα αφήσουμε κανέναν συμπολίτη μας μόνο. Κανέναν συμπολίτη μας πίσω”.

Αιτήματα και ανοικτά θέματα

Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ τόνισε στον επίλογό του πως οι Περιφέρειες χαίρονται για την καλή συνεργασία με το κεντρικό κράτος, ωστόσο, όπως επεσήμανε υπάρχουν θέματα προς αντιμετώπιση και αλλαγή.

“Σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο είναι πολύ σημαντικό ότι οι Περιφέρειες της χώρας έχουμε δίπλα μας αξιόπιστους συνομιλητές. Και αναφέρομαι στην ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών.

Μαζί κάνουμε σημαντικά βήματα μπροστά. Υπάρχουν όμως πολλά ακόμη ανοικτά ζητήματα. Για τα οποία πρέπει να κινηθούμε και ταχύτερα και αποτελεσματικότερα, με κορυφαίο το ζήτημα της υποστελέχωσης των Περιφερειών. Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να λυθεί άμεσα, χθες. Γιατί είναι μία βόμβα στα ίδια τα θεμέλια της λειτουργίας των Περιφερειών” σχολίασε ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ, λέγοντας παρακάτω πως, “Ταυτόχρονα όμως, πιστεύω ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για να κάνουμε και στην πατρίδα μας το επόμενο μεγάλο βήμα. Την αλλαγή του διοικητικού μοντέλου της χώρας. Τη μετάβαση από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση στην περιφερειακή διακυβέρνηση, με απευθείας έσοδα στις Περιφέρειες, με οικονομική ανεξαρτησία, με θεσμική θωράκιση, με ενίσχυση του πολιτικού ρόλου των Περιφερειών, με έλεγχο από μία και μόνο αρχή για τη νομιμότητα και όχι τη σκοπιμότητα των δαπανών”.

Τέλος εστίασε στο θέμα των αρμοδιοτήτων. “Και βέβαια με ξεκάθαρες αρμοδιότητες που θα αποτυπώνονται ελπίζουμε στο πολυαναμενόμενο πια νομοσχέδιο για την Αυτοδιοίκηση, το οποίο πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε πλήρες ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων και την κατάργηση επιτέλους των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Που σας θυμίζω είναι δέσμευση της σημερινής κυβέρνησης και περιμένουμε να τη δούμε να υλοποιείται άμεσα”.