Αυξημένα αντανακλαστικά για το νέο ΕΣΠΑ

Σε ετοιμότητα βρίσκονται όλες οι Περιφέρειες της χώρας προκειμένου να αντλήσουν και να αξιοποιήσουν πόρους από το νέο ΕΣΠΑ, το οποίο σταδιακά έχει αρχίσει να υλοποιείται, ενώ απαιτεί αυξημένα αντανακλαστικά, ώστε κάθε περιοχή να καρπωθεί δράσεις και έργα προς όφελος της κοινωνίας, της οικονομίας και της ανάπτυξης.

Τα παραπάνω απασχόλησαν τις διήμερες εργασίες των εκπροσώπων των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης της χώρας, στη Σύρο, χθες και σήμερα, κατά τη διάρκεια των οποίων, - αναλυτική ενημέρωση για το κλείσιμο της περιόδου 2014-2020 και την έναρξη της νέας 2021-2027 -, πραγματοποίησε ο προϊστάμενος της Διαχειριστικής Υπηρεσίας Ν. Αιγαίου, Αντώνης Βουτσίνος.

Ανάμεσα σε άλλα, μίλησε για τα περιφερειακά και τομεακά προγράμματα, αναδεικνύοντας το γεγονός πως στον σχεδιασμό δράσεων υπάρχουν περιορισμοί για τις 13 Περιφέρειες της χώρας καθώς πρέπει το “έργο” τους να ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει την αξία των ελέγχων αναφορικά με τις χρηματοδοτήσεις, ώστε να αποφεύγονται – όπως χαρακτηριστικά είπε – καταστάσεις του παρελθόντος, όπου αγροτικές επιχορηγήσεις γίνονταν πολυτελή οχήματα.

Ακόμη, ο κ. Βουτσίνος επεσήμανε πως το Ν. Αιγαίο έχει αναπτύξει την ηλεκτρονική αλληλογραφία σε ένα υψηλότατο ποσοστό, γεγονός που βοηθά στον έλεγχο των φακέλων για κάθε έργο. Χαρακτηριστικά επεσήμανε πως για Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, σε κάθε προγραμματική περίοδο, πρέπει να παρακολουθούνται 300-500 έργα.

Μεταβατική περίοδος

Αναφορικά με το μεταβατικό στάδιο που βρίσκονται οι Περιφέρειες σχετικά με τις δύο προγραμματικές περιόδους, ο κ. Βουτσίνος τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής. “Το 2023 είμαστε σε μία μεταβατική περίοδο μεταξύ δύο προγραμματικών περιόδων. Πρέπει να μην χαθεί στο τέλος κανένα ποσό για την Περιφέρεια για τον τομέα ή και για τη χώρα γενικότερα”, παρατήρησε αρχικά, επισημαίνοντας προς τους εκπροσώπους των Περιφερειακών Ταμείων, πως, “θα δέχεστε όλοι σας πίεση όπως πιεζόμαστε κι εμείς αυτούς τους μήνες. Και θα δεχθείτε ακόμη περισσότερο όσο θα πηγαίνουμε προς το τέλος του χρόνου γιατί πρέπει να γίνουν οι πληρωμές των προγραμμάτων που κλείνουν. Πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε μέχρι τα Χριστούγεννα ή λίγο μετά, προκειμένου στις αρχές του χρόνου να καταχωρηθούν στο πληροφοριακό σύστημα και να κλείσουν τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020”.

Μέσα σε αυτή την πίεση που όπως εξήγησε, “αλλού είναι πιο μεγάλη γιατί κινδυνεύουν τα προγράμματα με απώλεια πόρων, όπως στη Δυτική Μακεδονία που έχουμε πρόβλημα στο Περιφερειακό Πρόγραμμα και αλλού είναι μικρότερη”, πρόσθεσε πως, “εμείς εδώ στο Ν. Αιγαίο είμαστε πιο καλά γιατί έχουμε υπερκαλύψει τις δεσμεύσεις του Προγράμματος και έχουμε τη λεγόμενη υπερδέσμευση για να έχουμε ένα πιο ασφαλές κλείσιμο”.

Συμπλήρωσε δε, πως, “ήδη η απορρόφηση του Προγράμματος του δικού μας είναι στο 113%, που σημαίνει ότι είμαστε αρκετά καλά. Βέβαια υπάρχουν μερικά σημεία αυτού του Προγράμματος που πρέπει να βελτιωθούν για να είμαστε εντελώς σίγουροι ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ.

Γνωρίζουμε ότι τα Προγράμματα διαθέτουν πόρους από διάφορα ταμεία, τα περιφερειακά κυρίως από δύο, από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, οπότε και εκεί πρέπει να κλείσουν με δαπάνες”.

Ειδικότερα, για το Ν. Αιγαίο, υπογράμμισε ακόμη πως, “γίνονται έλεγχοι στις δαπάνες και γι αυτό η οδηγία που έχουμε είναι αν μπορούμε να δημιουργήσουμε υπερδέσμευση της τάξης του 115% για να έχουμε όσο πιο γίνεται ασφαλές κλείσιμο της περιόδου”.

Ολοταχώς στο νέο ΕΣΠΑ

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο από το τέλος του προηγούμενου χρόνου, ο κ. Βουτσίνος επεσήμανε πως, “έχει ξεκινήσει το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Έχει αρκετά σημαντικό προϋπολογισμό για τη χώρα μας και αθροίζει μαζί με τους εθνικούς πόρους που προστίθενται στους κοινοτικούς, 26,2 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2021-2027 που θα ολοκληρωθεί το 2029”.

Πιο αναλυτικά μίλησε και για τα τομεακά και περιφερειακά προγράμματα καθώς και για τους περιορισμούς σε επίπεδο σχεδιασμού.

“Οι πόροι αυτοί έχουν κατανεμηθεί σε 22 προγράμματα, σε 9 τομεακά και σε 13 περιφερειακά. Η επιλογή της κυβέρνησης όταν σχεδιάζονταν αυτά τα προγράμματα ήταν το 30% αυτών των πόρων περίπου, αυξημένη σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, να διατεθεί στα περιφερειακά προγράμματα, δηλαδή να τα διαχειριστούν οι Περιφέρειες μέσω των Διαχειριστών Αρχών και των φορέων υλοποίησης που διαθέτουν και το 70% του νέου ΕΣΠΑ να κατευθυνθεί στα τομεακά προγράμματα”.

Αναφορικά με τα 9 τομεακά προγράμματα, υπενθύμισε πως αυτά αφορούν σε: 1. Ανταγωνιστικότητα - Επιχειρηματικότητα – Καινοτομία, 2. Ψηφιακός Μετασχηματισμός, 3. Περιβάλλον – Ενέργεια - Κλιματική Αλλαγή, 4. Υποδομές Μεταφορών, 5. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, 6. Πολιτική Προστασία, 7. Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, 8. Αλιεία και Θάλασσα και 9. Τεχνική Βοήθεια.

Επιπλέον, για τους προϋπολογισμούς των Περιφερειακών Προγραμμάτων, ανέφερε πως κυμαίνονται αναλόγως. “Υπάρχουν μεγάλοι προϋπολογισμοί όπως είναι της Αττικής, της Κεντρικής Μακεδονίας και μικρότεροι. Δυστυχώς στο Ν. Αιγαίο διαθέτουμε ένα από τα μικρότερα Περιφερειακά Προγράμματα βασικά το μικρότερο και εμείς και τα Ιόνια Νησιά. Είμαστε περίπου στα 285 – 287 εκατ. ευρώ για όλη την περίοδο. Κι αυτό επειδή θεωρούμαστε από τις πιο ανεπτυγμένες Περιφέρειες”.

Περιορισμοί στον σχεδιασμό

Σαφής και ως προς τα περιθώρια που έχουν στη διάθεσή τους οι Περιφέρειες για σχεδιασμό στην κατεύθυνση των χρηματοδοτήσεων υπήρξε ο κ. Βουτσίνος. “Στον σχεδιασμό των προγραμμάτων δεν είμαστε ελεύθεροι όταν βγαίνουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, δηλαδή ο γενικός κανονισμός και οι κανονισμοί των επιμέρους ταμείων. Δεν είμαστε ελεύθεροι. Τίθενται κάποιοι περιορισμοί, οι οποίοι έχουν να κάνουν με τη στοχοθεσία που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την προγραμματική περίοδο που έρχεται. Αυτή την προγραμματική περίοδο οι περιορισμοί έχουν να κάνουν με το ότι το 30% των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας σαν χώρα, πρέπει να κατευθυνθούν σε δράσεις για το περιβάλλον προκειμένου να θωρακιστούμε και έναντι των φυσικών καταστροφών, αλλά και της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεων που αυτή έχει στη φύση αλλά και γενικότερα. Το 25% των πόρων πρέπει να κατευθυνθεί σε δράσεις επιχειρηματικότητας, έρευνας, καινοτομίας και το 8% των πόρων του ΕΤΠΑ, να κατευθυνθεί σε δράσεις βιώσιμης αστικής ανάπτυξης”.

Οπότε πρόσθεσε πως το 63% των πόρων του ΕΤΠΑ “που έχουμε στη διάθεσή μας πρέπει να κατευθυνθεί σε συγκεκριμένες δράσεις. Η “ελευθερία” μας είναι οι υπόλοιποι πόροι να αντιμετωπίσουν τις υπόλοιπες ανάγκες”.

Σχετικά δε, με τα περιφερειακά προγράμματα, εξήγησε πως, “περιλαμβάνουν δράσει σε όλους τους κοινωνικούς και οικονομικούς τομείς της Περιφέρειας (εκπαίδευση, υγεία, πολιτισμό, μεταφορές, επιχειρηματικότητα κ.α.). Έχουμε να κάνουμε με πάρα πολλούς δικαιούχους – φορείς όταν βγαίνουν οι προσκλήσεις για να διεκδικήσουν χρήματα”. Ενδεικτικά, τόνισε τέλος πως, “στο Κοινωνικό Ταμείο έχουμε επίσης κάποιους περιορισμούς στον σχεδιασμό. Το 25% των πόρων πρέπει να κατευθυνθεί σε δράσεις αντιμετώπισης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, το 10% των πόρων σε δράσεις για την απασχόληση των νέων και ένα 2% σε δράσεις για την υλική υστέρηση, το ΤΕΒΑ”.