Πρόκληση για διαμόρφωση τουριστικής πολιτικής

Ρεκόρ αφίξεων στον τομέα του μαθητικού τουρισμού κατέγραψε φέτος η Σύρος, με μία αύξηση που αγγίζει περίπου το διπλάσιο των εκπαιδευτικών επισκέψεων από αυτές που είχαν καταγραφεί μόλις προ διετίας.

Μία τυχαία, αλλά βασισμένη σε σημαντικά στοιχεία του νησιού, ανάπτυξη του συγκεκριμένου είδους θεματικού τουρισμού, όπως παρατηρήθηκε φέτος, αποτελεί την πρόκληση για μία μεθοδευμένη και σωστά διαμορφωμένη τουριστική πολιτική, ώστε η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου, στους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, που ανθεί ο μαθητικός τουρισμός να αποτελεί το μέγα ζητούμενο για ένα νησί όπως η Σύρος, του οποίου η φέρουσα ικανότητα δεν του επιτρέπει να αναζητήσει διεξόδους στον μαζικό τουρισμό.

Βάσει των στοιχείων επισκεψιμότητας των τριών βασικών επισκέψιμων χώρων της Ερμούπολης, του Θεάτρου Απόλλων, του Δημαρχιακού Μεγάρου και του Βιομηχανικού Μουσείου, εξάγεται και το σύνολο των μαθητών επισκεπτών που βρέθηκαν κατά τη συγκεκριμένη προπασχαλινή περίοδο στο νησί της Σύρου.

Τα στοιχεία που διαμορφώνουν την ιδιαιτερότητα της Σύρου και την καθιστούν ως έναν από τους ιδανικότερους προορισμούς εκπαιδευτικού τουρισμού, ήταν αυτά που λειτούργησαν θετικά στην προσέλκυση ακόμα μεγαλύτερου αριθμού σχολείων, που επέλεξαν το νησί για την ετήσια μαθητική τους εκδρομή.

Η νεοκλασική αρχιτεκτονική της που παραμένει ζωντανή στο μεγαλύτερο τμήμα του νησιού, το φυσικό κάλλος του τοπίου όπως αυτό εκτείνεται από τον μεσαιωνικό οικισμό της Άνω Σύρου, το σκληροτράχηλο τοπίο της Απάνω Μεριάς έως τις μικρές αλλά ιδιαίτερες παραλίες και την αρχοντιά της Ντελαγκράτσια, η μεγάλη οικονομική της ιστορία που έθεσε ισχυρές βάσεις στην τραπεζική, βιομηχανική και επιχειρηματική δραστηριότητα ολόκληρης της χώρας, η θρησκευτική της ιδιαιτερότητα με την ισόρροπη συνύπαρξη των δύο χριστιανικών δογμάτων, η πολιτιστική ταυτότητα επιπέδου, το νησιωτικό χρώμα σε συνδυασμό με το αστικό περιβάλλον της Ερμούπολης, αλλά και η διατήρηση της φιλόξενης διάθεσης των σημερινών κατοίκων, είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που αποτελούν και τα ιδιαίτερα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού.

Με στόχο τον θεματικό τουρισμό

Αναμφισβήτητα ο τουρισμός αποτελεί τον βασικότερο άξονα στήριξης της ελληνικής οικονομίας, με το τουριστικό ρεύμα, κατά τα τελευταία χρόνια, να παρουσιάζει μία σταδιακά ανοδική πορεία, οδηγώντας πολλές από τις τοπικές κοινωνίες να εναποθέτουν τις αναπτυξιακές τους ελπίδες στον συγκεκριμένο τομέα.

Προς τον τουρισμό επιχειρεί να στρέψει το ενδιαφέρον της και η Σύρος, η οποία συνειδητά απείχε από ανάλογες προσεγγίσεις καθ’ όλα τα προηγούμενα χρόνια, καθώς είχε διαμορφώσει την τοπική της οικονομία βασιζόμενη σε επιχειρηματικές αποδόσεις, όπως του Νεωρίου και τις δομές του δημοσίου, λόγω της συγκέντρωσης όλων των υπηρεσιών καθώς και του πανεπιστημιακού τμήματος, ενισχύοντας την αστικότητα του περιβάλλοντος της πόλης.

Με την καθοδική πορεία της οικονομίας της χώρας και κατ’ επέκταση και της επιχειρηματικής δραστηριότητας, αλλά και της συρρίκνωσης των εισοδημάτων των απασχολούμενων στο δημόσιο, παρατηρήθηκαν σημεία κάμψης και στην οικονομική ζωή του νησιού, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το ενδιαφέρον για τον τουρισμό, που συνεχίζει να αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τις νησιωτικές περιοχές της χώρας.

Χωρίς να προϋπάρχει η απαιτούμενη εμπειρία και γνώση περί του τουρισμού, που δείχνει να απορροφά όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της τοπικής κοινωνίας, αλλά και της δημοτικής αρχής, επιβάλλεται περισσότερο από ποτέ να αποφευχθούν οι αοριστολογίες περί προσεγγίσεων μαζικότητας προσελεύσεων, αλλά να εστιαστεί το ενδιαφέρον σε θεματικές μορφές τουρισμού, όπως ο εκπαιδευτικός, ο θρησκευτικός, ο πολιτιστικός, ο θαλάσσιος και ο πολιτιστικός τουρισμός.

Μία ανάλογη στοχευμένη τουριστική ανάπτυξη μπορεί να αποδώσει και πιο ουσιαστικά αποτελέσματα, καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού παγκοσμίως παρουσιάζονται σταθερά ανοδικοί και δεν επηρεάζονται εύκολα από τις κρίσεις της αγοράς επιδεικνύοντας αξιοσημείωτες αντοχές ακόμα και σε περιόδους με πτωτικές τάσεις.

Τα οφέλη μιας τέτοιας αναπτυξιακής πολιτικής για κάθε τουριστικό προορισμό είναι ποικίλα και λειτουργούν πολλαπλασιαστικά, καθώς επιτυγχάνεται η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, ενώ παράλληλα δημιουργείται μια ισχυρή τοπική ταυτότητα, καθιστώντας το τουριστικό προϊόν πιο ελκυστικό, εφόσον προτάσσονται οι ιδιαιτερότητές του και υπάρχει σαφής διαφοροποίηση του από ανάλογες προσφορές μαζικότητας.

Τα στοιχεία επισκεψιμότητας

Η φετινή χρονιά για τη Σύρο ήταν άκρως επιτυχημένη όσον αφορά στον μαθητικό τουρισμό, καθώς σημειώθηκε αύξηση - ρεκόρ του αριθμού των σχολείων, που επισκέφθηκαν το νησί, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Συγκεκριμένα το 2014 επισκέφθηκαν τη Σύρο 43 σχολεία, το 2015 ο αριθμός των σχολείων ανήλθε σε 54, με συνολικά 2.952 άτομα (μαθητές και συνοδοί), ενώ το 2016 ο αριθμός των σχολείων εκτινάχθηκε στα 83, με συνολικά 4.401 άτομα.

Εάν αυτές οι αυξήσεις μεταφραστούν σε ποσοστά, παρατηρείται ότι ο μαθητικός τουρισμός την περίοδο Μαρτίου - Μαΐου 2016 αυξήθηκε σε σχέση με το 2015 κατά 53,7% και το πλέον αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι αυξήθηκε σε σχέση με το 2014 κατά 93%.

Σχολεία από πολλά σημεία της Αττικής, την Πελοπόννησο, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα, τα νησιά των Κυκλάδων και του ΒΑ Αιγαίου αποκόμισαν άριστες εντυπώσεις τόσο για τις ομορφιές και τα αξιοθέατα του νησιού, όσο και από τη φιλοξενία των κατοίκων.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα συγκέντρωσε το Θέατρο Απόλλων, σε ποσοστό 79,52%, και ακολούθησε το Βιομηχανικό Μουσείο, σε ποσοστό 77,11%.

Τα στοιχεία για το Δημαρχιακό Μέγαρο δεν είναι ξεκάθαρα, καθώς τα περισσότερα σχολεία δεν ειδοποιούσαν για την επίσκεψή τους.

Πέραν της όποιας θριαμβολογίας για την αυξημένη παρουσία των σχολείων που επέλεξαν τη Σύρο ως εκπαιδευτικό προορισμό, το ενδιαφέρον πρέπει να στραφεί επί της ουσίας των δράσεων και των πολιτικών που οφείλεται να διαμορφωθούν ώστε στοχευμένα να υπάρξει αναβάθμιση του συγκεκριμένου θεματικού τομέα τουρισμού.

Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα

Ο σκοπός των σχολικών εκδρομών είναι πρωτίστως εκπαιδευτικός και μορφωτικός και δευτερευόντως ψυχαγωγικός.

Οι μαθητές έχουν τη ευκαιρία να γνωρίσουν την πατρίδα τους, τη φύση, την ιστορία και τον πολιτισμό της, καθώς με την άμεση παρατήρηση και την αποκόμιση εμπειριών, να εξοικειωθούν με τις αρετές του τόπου που επισκέπτονται.

Επομένως, οι εκδρομές ενδείκνυται να πραγματοποιούνται σε μέρη με φυσικό κάλλος και πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα της περιήγησης σε αρχαιολογικούς χώρους, παραδοσιακούς οικισμούς, μουσεία και πινακοθήκες.

Ένας τέτοιος τόπος είναι και η Σύρος που με τη μακραίωνη ιστορία και παράδοση της, το αρχιτεκτονικό μεγαλείο, τη θρησκευτική ιδιαιτερότητα, τη φυσική ομορφιά του τοπίου, τη ζωντάνια της πόλης, τις υπέροχες γεύσεις και τη θερμή φιλοξενία των κατοίκων διαθέτει τα συστατικά ενός ιδανικού προορισμού για να υποδέχεται σχολικές εκδρομές.

Τα μουσεία, οι εκθέσεις και οι συλλογές, αρχαιολογικού, ιστορικού και λαογραφικού χαρακτήρα, καθώς και τα «κοσμήματα» αρχιτεκτονικής, που είναι επισκέψιμα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, είναι πόλος έλξης για το σχολικό τουρισμό.

Ας μην παραλείψουμε, βέβαια, και τις βιοτεχνίες και τα εργαστήρια του νησιού, τα οποία φέρνουν σε επαφή το μαθητή με επαγγέλματα που σχετίζονται με παραδοσιακά και τοπικά προϊόντα.

Μεγάλα πλεονεκτήματα της Σύρου αποτελούν επιπρόσθετα η ύπαρξη οργανωμένου νοσοκομείου, όπως και η μικρή απόστασή της από την Αθήνα.

Επίσης, η εύκολη προσβασιμότητα σε κάθε σημείο του νησιού ευνοεί τη Σύρο ως επιλογή προορισμού για ολιγοήμερες εκδρομές.

Είναι πολύ σημαντικό να καταστήσουμε τη Σύρο κατάλληλη για να φιλοξενεί εκδρομές από όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, αξιοποιώντας το πολιτιστικό, φυσικό και κοινωνικό κεφάλαιο της, καθώς τονώνεται η τοπική οικονομία σε μια περίοδο χαμηλής τουριστικής κίνησης και, επιπροσθέτως, μεταδίδεται η ιστορία και ο πολιτισμός της σε όλη την Ελλάδα.

Η Σύρος έχει ανάγκη από ποιοτικό τουρισμό, βασισμένο στην αειφόρο ανάπτυξη, που θα αναδεικνύει το ιδιαίτερο και αυθεντικό της πρόσωπο.

Μετά από τα άκρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα του φετινού μαθητικού τουρισμού, αυτό που απαιτείται είναι κατάλληλος σχεδιασμός, μεθοδικές κινήσεις, πνεύμα συνεργασίας και σύμπνοιας, καθώς και η πολύτιμη αρωγή από τους επιχειρηματίες και τους συλλογικούς φορείς του κλάδου, ώστε να μεγιστοποιηθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματά του νησιού και η Σύρος να αποτελέσει τα επόμενα χρόνια μια αναγνωρίσιμη και ανταγωνιστική δύναμη στην συγκεκριμένη τουριστική αγορά.

Δημοτικοί σχολιασμοί

Η αυξημένη προσέλευση σχολείων που παρατηρήθηκε φέτος στη Σύρο, αποτέλεσε αντικείμενο σχολιασμού και στο προχθεσινό δημοτικό συμβούλιο, όπου εκ μέρους της μείζονος μειοψηφίας υπήρξε σχολιασμός περί οικειοποίησης αυτής της αύξησης εκ μέρους του Δήμου, με τον Δήμαρχο από την πλευρά του να αναφέρεται στις ενέργειες που έγιναν εκ μέρους της δημοτικής αρχής.

Ο επικεφαλής της μείζονος δημοτικής μειοψηφίας, Ανδρέας Γιαλόγλου, σχολιάζοντας το θέμα επέκρινε την δημοτική αρχή για απραξία επί του συγκεκριμένου, γεγονός που δεν της επιτρέπει να επιχαίρει για το θετικό αποτέλεσμα, καθώς αυτό δεν είναι αποτέλεσμα δικών της ενεργειών.

Όπως συγκεκριμένα ανέφερε ο κ. Γιαλόγλου «Χαρήκαμε που ήρθαν τα σχολεία, αλλά η δημοτική αρχή δεν πρέπει να το οικειοποιείται αυτό, διότι δεν έχει κάνει τίποτε. Απλώς μας προέκυψαν. Δεν είναι σωστό να οικειοποιούμαστε τους καρπούς των προσπαθειών άλλων. Όταν σε κάτι επενδύσουμε και λάβουμε καρπούς τότε ναι, να το πούμε. Όμως όταν συμβαίνει κάτι στο νησί να λέμε «τι ωραία που το κάναμε» τότε….Να είμαστε και λίγο σοβαροί».

Υπερασπιζόμενος τις δημοτικές προσπάθειες που έγιναν ειδικά για στον συγκεκριμένο τομέα, εστίασε την απάντηση του ο Δήμαρχος, Γιώργος Μαραγκός, αναφέροντας τόσο τις επαφές που έγιναν εκ μέρους του Δήμου με τα πρακτορεία που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα, όσο και στον προγραμματισμό λειτουργίας των επισκέψιμων χώρων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών μαθητών.

Συγκεκριμένα στην απάντηση-τοποθέτηση του επί του θέματος, ο κ. Μαραγκός ανέφερε ότι «Αν είχαμε καταβαραθρωθεί στον μαθητικό τουρισμό θα λέγατε ότι φταίει η δημοτική αρχή. Άρα δεν μπορεί όταν δεν πηγαίνουμε καλά να φταίμε και όταν πηγαίνουμε καλά να μην φταίμε. Στον μαθητικό τουρισμό, τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει επανειλημμένες επαφές και συνεργασίες με πρακτορεία τα οποία δραστηριοποιούνται στο κομμάτι του μαθητικού τουρισμού. Είναι πολλές οι φορές που έχουμε επικοινωνήσει και συνεργαστεί με 4-5 εξειδικευμένα πρακτορεία στην Αθήνα, καθώς επίσης και με επαγγελματίες του χώρου που δραστηριοποιούνται στις εκδρομές από την Σύρο. Επίσης τους ενημερώσαμε και τους διαβεβαιώσαμε για τους επισκέψιμους χώρους που έχει το νησί μας, αποστέλλοντας στοιχεία και φακέλους, για να προβάλει την ιστορία και τον πολιτισμό του, το Βιομηχανικό Μουσείο, το Θέατρο Απόλλων, το Δημαρχείο και άλλους χώρους. Θα ήθελα να συγχαρώ τις υπηρεσίες του Δήμου στο ιδιαίτερο τμήμα του πολιτισμού, διότι υπήρξε ένας άριστος προγραμματισμός, όπως δείχνουν τα αναλυτικά στοιχεία επισκεψιμότητας ανά χώρο ενδιαφέροντος. Ήταν ανοιχτοί όλοι αυτοί οι χώροι τον μήνα Απρίλιο, στις ώρες που είχαμε προγραμματίσει και βόλευε τα σχολεία. Όλα τα σχολεία, κατά δήλωση τους, δια των υπευθύνων εκπροσώπων τους, έμειναν ενθουσιασμένα. Άρα έχει γίνει δουλειά, πέραν του γεγονότος ότι προσπαθούμε και συνολικότερα να προβάλουμε το νησί».