Θετικό βήμα για την ανάδειξη και της Άνω Σύρου

Την ερευνητική εργασία συλλογής στοιχείων, για την ανάδειξη και αξιοποίηση των στοιχείων του οικισμού της Άνω Σύρου, προκειμένου να συναντήσει τα κριτήρια, για ένταξη, μαζί με την Ερμούπολη, στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, καλείται να παραλάβει το Δημοτικό Συμβούλιο.

Στη σημερινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, αναμένεται να συζητηθεί το θέμα της παραλαβής της τρίμηνης περιορισμένης έρευνας, η οποία ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2016 και στόχο έχει τον εντοπισμό, την αξιολόγηση, την προστασία, την ανάδειξη και την αξιοποίηση των πολεοδομικών, αρχιτεκτονικών, κοινωνικοοικονομικών και λοιπών υλικών και άλλων στοιχείων που συνθέτουν τη φυσιογνωμία του παραδοσιακού οικισμού της Άνω Σύρου.

Πρώτιστο κριτήριο η μέριμνα των κατοίκων

Η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία, είχε ανατεθεί, κατόπιν της εκπεφρασμένης πρόθεσης του Δήμου, να ενταχθεί το πολεοδομικό συγκρότημα Ερμούπολης και Άνω Σύρου στα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Όπως είχε σημειωθεί τότε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου, ένα τέτοιο αίτημα οφείλει να θεμελιωθεί και αιτιολογηθεί με τρόπο επιστημονικά αδιαμφισβήτητο και ως εκ τούτου, τόσο η παγκόσμια αξία του, όσο και όλα τα στοιχεία που ως εξέχοντες πολιτιστικοί πόροι θα την επιβεβαιώνουν, χρήζουν λεπτομερούς ανάλυσης και εμπεριστατωμένης αξιολόγησης και ερμηνείας.

Επιπλέον, για να εντάξει η UNESCO έναν τόπο στον παγκόσμιο κατάλογό της, απαιτεί καταρχάς από τους κατοίκους αυτού του τόπου, να έχουν συνειδητοποιήσει την αξία και την ξεχωριστή σημασία του και να έχουν επιδείξει έμπρακτα την πρόθεσή τους να τον προστατεύσουν και να τον αξιοποιήσουν.

«Αυτό σημαίνει, ότι δεν είναι δυνατόν να αιτηθεί από τον παγκόσμιο αυτό οργανισμό να εντάξει την Άνω Σύρο στους παγκοσμίου ενδιαφέροντος τόπους, αν δεν υπάρχει από μέρος του Δήμου, των εμπλεκομένων φορέων και των πολιτών, μία στοιχειώδης φροντίδα για αυτόν, όπως π.χ. η ύπαρξη πολεοδομικού (τοπικού ρυμοτομικού) σχεδίου και σχετικού ειδικού διατάγματος, το οποίο να τον προστατεύει, να τον αναδεικνύει και να τον αναπτύσσει μέσα σε ένα πνεύμα αειφορίας του», είχε εισηγηθεί η τεχνική υπηρεσία.

«Φτωχότερη» σε δράσεις ανάδειξης η Άνω Σύρος

Τόσο η Ερμούπολη, όσο και η Άνω Σύρος, έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί οικισμοί και κατά συνέπεια, ήδη τυπικά τυχαίνουν μίας σχετικής προστασίας. Όμως, το θεσμικό πλαίσιο που θα εξασφάλιζε αυτή την προστασία είναι γενικό και μονομερές και σε κάθε περίπτωση δεν καλύπτει την αναπτυξιακή προοπτική των τόπων, σύμφωνα με τους αρμόδιους υπαλλήλου του Δήμου.

Ωστόσο, για την Ερμούπολη, όπως υπογραμμίζουν και οι τεχνικές υπηρεσίες, υπάρχει ήδη μία καταξιωμένη, σε διεθνές επίπεδο, έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που δίδει όλες τις κατευθύνσεις για ένα πρότυπο πολεοδομικό σχεδιασμό, υπάρχει η σχετική πολεοδομική μελέτη υπό έγκριση, όπως και ο χαρακτηρισμός του κεντρικού τμήματός της, ως ιστορικού τόπου και ένα έτοιμο σχέδιο διατάγματος υπό θεσμοθέτηση.

Ακόμη, η πόλη διαθέτει το βραβευμένο από την Europa Nostra (2015) και από το Ευρωπαϊκό Forum της Μασσαλίας, ως πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2013, πρόγραμμα HERMES, για την αξιολόγηση και παρακολούθηση του μοναδικού νεοκλασικού αρχιτεκτονικού της πλούτου.

Υπάρχουν ακόμη σοβαρές και επιτυχημένες προσπάθειες αναστήλωσης και αποκατάστασης αρκετών εξαίρετων μνημείων της, όπως του Δημαρχιακού Μεγάρου, του Πνευματικού Κέντρου, της οικίας Ρεθύμνη (Ιστορικό – Λαογραφικό Μουσείο Λυκείου Ελληνίδων Σύρου), ή των δύο βιομηχανικών μουσείων της, του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου και άλλα.

Σε αντίθεση με την Ερμούπολη, η Άνω Σύρος διαθέτει μεν λαογραφική και γενικά πολιτιστική προσφορά, η οποία ενισχύεται σήμερα από την εντυπωσιακή δράση πολιτιστικών φορέων, όπως η ομάδα Καβάφης, το ΚΙΜΚΕΣ, το Ινστιτούτο Σύρου κλπ, αλλά δεν έχει να επιδείξει άλλες αξιόλογες προσπάθειες για προστασία και ανάδειξη της τόσο ενδιαφέρουσας και ελκυστικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής της κληρονομιάς.

Δεν υπάρχει εγκεκριμένο ρυμοτομικό, ώστε να προστατευτεί ο δημόσιος χώρος από συνεχείς καταλήψεις, αυθαίρετες επεκτάσεις, μετατροπές αυλίσκων και μικρών πλατειών σε ιδιωτικές αυλές, πολύ δε περισσότερο, δεν υπάρχει ειδικό διάταγμα, το οποίο να προστατεύει τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα και την αισθητική ποιότητα που συνθέτουν τη φυσιογνωμία του οικισμού αυτού.

Προσθήκη και της πολεοδομικής μελέτης

Λαμβάνοντας υπόψιν την υφιστάμενη κατάσταση του οικισμού της Άνω Σύρου και με δεδομένη την πρόθεση ένταξης του πολεοδομικού συγκροτήματος Ερμούπολης – Άνω Σύρου στον κατάλογο των μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης ανέθεσε τη διεξαγωγή μίας περιορισμένης έρευνας, η οποία συγκέντρωσε όλο το υπάρχον υλικό από τις κατά καιρούς εκπονηθείσες μελέτες, κατέγραψε όλους τους πολιτιστικούς (υλικούς και άυλους) πόρους και εκτιμώντας την σημερινή κατάσταση της Άνω Σύρου συνέταξε ένα σχέδιο ειδικού διατάγματος, προσανατολισμένου στους παραπάνω στόχους προστασίας και βιώσιμης ανάπτυξής του.

Όλα τα στοιχεία της έρευνας, μελέτες, σχέδια, κείμενα και σχέδιο διατάγματος, θα παραδοθούν στο Δήμο, με τη θετική έγκριση του Δημοτικού Συμβουλίου σήμερα το απόγευμα, ώστε οι τεχνικές υπηρεσίες αυτού να προσθέσουν, βάσει των απαιτούμενων από το νόμο προδιαγραφών, την πολεοδομική μελέτη, η οποία αφού εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο, θα αναρτηθεί και θα ακολουθήσουν τα επόμενα απαραίτητα για τη θεσμοθέτησή της βήματα. Ο Δήμος, συνέβαλλε στην έρευνα με τη χορήγηση στοιχείων (χαρτών, αποφάσεων κλπ) και επαφές με φορείς.

Το χρονοδιάγραμμα εργασιών αφορούσε σε τρεις ημερολογιακούς μήνες από την υπογραφή του συμφωνητικού στις 25 Αυγούστου 2016, ενώ ο προϋπολογισμός των εργασιών ανέρχεται στο ποσόν των 6.200 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 24%, χρηματοδότηση η οποία θα αντληθεί από τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτος, εφόσον ήταν ήδη εγγεγραμμένη.