Ευαισθητοποίηση για την αρχιτεκτονική κληρονομιά

Την προσπάθεια του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων περί άρσης φορολογικών και οικονομικών αντικινήτρων και αδικιών εις βάρος των διατηρητέων ακινήτων και μνημείων της χώρας, κάποια από τα οποία συναντώνται και στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων έρχεται να γνωστοποιήσει και να υπογραμμίσει ο συμπολίτης μας κι επιχειρηματίας της Σύρου, Σταύρος Κοής μιλώντας στην “Κοινή Γνώμη”.

Στο πλαίσιο του ενδιαφέροντός του για την προάσπιση κι ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του τόπου και ειδικότερα της πόλης, καθώς επίσης και ως ιδιοκτήτης ενός εκ των πιο όμορφων ακινήτων της πόλης που είναι διατηρητέο, τοποθετείται δημόσια σχετικά με το εν λόγω θέμα, που όπως εξηγεί θα πρέπει να απασχολήσει το σύνολο των πολιτών, καθώς επίσης των αρμόδιων επαγγελματιών από τους κλάδους των μηχανικών και των αρχιτεκτόνων, αλλά και των εκπροσώπων των φορέων και των Αρχών της Σύρου προκειμένου να συντηρηθούν διατηρητέα κτίρια και μνημεία του τόπου.

Ειδικότερα, προσπάθεια του εν λόγω Συλλόγου αποτελεί η πραγματοποίηση συνάντησης με εκπροσώπους των συναρμόδιων Υπουργείων σχετικά με το ζήτημα της συντήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σε όλη τη χώρα, που απαιτεί για τους ιδιώτες ιδιοκτήτες έναν σημαντικό οικονομικό βραχνά, με τον στόχο να επικεντρώνεται στον τρόπο απευθείας στήριξής τους μέσω ειδικών μέτρων ή ακόμη και μέσω χρηματοδοτήσεων από το ΕΣΠΑ.

Σύμφωνα με όσα επισημαίνει ο Σύλλογος στο πρόσφατο αίτημα συνάντησης του προς το Υπουργείο Οικονομικών, καθώς όμως και ο κ. Κοής μιλώντας στην εφημερίδα, οφείλει το σύνολο των πολιτών να κατανοήσει πως, η διάσωση και συντήρηση ενός διατηρητέου ακινήτου ή μνημείου, είναι κτήμα όλων κι όχι μόνον των ιδιοκτητών τους κι ως εκ τούτου, η προσπάθεια πρέπει να είναι οργανωμένη και κοινή.

Πριν από την παρουσίαση των επίσημων θέσεων του Συλλόγου και των δηλώσεων του συμπολίτη μας, Σταύρου Κοή, αξίζει να υπογραμμισθεί πως, τα τελευταία χρόνια, τα μέλη του Συλλόγου έχοντας ως παράδειγμα περιπτώσεις σε άλλες χώρες της Ευρώπης, γνωστοποίησαν την πρότασή τους προς την πολιτεία, να συνδράμει, ώστε να μπορέσει να προωθηθεί η “υποδειγματική αποκατάσταση 100 διατηρητέων κτιρίων σε όλη τη χώρα, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πρότυπο δίκτυο τουριστικών επιχειρήσεων (τύπου boutiques hotels)”.

Ζητούν μεταρρυθμίσεις για τη διάσωση διατηρητέων

Ειδικότερα, στο περιεχόμενο της επιστολής τους, τα μέλη του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων καταθέτουν τις προτάσεις τους για τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού οικονομικού και φορολογικού πλαισίου προκειμένου να διευκολύνεται η συντήρησή τους, κάτι που απαιτεί την ανταπόκριση πρωτίστως του Υπουργείου Οικονομικών.

Προλογικά, τονίζεται πως, ο Σύλλογος εκπροσωπεί τους 20.000 περίπου ιδιοκτήτες διατηρητέων κτιρίων της χώρας, οι οποίοι αιτούνται συνάντηση των εκπροσώπων τους με τον αρμόδιο Υπουργό Οικονομίας, με φόντο τα τεράστια προβλήματα αυτών των ακινήτων. “Σας αναφέρουμε ενδεικτικά παρακάτω μια σειρά από νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, που αφορούν κατά βάση το Υπουργείο σας με πιθανή συνεργασία και άλλων συναρμόδιων Υπουργείων (π.χ. ΥΠΠΟΑ, ΥΠΕΝ, ΥΠΑΝ κλπ) και που κρίνουμε απαραίτητο να θεσμοθετηθούν, και ονομάσαμε συμβολικά "Εργαλειοθήκη των Διατηρητέων". Τις μεταρρυθμίσεις αυτές χωρίσαμε σε τρείς ομάδες κατά σειρά προτεραιότητας: 1. Αμεσοπρόθεσμες (χθές), 2. Βραχυπρόθεσμες (1χρόνος). και 3. Μεσοπρόθεσμες (3 χρόνια)” εξηγούν χαρακτηριστικά, διευκρινίζοντας παράλληλα πως, τις προτάσεις τους για την επίλυση των προβλημάτων, τις βασίζουν “σε συνταγματικές και θεσμικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει το Κράτος, αφ’ ενός μεν, στις επιταγές του άρθρου 24 του Συντάγματος και της Σύμβασης για την Προστασία της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ή πιο γνωστής ως Σύμβασης της Γρανάδας του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχει επικυρωθεί ομόφωνα από το Ελληνικό Κοινοβούλιο με τον Ν. 2039/1992, αφ’ ετέρου δε, στο πραγματικό γεγονός ότι ο χαρακτηρισμός ενός κτηρίου ως διατηρητέου ή ως μνημείου δεν γίνεται για λόγους ικανοποίησης του ιδιωτικού συμφέροντος του ιδιοκτήτη αλλά συχνά με την αντίθετη γνώμη του αποκλειστικά και μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος και για δημόσια ωφέλεια, που δεν μπορεί να αναληφθεί με την αποκλειστική οικονομική επιβάρυνση του πολίτη”.

Άμεσες και βραχυπρόθεσμες προτάσεις κι αιτήματα

Πιο αναλυτικά, ακολουθούν οι προτάσεις του συγκεκριμένου Συλλόγου: Αμεσοπρόθεσμες: α. Κατάργηση (αναδρομική;) αντιεπιστημονικού και παράλογου αντικινήτρου τροποποίησης της παλαιότητας (χρονολογία κατασκευής) των διατηρητέων μετά την αποκατάστασή τους (Υ.Α. 1067780/82/Γ0013/9.6.1994 - ΦΕΚ 549/Β’/15.7.1994 και επόμενα), έτσι ώστε να εφαρμόζεται η προβλεπόμενη μείωση της αντικειμενικής τους αξίας ως και η απαλλαγή των μνημείων >100 ετών από τον Συμπληρωματικό Φόρο ΕΝΦΙΑ. β. Επέκταση της ανωτέρω μείωσης και απαλλαγής και σε νομικά πρόσωπα κοινωφελούς και μη κερδοσκοπικού σκοπού (π.χ. Ορφανοτροφεία Χατζηκώστα, Χατζηκυριάκειο, ΜΕΛΙΣΣΑ, Γηροκομεία κλπ). γ. Έκδοση ΠΔ παρ. 2 άρθρου 48 Ν. 3028/2002 για την δυνατότητα μελλοντικής εφαρμογής των οικονομικών κλπ ενισχύσεων των επισκευών των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Πολιτισμού και Περιβάλλοντος. δ. Θεσμοθέτηση προστασίας ιδιοκτητών διατηρητέων, με αποδεδειγμένη αδυναμία αποπληρωμής δανείων αναστήλωσης διατηρητέων από κατασχέσεις Τραπεζών, με εφαρμογή εύλογων εισοδηματικών κριτηρίων. ε. Θεσμοθέτηση δυνατότητας αποπληρωμής, εκ μέρους των ιδιοκτητών διατηρητέων, φόρων προς το Δημόσιο, δανείων προς Τράπεζες και χρεών προς Ταμεία και τρίτους μέσω τίτλων ΜΣΔ με την πραγματική τους αξία και ευνοϊκών ρυθμίσεων π.χ. 100 δόσεων για τυχόν υπόλοιπα πέραν της αξίας αυτής. στ. Θεσμοθέτηση επαναφοράς προγενέστερων κινήτρων, που καταργήθηκαν πρόσφατα χωρίς καμμία αιτιολόγηση, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η αποκατάσταση των διατηρητέων, π.χ. μείωση ΦΠΑ εργασιών αναστήλωσης, απαλλαγή από φόρους ακίνητης περιουσίας για μια τουλάχιστον 5ετία από την έκδοση της έγκρισης της μελέτης ή της οικοδομικής άδειας αποκατάστασης διατηρητέου κλπ. ζ. Θεσμοθέτηση (νομική κατοχύρωση) κελυφών (όψεων και στεγών ή δωμάτων) διατηρητέων κτηρίων και μνημείων ως Δημόσιων Χώρων των πόλεων, οικισμών κλπ, προκειμένου να καταστούν εφικτές οι παρεμβάσεις (προσωρινές υποστυλώσεις, άρσεις ετοιμορροπίας, στερεώσεις, αποκαταστάσεις κλπ) από Δημόσιες, Δημοτικές Υπηρεσίες κλπ..

Βραχυπρόθεσμες (1 έτος): α. Θεσμοθέτηση διάθεσης ποσοστού 1-5% του μη ανταποδοτικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. υπέρ της αποκατάστασης των διατηρητέων (20-100 εκατ. € σταδιακά κάθε χρόνο + Φ.Π.Α.). β. Μείωση ΕΝ.Φ.Ι.Α. κατά 50 και κατά 100% (βλ. και εδάφιο (ιη) άρθρου 29 Ν. 3042/2010 για ΦΑΠ - ΦΕΚ 58/τ.Α'/23.4.2010). γ. Μείωση Φόρων Γονικής παροχής - Δωρεάς και Κληρονομιάς διατηρητέων. δ. Εφαρμογή θεσμοθετημένων μειώσεων αντικειμενικών αξιών σε όλους τους φόρους των διατηρητέων. ε. Μείωση Φ.Π.Α. επισκευής κλπ εργασιών διατηρητέων από 13% (μόνο στις κατοικίες) στο 5% (σε όλα τα ακίνητα), που αποτελεί αίτημα και της European Association of Historic Houses. στ. Θεσμοθέτηση ενοποίησης μειώσεων και απαλλαγών σε όλα τα διατηρητέα κτήρια και μνημεία (ανεξαρτήτως φορέα χαρακτηρισμού και προστασίας και ανεξαρτήτως ηλικίας του διατηρητέου). ζ. Θεσμοθέτηση επέκτασης των φορολογικών κινήτρων και στα κτήρια που περιλαμβάνονται στους αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους και παραδοσιακά σύνολα, χωρίς να έχουν χαρακτηριστεί. η. Κατάργηση φορολόγησης δωρεάς συνιδιοκτήτη διατηρητέου κτηρίου ή μνημείου προς τους υπόλοιπους, για την από κοινού συντήρηση, επισκευή, στερέωση, αποκατάσταση, επανάχρηση και ανάδειξη του κτηρίου, σε περιπτώσεις οικονομικής αδυναμίας των υπολοίπων.”.

Επικοινωνεί την προσπάθεια σε τοπικό επίπεδο

Ιδιαιτέρως δραστήριος ως επιχειρηματίας και ως πολίτης του νησιού, ο Σταύρος Κοής διευκρινίζει εξ αρχής, πως, σκοπός της γνωστοποίησης της συγκεκριμένης προσπάθειας αποτελεί η ευαισθητοποίηση κι ενημέρωση κάθε πλευράς του τόπου, για ένα σκοπό που όπως επισημαίνει, πρέπει να είναι κοινός. “Από το '83 που επέστρεψα στη Σύρο, ανακαλύπτω ολοένα και περισσότερο πως αυτό που αρέσει στους επισκέπτες – ξένους κι Έλληνες – και που πρέπει να το κατανοήσουμε κι εμείς στο νησί είναι η Ερμούπολη και η Άνω Σύρος, ιδιαίτερα” σχολιάζει σε πρώτο επίπεδο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη οι ίδιοι οι κάτοικοι του τόπου να ενημερωθούν για την ιστορία του νησιού επαρκώς, με απώτερο στόχο την ανάδειξη του ιδιαίτερου κάλλους του κι εν προκειμένω, του αρχιτεκτονικού κάλλους που διαθέτει. “Πρέπει πάση θυσία να μάθουμε την ιστορία μας και πρέπει να την προβάλουμε. Αυτό θα είναι θετικό για εμάς τους ίδιους, για τα παιδιά μας και για τις επόμενες γενιές. Όταν γνωρίζουμε τί είμαστε και τί μπορούμε να προσφέρουμε τότε πραγματικά θα μπορέσουμε να αναδείξουμε το νησί μας” προσθέτει κατηγορηματικά, γνωστοποιώντας πως, από την πλευρά του, επιχειρεί να έρθει σε επαφή “με ανθρώπους κατάλληλους που ασχολούνται με μελέτες ή με χρηματοδοτήσεις και με το θέμα της συντήρησης διατηρητέων κτιρίων”. Όπως υπογραμμίζει άλλωστε, “Στη Σύρο έχουμε τα παραδοσιακά ακίνητα, τα διατηρητέα και τα ιστορικά μνημεία. Για παράδειγμα το κτίριο που ανήκει στην οικογένειά μου είναι ιστορικό – διατηρητέο μνημείο. Είναι περιορισμένα σε αριθμό στην Ερμούπολη και την Άνω Σύρο, όμως υπάρχουν. Και σαφώς υπάρχουν σε άλλα μέρη της Ελλάδος, αλλά και εκτός της χώρας, σε άλλες πόλεις” αναφέρει, θίγοντας το σοβαρό θέμα της επιβεβλημένης στήριξης των ιδιοκτητών τους, προκειμένου αυτά να διασώζονται και να συντηρούνται. “Για παράδειγμα στην Τουρκία χρηματοδοτούνται οι εργασίες που γίνονται σε διατηρητέα και μάλιστα απευθείας οι ιδιώτες τους” σχολιάζει χαρακτηριστικά, αναφέροντας πως, “στη χώρα μας για να συντηρηθεί ένα τέτοιο κτίριο, πρέπει να το αναλάβει – ίσως και την κυριότητά του – ένας δημόσιος οργανισμός”. Ο Σταύρος Κοής, υποστηρίζει κατηγορηματικά πως, “Πρέπει να αλλάξουμε φιλοσοφία και αφού καταλήξουμε στις ποιοτικές προϋποθέσεις και ενταχθούμε σε κάποιους οργανωμένους Συλλόγους, τότε πρέπει να πιέσουμε για να χρηματοδοτηθούν οι εργασίες σε αυτά τα κτίρια”.

Κέρδος για την πόλη και για την τουριστική ανάπτυξη

Παρακάτω, ο κ. Κοής καθιστά σαφές πως, η φυσιογνωμία και η εικόνα της νεοκλασικής πόλης μας, εντυπωσιάζει τους επισκέπτες, γεγονός που ο ίδιος είναι σε θέση να το γνωρίζει άμεσα, καθώς όπως επισημαίνει μέσω της επιχειρηματικής δραστηριότητάς του στον πεζόδρομο, εισπράττει τον θαυμασμό ξένων κι Ελλήνων επισκεπτών.

“Το 2013 γνώρισα μέσω της επιχείρησής μου έναν Γερμανό και προς εβδομάδας, που επισκέφθηκε ξανά το νησί, ήρθε και θέλησε να πληροφορηθεί πώς είναι η Σύρος τον χειμώνα για να αγοράσει ένα ακίνητο στην Ερμούπολη. Αυτό μας δείχνει ότι γίνεται αντιληπτή η αξία του νησιού μας. Υπάρχουν στη Σύρο μέρη και γωνιές που καθημερινά τις ανακαλύπτουμε. Ο τόπος μας είναι πλούτος” σημειώνει κατηγορηματικά, θέλοντας να καταδείξει την ανάγκη ανάδειξης και διαφύλαξης της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του. “Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να φθάσουν με το σκάφος τους για να παρακολουθήσουν μία εκδήλωση κλασικής μουσικής το καλοκαίρι στο θέατρο “Απόλλων”. Εντυπωσιάζονται με την πόλη μας” προσθέτει και σημειώνει ταυτόχρονα πως, “Το ότι αγοράζει κάποιος ακίνητο ή ρωτά να πληροφορηθεί, σημαίνει ότι η τόπος μας αρέσει”.

Βάσει των ανωτέρω, τονίζει πως, η ανάπτυξη κοινής προσπάθειας για τη διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων από ΕΣΠΑ ή για τη διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος που θα αποφορτίζει οικονομικά τους ιδιοκτήτες και θα βοηθά στην κατεύθυνση διάσωσης διατηρητέων κτιρίων, κρίνεται τουλάχιστον επιβεβλημένη. “Δεν θα σωθεί το δικό μου σπίτι μόνο ή το σπίτι του γείτονά μου, πρέπει να κατανοήσουμε όλοι πως, θα διατηρηθεί η αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου. Θα είναι θετικό για τον ίδιο τον τόπο και την ξεχωριστή φυσιογνωμία του” υποστηρίζει κατηγορηματικά.

Απαιτείται ευαισθητοποίηση Συλλόγων κι εκπροσώπων του τόπου σε κάθε βαθμό

Δεδομένης της ενημέρωσης που ο ίδιος απολαμβάνει από την επικοινωνία του με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων για τις σχετικές προσπάθειες που προωθούνται, κλήθηκε να απαντήσει στο αν επικοινωνεί τις εν λόγω ενέργειες προς την πλευρά τοπικών εκπροσώπων σε κάθε βαθμό διοίκησης, αλλά και προς τον κλάδο των μηχανικών και των αρχιτεκτόνων. “Κάθε φορά που έχω ενημέρωση από τον Σύλλογο και κομματικά στελέχη διάφορων παρατάξεων για το θέμα, ενημερώνω την πλευρά του Δήμου και τον βουλευτή Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ, Αντώνη Συρίγο και τον Σύλλογο Μελετητών Μηχανικών” ανέφερε ο κ. Κοής, τονίζοντας πως, “Πρέπει να δραστηριοποιηθούμε οργανωμένα και ενωμένοι”. Όπως συμπλήρωσε μάλιστα, μπορεί να γίνονται έργα και να μελετώνται νέα (πχ. Ανάπλαση, στέγαστρα οδού Χίου και αναβάθμιση πεζόδρομου), ωστόσο, ο ίδιος σημείωσε πως, πρέπει να ακολουθήσει επιπλέον και μία προσπάθεια που θα εστιάζει στην διατήρηση κι ενίσχυση της φυσιογνωμίας της πόλης, σε επίπεδο βελτίωσης των ακινήτων και δη, των διατηρητέων και των μνημείων. Στις δηλώσεις του δε, δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στο βραβευμένο πρόγραμμα HERMES του Παύλου Χατζηγρηγορίου.

Παρεμβάσεις από βουλευτές

Αναφορικά με το θέμα, ο κ. Κοής θέλησε να γνωστοποιήσει πως, ήδη σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης έχουν πραγματοποιήσει σχετικές ερωτήσεις βουλευτές, με πιο πρόσφατη την παρέμβαση του βουλευτή, Γιώργου Δημαρά στις 19 Ιουλίου 2016. Στο περιεχόμενό της, ο ίδιος σημείωνε μεταξύ άλλων, πως, “Η συντήρηση της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική επιβάρυνση και ευσυνειδησία των ιδιοκτητών. Για το λόγο αυτό, τόσο το Συμβούλιο της Ευρώπης με την Σύμβαση της Γρανάδας (Ν. 2039/1992), όσο και η Ελληνική Νομοθεσία (Ν. 3028/2002) έχουν προβλέψει κίνητρα και λοιπά ευνοϊκά μέτρα, όπως π.χ. επιχορηγήσεις, ευνοϊκότερη φορολόγηση, ένταξη σε Προγράμματα αποκατάστασης διατηρητέων κτηρίων και μνημείων αλλά και οικιστικών συνόλων, που στη χώρα μας σπανίως εφαρμόστηκαν”.

Παρομοίως, προ διετίας (2/12/2014) είχαν θίξει το θέμα πέντε ακόμη βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικότερα οι παρακάτω: Αφροδίτη Θεοπεφτάτου, Μαρία Κανελλοπούλου, Ευγενία (Τζένη) Βαμβακά, Ευσταθία (Έφη) Γεωργοπούλου Σαλτάρη και Άννα Χατζησοφιά.