Η επιμονή και το πραγματικό ενδιαφέρον δικαιώθηκαν

Την απώλεια της χρηματοδότησής του απέφυγε στο «παρά πέντε» το έργο αποκατάστασης των ταφικών μνημείων του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου, χάρη στους «καρπούς» που απέφεραν η επιμονή και ο ζήλος της προέδρου της αρμόδιας Επιτροπής του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, Μαρίζας Αγγελοπούλου για τη συντήρηση και διάσωση των σημαντικών αυτών έργων τέχνης.

Ο «κώδωνας του κινδύνου» αναφορικά με την ενδεχόμενη απένταξη του έργου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) στις 31 Δεκεμβρίου 2018, που έκρουσε η κ. Αγγελοπούλου κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων στις 16 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, κινητοποίησε το ενδιαφέρον ιδιώτη πολιτικού μηχανικού, ο οποίος εθελοντικά και ανιδιοτελώς συνέταξε και παρέδωσε τόσο στην ίδια, όσο και στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου τα τεύχη δημοπράτησης για την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου.

Η προσφορά του κ. Τάκη Γαλανόπουλου που ουσιαστικά άνοιξε το δρόμο για τη συνέχιση των διαδικασιών με στόχο τη συντήρηση των τεσσάρων διατηρητέων Ταφικών Μνημείων Νικηφόρου Γεωργιάδου, Νικολάου Πρασσακάκη, Ν. Γιαννίκογλου και Ιωάννου Σταματίου Πρώιου υπογραμμίστηκε από την κ. Αγγελοπούλου στην εκδήλωση για την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Πολιτιστικού Συλλόγου Καμινίων, με τον οποίο η ίδια διατηρεί άριστη συνεργασία για την ανάδειξη του μοναδικού μαυσωλείου της Ερμούπολης.

Στη συνεδρίαση της 16^ης Νοεμβρίου 2018, η πρόεδρος της εν λόγω Επιτροπής, που από την ανάληψη των καθηκόντων της μέχρι σήμερα τονίζει διαρκώς τη σπουδαιότητα των Ταφικών Μνημείων και την ανάγκη άμεσης ενεργοποίησης του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, προσπάθησε για μία ακόμη φορά να ευαισθητοποιήσει τον Αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών, Φραγκίσκο Βακόνδιο. Η κ. Αγγελοπούλου ανέφερε, μεταξύ άλλων, τη μεγάλη πιθανότητα απένταξης του έργου στην περίπτωση που ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης δε φρόντιζε εγκαίρως να γνωστοποιήσει τις προθέσεις του τόσο προς την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, όσο και προς το Υπουργείο Πολιτισμού σχετικά με το ζήτημα των Ταφικών Μνημείων. Η πολύμηνη αδράνεια της Τεχνικής Υπηρεσίας επαληθεύτηκε επίσης από το γεγονός ότι το έγγραφο που είχε αποσταλεί η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων του ΥΠΠΟ προς τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης από την 1^η Νοεμβρίου, παρέμενε ακόμα αδιάβαστο από τον κ. αδιάβαστο.

Φορέας υλοποίησης ορίζεται ο Δήμος Σύρου - Ερμούπολης

Στο συγκεκριμένο έγγραφο, η ΥΝΜΤΕΑΑΣΕΚ πρότεινε ως προσφορότερη λύση την αξιοποίηση των ήδη εγκεκριμένων μελετών και την υλοποίηση του έργου από τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, που σήμαινε εκ των πραγμάτων την τροποποίηση της παλαιάς σύμβασης με το Υπ. Πολιτισμού.

Για την ιστορία, το 2010 υπεγράφη Προγραμματική Σύμβαση Πολιτιστικής Ανάπτυξης μεταξύ του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης και του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο θα αναλάμβανε την εποπτεία και τη διαδικασία εκτέλεσης των εργασιών για την αποκατάσταση των Ταφικών Μνημείων του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου. Η σύμβαση θα υλοποιούνταν σε τρεις φάσεις και είχε χρονική διάρκεια τριών ετών. Ωστόσο αυτή δεν τέθηκε σε εφαρμογή σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμά της για διάφορους λόγους, που σχετίζονταν αφενός με τη δυσχερή περίοδο αστάθειας και διαρκών υπηρεσιακών μεταβολών, όσο και της έλλειψης ολοκληρωμένων οικονομικών πόρων.

Το 2013 πραγματοποιήθηκαν ενέργειες από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής, Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Κυκλάδων σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης για ορισμό νέων μελών της Επιτροπής παρακολούθησης δεδομένης της αποχώρησης των ήδη ορισμένων μελών λόγω συνταξιοδότησης ή μετακίνησής τους από την ΥΝΜΤΕΑΑΣΕΚ, αλλά και τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης δεδομένης της εκ των πραγμάτων αλλαγής των προβλεπόμενων χρόνων υλοποίησης του έργου καθώς και των καθυστερήσεων χρηματοδότησής του.

Επιπλέον, σε αυτοψία που πραγματοποιήθηκε από κλιμάκιο της Υπηρεσίας εκείνη την περίοδο, διαπιστώθηκε μικρή επιδείνωση της κατάστασης των ταφικών μνημείων. Τέλος, εξετάστηκε και το ενδεχόμενο ανάθεσης του συνόλου του συμβατικού αντικειμένου σε ανάδοχο. Ωστόσο, όλες αυτές οι ενέργειες δεν ολοκληρώθηκαν, καθώς δεν υπεγράφη τελικά νέα τροποποιημένη προγραμματική σύμβαση.

Ως εκ τούτου, η Υπηρεσία πρότεινε στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης να αναλάβει ο ίδιος την υλοποίηση του έργου μετά από διαγωνισμό και ανάθεση σε ανάδοχο, με εξειδικευμένο προσωπικό Μηχανικών και Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (εγγεγραμμένων στα Μητρώα του ΥΥΠΟΑ), διευκρινίζοντας ότι είναι πρόθυμη να παράσχει σε αυτόν οποιεσδήποτε κατευθύνσεις λόγω της υψηλής εποπτείας κατά τη διεκπεραίωση των εργασιών.

Μετά το «καμπανάκι» του Υπουργείου Πολιτισμού δια στόματος της κ. Αγγελοπούλου και συγκεκριμένα στις 29 Νοεμβρίου 2018, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ενημέρωσε με έγγραφό της την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης της Π.Ν. Αιγαίου ότι «το αμέσως επόμενο διάστημα θα αναζητηθούν οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε να οριστικοποιηθεί ο τρόπος που θα πρέπει τόσο ο Δήμος όσο και οι συναρμόδιες υπηρεσίες να συνεργαστούν με στόχο την υλοποίηση των εξαιρετικά σημαντικών για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς έργων». Σημειώθηκε, τέλος η σκοπιμότητα της ανάθεσης παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών από την πλευρά του Δήμου για την υποβοήθησή του λόγω του σύνθετου αντικειμένου του έργου.

Μ. Αγγελοπούλου: «Αν ο Δήμος ενδιαφερόταν ανάλογα, το έργο θα είχε ολοκληρωθεί»

Σε δηλώσεις της στην «Κοινή Γνώμη», η πρόεδρος της Επιτροπής Ταφικών Μνημείων, Μαρίζα Αγγελοπούλου επιβεβαίωση την εξέλιξη των διαδικασιών χάρη στη βοήθεια που παρείχε ανιδιοτελώς προς τον Δήμο, ο πολιτικός μηχανικός κ. Τάκης Γαλανόπουλος.

«Στις 19-11-18 η Κοινή Γνώμη με εκτενές της άρθρο κάλυψε την συνεδρίαση της Επιτροπής Ταφικών μνημείων. Το άρθρο αυτό ευαισθητοποίησε τους δημότες της Σύρου. Ο πολιτικός μηχανικός κ Τάκης Γαλανόπουλος ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία σε θέματα μελετών και δημοπρατήσεων μου τηλεφώνησε και προσφέρθηκε να κάνει ο ίδιος την απαιτούμενες εργασίες προκειμένου να προχωρήσει επιτέλους το έργο. Συνέταξε ο ίδιος τα τεύχη προκήρυξης για την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου για τα Ταφικά Μνημεία του Αγ. Γεωργίου της Ερμούπολης και τα παρέδωσε σε μένα και τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η κ. Αγγελοπούλου υπενθύμισε ακόμα ότι και η ένταξη των ταφικών μνημείων στον Οργανισμό Σημαντικών Κοιμητηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης οφείλεται επίσης σε εθελοντική εργασία που παρείχαν οι κυρίες Ειρήνη Χριστοφόρου και Πέπη Γαβαλά.

Καταλήγοντας, τόνισε πως «αν και ο Δήμος έδειχνε κι αυτός κάποιο ενδιαφέρον είναι βέβαιο ότι το έργο θα είχε ολοκληρωθεί, θα είχε παραδοθεί στους δημότες  και θα είχε αξιοποιηθεί τουριστικά».

Πρόταση για την ενίσχυση της χρηματοδότησης σε 525.000 €

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση για την τροποποίηση της απόφασης ένταξης χρηματοδότησης στη ΣΑΕΠ – 767 του έργου «Αποκατάσταση Ταφικών Μνημείων Αγίου Γεωργίου» θα τεθεί προς έγκριση στην αυριανή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Στη σχετική εισήγηση της Τεχνικής Υπηρεσίας επισημαίνεται ότι ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης έχει ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον του και την πρόθεσή του να προχωρήσει στην υλοποίηση των ήδη εγκεκριμένων μελετών για την αποκατάσταση των ταφικών μνημείων του Κοιμητηρίου της Ερμούπολης, προτείνοντας προς την Ε.Υ.Δ. της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου τη μη διαγραφή του έργου.

Η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα του έργου και την ανάγκη εκμετάλλευσης της σχετικής χρηματοδότησης, εισηγείται την υποβολή πρότασης για την τροποποίηση της υφιστάμενης απόφασης χρηματοδότησης, έτσι ώστε να ληφθούν υπόψη οι ισχύουσες συνθήκες και ιδιαίτερα:

1. Ως φορέας υλοποίησης του έργου να ορισθεί ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης
2. Η πράξη να διαχωριστεί σε δύο υποέργα:

Υποέργο 1: Υπηρεσία Τεχνικού Συμβούλου για το έργο συντήρησης και αποκατάστασης 4 διατηρητέων ταφικών μνημείων στο Κοιμητήριο Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Ερμούπολης, προϋπολογισμού 75.000 ευρώ.

Υποέργο 2: Έργο συντήρησης και αποκατάστασης των τεσσάρων ταφικών μνημείων, προϋπολογισμού 450.000 ευρώ.

3. Να ενισχυθεί η χρηματοδότηση του συνόλου πράξης από 450.000 ευρώ σε 525.000 ευρώ.

Η υπηρεσία διαθέτει τα τεύχη δημοπράτησης για το Υποέργο 1, ώστε σε περίπτωση τροποποίησης της πράξης και τις απαραίτητες διαδικασίες για την τροποποίηση του Τεχνικού Προγράμματος, να μπορεί να τα διαθέσει άμεσα για τη δημοπράτησή του.

Συνολική περιγραφή Φυσικού Αντικειμένου

Το έργο είναι πρώτο υποσύνολο μιας σειράς εργασιών αποκατάστασης των Ταφικών Μνημείων που βρίσκονται στο Κοιμητήριο του Αγίου Γεωργίου της Ερμούπολης και αποτελούν ένα σύνολο ιδιαίτερα σημαντικών έργων τέχνης, μοναδικό στην Ελλάδα (μετά το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών).

Με το προτεινόμενο έργο προβλέπεται να γίνει αποκατάσταση των τεσσάρων διατηρητέων Ταφικών Μνημείων Νικηφόρου Γεωργιάδου, Νικολάου Πρασσακάκη, Ν. Γιαννίκογλου και Ιωάννου Σταματίου Πρώιου, η μελέτη της οποίας έχει ήδη εγκριθεί από το ΥΠΠΟ. Ύστερα από αλληλογραφία με το Υπουργείο αποφασίστηκε η υλοποίηση του έργου να γίνει με ευθύνη του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης. Λόγω του ειδικού αντικειμένου του έργου αποφασίστηκε η πρόσληψη Τεχνικού Συμβούλου για την υποβοήθηση του έργου της διευθύνουσας υπηρεσίας.

Το Νεκροταφείο εγκαινιάστηκε το 1834. Το παλαιότερο τμήμα του βρίσκεται στα νότια του περιβόλου του Αγίου Γεωργίου και περιλαμβάνει δύο κατηγορίες τάφων: τους απλούς και τους μνημειακούς. Η πρόταση του έργου αφορά στους δεύτερους, οι οποίοι χρονολογούνται από το 1870 και μετά. Αποτελούν ένα θαυμαστό και σπάνιο σύνολο γλυπτικών και αρχιτεκτονικών έργων, που ακολουθούν τις αρχές του κλασικισμού. Σήμερα, η κατάσταση που επικρατεί στα μνημεία είναι πολύ κακή. Η διάβρωση έχει επεκταθεί σε όλες τις επιφάνειες των μαρμάρων. Πολλά από τα μνημεία παρουσιάζουν φθορές που έχουν ως συνέπεια ακόμη και την αποκόλληση τμημάτων τους. Η αποκατάστασή τους θα βοηθήσει στην προβολή της Ερμούπολης και στην προσέλκυση τουριστικής κίνησης, καθώς τα μνημεία αυτά αποτελούν εθνική πολιτιστική κληρονομιά.

Η πρόταση είναι σύμφωνη με τον επιχειρησιακό προγραμματισμό και θα ενταχθεί στο πλαίσιο του στόχου του Άξονα και ειδικά στο Μέτρο 2.5.

Σχεδιάζονται και άλλα υποέργα όπως η αποκατάσταση και άλλων ταφικών διατηρητέων μνημείων στο ίδιο κοιμητήριο.

Φρ. Βακόνδιος: «Το Υπουργείο Πολιτισμού αδράνησε, όχι εμείς»

Από την πλευρά του, ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών, Φραγκίσκος Βακόνδιος εμφανίζεται ικανοποιημένος στην «Κοινή Γνώμη» για το γεγονός ότι το θέμα της αποκατάστασης των ταφικών μνημείων επιτέλους προχωράει, δηλώνοντας ωστόσο ότι ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης δεν οφειλόταν για την μεγάλη καθυστέρηση που είχε παρατηρηθεί όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα. «Το θέμα δεν είχε κολλήσει από εμάς. Ήταν δουλειά του Υπουργείου Πολιτισμού να κινήσει τις διαδικασίες και δεν έκανε τίποτα. Το ίδιο απάντησε ένα μήνα πριν από τη λήξη της προθεσμίας, δηλώνοντας ότι αδυνατεί» ανέφερε χαρακτηριστικά, ευχαριστώντας και ο ίδιος θερμά τον κ. Γαλανόπουλου για την προσφορά του, χωρίς την οποία η ευκαιρία χρηματοδότησης του σημαντικού αυτού έργου θα αποτελούσε παρελθόν για τον Δήμο.