Ένα βήμα πριν την υλοποίηση

Σε στάδιο οριστικοποίησης του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης για την ανάπτυξη του Γεωτουρισμού στη Σύρο βρίσκονται από κοινού Δήμος Σύρου – Ερμούπολης και Πανεπιστήμιο Αιγαίου, προκειμένου εντός του Σεπτεμβρίου να είναι έρθει προς ψήφιση το θέμα στη νέα σύνθεση του δημοτικού συμβουλίου.

Πρόκειται για το γνωστό έργο “Δράσεις αξιοποίησης της γεωλογικής ιστορίας με σκοπό την ανάπτυξη του Γεωτουρισμού στη Σύρο”, το οποίο και χρηματοδοτείται από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού Νοτίου Αιγαίου 2017 – 2020 με σκοπό την προώθησή του, προς υπεράσπιση του γεωλογικού “θησαυρού” του νησιού, αλλά και προς όφελος της ανάπτυξης μίας μορφής θεματικού τουρισμού που θα ευνοήσει σημαντικά την πρωτεύουσα των Κυκλάδων.

Για τη σοβαρή υπόθεση έχει ενημερώσει επανειλημμένως μέχρι σήμερα σε δημόσιες συνεδριάσεις του ΔΣ, ο Ανδρέας Γιαλόγλου, ο οποίος έχει “τρέξει” για το θέμα προκειμένου να φθάσουν οι δύο πλευρές σήμερα, στο βήμα της συνεργασίας.

Πρέπει να σημειωθεί πως, η έγκριση του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Πανεπιστημίου Αιγαίου και Δήμου Σύρου – Ερμούπολης βρίσκεται στο τελικό στάδιο προκειμένου εντός του Σεπτεμβρίου, να συζητηθεί στο δημοτικό συλλογικό όργανο, η θετική απόφαση του οποίου, θα “ανάψει το πράσινο φως” για την υπογραφή της και άρα, την έναρξη υλοποίησης της δράσης.

Στο πλαίσιο του εν λόγω έργου μάλιστα, έχει καταστεί γνωστό προ μηνών πως θα δημιουργηθεί Γεωπάρκο στη Σύρο, Γεωλογικό Μουσείο κι εκθετήριο καθώς επίσης θα αναδειχθούν περιπατητικές διαδρομές.

Πρόκειται για μία προσπάθεια που ομόφωνα είχε αγκαλιάσει και η προηγούμενη σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης, στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης της ανάγκης του τόπου να στραφεί οργανωμένα και με συνέπεια στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας, το σχέδιο της σύμβασης θα οριστικοποιηθεί άμεσα κι ως εκ τούτου, παρακάτω, δημοσιεύονται αυτούσια, στοιχεία βασικά από το περιεχόμενό του, προς ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και των αναγνωστών για τη σημαντική προσπάθεια που θα προωθηθεί σε συνεργασία του Δήμου με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ειδικότερα με το Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων.

Η συγκεκριμένη απόφαση, αξίζει να τονισθεί πως θα είναι από τις πρώτες σημαντικότερες της νέας Δημοτικής Αρχής.

Βασικός σκοπός και απώτερος στόχος

Σχετικά με τον σκοπό για το έργο, στο σχέδιο της σύμβασης αναφέρονται τα παρακάτω: “Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης είναι ο κύριος του έργου “Δράσεις αξιοποίησης της γεωλογικής ιστορίας με σκοπό την ανάπτυξη του γεωτουρισμού στη Σύρο”, το οποίο είναι ενταγμένο στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού Νοτίου Αιγαίου 2017 – 2020.

Το έργο αφορά στην ανάπτυξη του γεωτουρισμού στη Σύρο με στόχο την τοπική ανάπτυξη μέσω της ανάδειξης και αξιοποίησης του γεωλογικού πλούτου του νησιού. Περιλαμβάνει προμήθεια εξοπλισμού για τη δημιουργία Γεωμουσείου – Γεωλογικού Εκθετηρίου, αναβάθμιση δικτύου γεω-μονοπατιών, δράσεις τεκμηρίωσης και δράσεις δημοσιότητας.

Βασική προϋπόθεση είναι να αναπτυχθεί ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσης για τη Γεωστρατηγική Προώθηση του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης. Στόχος του είναι η προώθηση και προστασία ευαίσθητων περιοχών και τοπίων ώστε να διασφαλιστεί ότι θα λειτουργήσει ως πόρος φυσικού τουρισμού και γεωτουρισμού.

Ο απώτερος στόχος είναι η ανάπτυξη του Γεωπάρκου στη Σύρο, το οποίο περιλαμβάνει α. Τη δημιουργία μίας υποδομής για γεωτουρισμό, κυρίως ένα Γεωλογικό Εκθετήριο και μία σειρά Geopaths, β. Το σχεδιασμό δράσεων για την προώθηση του Γεωπάρκου, γ. υποστήριξη προγραμμάτων που ευαισθητοποιούν την κοινότητα για τη φυσική κληρονομιά και τη διατήρησή της. Αυτοί οι στόχοι έχουν σχεδιαστεί ισόρροπα προς όφελος του τοπικού πληθυσμού και των τουριστών, τόσο των Ελλήνων, όσο και αλλοδαπών. Οι μορφές ήπιου τουρισμού που ευνοούνται από αυτό το σχέδιο δράσης εξυπηρετούν την ικανοποίηση οικολογικών ανησυχιών καθώς και οικονομικών απαιτήσεων”.

Ανάδειξη περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών

Πιο αναλυτικά, επισημαίνονται τα εξής: “Το Γεωλογικό Μουσείο θα βρίσκεται στην πολιτιστική και οικονομική εστία της Σύρου, στεγαζόμενο σε ένα ιστορικό κτίριο το οποίο θα αξιοποιείται από κοινού με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Για τα Γεωλογικά Μονοπάτια ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στο βόρειο τμήμα της Σύρου, που ονομάζεται Απάνω Μεριά. Ορισμένες από τις σημαντικότερες περιοχές γεωλογικού ενδιαφέροντος σημειώνονται παρακάτω (Αερόλιθος, Λατομείο Κρικάκη) και ένα υπάρχον δίκτυο μονοπατιών παρουσιάζεται ως βάση, ώστε με την ανάπτυξη και την επέκτασή τους να αποτελέσουν τα πιο ελκυστικά και πολύτιμα Geopaths (γεω-διαδρομές).

Επιπλέον, η Απάνω Μεριά περιλαμβάνει την Ειδική περιοχή Προστασίας και το Καταφύγιο “Άγριας Ζωής”, μέρος του δικτύου Natura 2000 που δημιουργήθηκε από την ΕΕ.

Η περιοχή περιλαμβάνει επίσης σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του νησιού σε διάφορες τοποθεσίες (Γράμματα, Καστρί – Χαλανδριανή, σπηλια Φερεκύδη και Δελφινονήσι), καθώς και παραδοσιακούς οικισμούς, κυρίως Φοινικά, Μύτακα, Παπούρι, Πλατύ Βουνί, Χαλανδριανή και Σαν Μιχάλη.

Το προτεινόμενο γεωλογικό πάρκο θα λειτουργήσει ως “ομπρέλα” για την κάλυψη περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών του νησιού, αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών μνημείων και παραδοσιακών οικισμών, πέραν από την προσέλκυση γεωτουριστών και πεζοπόρων που ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν τα γεωλογικά θαύματα της Σύρου”.

Συνεργασία με το ΤΜΠΣΠ μέσω του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Δεδομένου ότι ο κύριος του έργου δεν καλύπτει τις απαιτήσεις για την ανάπτυξη ερευνητικής δραστηριότητας και καθώς το Πανεπιστήμιο Αιγαίου είναι ένα δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα που βρίσκεται στην περιοχή παρέμβασης του έργου στο νησί της Σύρου, αναλαμβάνει εκείνο την υλοποίηση μέρους του συνολικού έργου.

Ως εκ τούτου, καθίσταται σαφές πως “η παρούσα προγραμματική σύμβαση έχει ως αντικείμενό της τη μεταβίβαση αρμοδιότητας από τον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης (κύριο του έργου) στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Φορέα Υλοποίησης), για την υλοποίηση μέρους του έργου “Δράσεις αξιοποίησης της γεωλογικής ιστορίας με σκοπό την ανάπτυξη του γεωτουρισμού στη Σύρο”.

Το κύριο έργο του Τμήματος. Επιστημονική έρευνα και σχεδίαση

Το έργο που αναλαμβάνει από την πλευρά του το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει ερευνητικό χαρακτήρα επειδή μεταξύ άλλων, απαιτεί: “α. Κριτική ανάλυση της διεθνούς επιστημονικής βιβλιογραφίας για τη γεωλογική σημασία της Σύρου, β. Συσχεδιαστική έρευνα με τους συνεργαζόμενους γεωλόγους πανεπιστημιακούς για την κατασκευή μοντέλων απεικόνισης των γεωλογικών διεργασιών και σχηματισμών, γ. συσχεδιαστική έρευνα με τοπικούς εμπειρογνώμονες για την αναγνώριση και τεκμηρίωση της γενικότερης υλικής και άυλης πολιτιστικής σημασίας και κληρονομιάς (ιστορικής, αρχαιολογικής, χλωρίδας και πανίδας, αγροτικής παραγωγής (πχ. Άνυδρη καλλιέργεια, μελισσοκομία κ.α.,), σχετικής με τη θρησκεία, λατρεία, έθιμα κ.α.) για σημεία ενδιαφέροντος των geopaths, δ. Σχεδίαση και κατασκευή των γεωλογικών σχηματισμών σε φυσικά και ψηφιακά 3D μοντέλα (ψηφιακό περιεχόμενο), ε. επαναληπτική σχεδίαση πρωτότυπων φυσικών αλληλοεπιδράσεων (διαδράσεων) των χρηστών με το ψηφιακό περιεχόμενο, στ. Επαναληπτικές δοκιμές με χρήστες των διαδραστικών εφαρμογών για θέματα ευχρηστίας, προσβασιμότητας και εμπειρίας του χρήστη, με έμφαση στους επισκέπτες του εκθετηρίου (και ιδιαίτερα τα παιδιά και μαθητές για τις διαδραστικές εγκαταστάσεις) και επισκέπτες μονοπατιών (δηλαδή πεζοπόρους κα τουρίστες διαφόρων ηλικιών και ικανοτήτων χρήσης νέων τεχνολογιών)”.

Όπως υπογραμμίζεται στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης, “Οι παραπάνω εργασίες χαρακτηρίζονται από πρωτοτυπία και απαιτεί όχι μόνο τη χρήση αλλά και την εξέλιξη, προσαρμογή και πιθανώς τη δημιουργία νέων μεθόδων αλληλοεπίδρασης του χρήστη με το ψηφιακό περιεχόμενο που συνδυάζουν χειρισμό με χειρονομίες, αφή και φωνή, καθώς και δοκιμής της εμπειρίας του χρήστη”.

Ανάδειξη μέσω καινοτομικών εφαρμογών

Τονίζεται ακόμη πως, “Επίσης η γεωλογική σημασία της Σύρου θα αναδειχθεί μέσα από καινοτομικές εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας (virtual reality, mixed reality), ενώ οι πεζοπόροι των μονοπατιών θα έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν εφαρμογές στα κινητά τους τηλέφωνα (mobile apps) που θα αναπτυχθούν γι αυτόν τον σκοπό.

Επιπρόσθετα, όλες οι παραπάνω εφαρμογές θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες που είναι ακριβείς από γεωλογική και ιστορική σκοπιά, ενώ τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας και ανάπτυξης δύνανται να δημοσιευθούν σε δύο διεθνή συνέδρια ή / και περιοδικά.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η εν λόγω έρευνα και ανάπτυξη είναι σύνθετη επειδή συνδυάζει γνώσεις από διαφορετικά επιστημονικά αντικείμενα και μπορεί να αναληφθεί από το εργαστήριο Σχεδίασης Διαδραστικών Συστημάτων του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου που εδρεύει στη Σύρο, δεδομένου ότι αυτό διαθέτει την επιστημονική εμπειρία, την τεχνική και στελεχιακή επάρκεια και τον εξειδικευμένο εξοπλισμό που απαιτούνται για την εκτέλεση των εργασιών”.

Αναλυτικά ο προϋπολογισμός του έργου

Για την υλοποίηση όλων των ανωτέρω, απαιτείται ένα σημαντικό ποσό που όπως προαναφέρθηκε έχει κατοχυρωθεί μέσω της χρηματοδότησης από το Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού του Νοτίου Αιγαίου 2017 – 2020.

Ως εκ τούτου, μπορεί να αναφερθεί πως ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στο ποσό των 367.285 ευρώ. Αυτό το ποσό αναλύεται σε επιμέρους ποσά και ειδικότερα, για τη δημιουργία Γεωμουσείου θα απαιτηθούν 242.310 ευρώ, για τα Γεωμονοπάτια θα προωθηθεί ποσό 56.700 ευρώ, για την Τεκμηρίωση 37.930 ευρώ και για όλες τις δράσεις Δημοσιότητας το ποσό των 30.345 ευρώ.

Πρόκειται για ένα έργο και μία προσπάθεια στο σύνολό της άκρως σημαντική για τον ακριβή χρόνο υλοποίησης της οποίας θα γνωστοποιηθούν λεπτομέρειες σε μία από τις πρώτες συνεδριάσεις του νέου δημοτικού συμβουλίου, η θητεία του οποίου ξεκινά από 1η Σεπτεμβρίου.